«Δημόσια υγεία και φαρμακεία»

’ρθρο για τη δημόσια Υγεία και τις δαπάνες της, για την ανάγκη να λειτουργήσει σωστά η Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση, αλλά και για το μύθο του μεγάλου κέρδους των φαρμακοποιών, έγραψε ο πρόεδρος του Π.Φ.Σ., Θεόδωρος Αμπατζόγλου. Το άρθρο δημοσιεύτηκε στη σελ. 6, στο Οικονομικό ένθετο της «Καθημερινής της Κυριακής» (24/7/2011).

"Στην Ελλάδα ο δείκτης ικανοποίησης των πολιτών από το Σύστημα Υγείας βρίσκεται σε πάρα πολύ χαμηλό επίπεδο. Διαθέτουμε πληθώρα νοσοκομείων. Έχουμε το παγκόσμιο ρεκόρ ιατρών και φαρμακοποιών σε σχέση με τον πληθυσμό. Είμαστε πρώτοι στον αριθμό ιδιωτικών μονάδων και μηχανημάτων υψηλής τεχνολογίας. Παρ' όλα αυτά, λόγω της κακής οργάνωσης και της διαρκούς αλλαγής στόχων και προτεραιοτήτων δεν διαθέτουμε ένα αποτελεσματικό δίκτυο παροχής υπηρεσιών.

Όταν αναφέρομαι στην κακή οργάνωση αρκεί να δει κάποιος τον ισολογισμό ενός δημόσιου νοσοκομείου. Σχεδόν το σύνολο των εσόδων δεν αρκεί για να καλύψει τη μισθοδοσία και τις προμήθειες. Όμως η κυβέρνηση έχει εγκαταλείψει την προσπάθεια βελτίωσης όλων των υποδομών και εκσυγχρονισμού του Συστήματος. Όλη η προσπάθεια αφορά την οικονομίστικη λογική περιορισμού των δαπανών στο πλαίσιο του περιβόητου (και αποτυχημένου) Μνημονίου.

Ουδέποτε το σύστημα μηχανογραφήθηκε. Η στόχευση ήταν πάντα μονομερής και αφορούσε τις τιμές των φαρμάκων. Πιστεύουν ότι μειώνοντας τις τιμές των φαρμάκων θα περιορίσουν τις δαπάνες Υγείας. Αυτό είναι μόνο ένα μέρος της αλήθειας. Το όποιο κέρδος είναι βραχυπρόθεσμο χωρίς συνέχεια. Πρώτον γιατί πολύ εύκολα ένα φθηνό φάρμακο φεύγει από την αγορά και αντικαθίσταται από ένα ακριβότερο. Δεύτερο γιατί οι δαπάνες φαρμάκων είναι ένα σχετικά μικρό ποσοστό των δαπανών Υγείας. Με βάση τα επίσημα στοιχεία η κατανομή των δαπανών Υγείας, έχει ως εξής: ιατρικές επισκέψεις και διαγνωστικά 7%, ιατροτεχνολογικά προϊόντα 19% και νοσοκομειακή φροντίδα 10%. Το λειτουργικό κόστος του ΕΣΥ καλύπτει το 17%, του ΙΚΑ 6%, του ιδιωτικού τομέα 6%, οι άτυπες πληρωμές ανέρχονται στο 10%, η φαρμακοβιομηχανία καλύπτει το 19% και τα ιδιωτικά φαρμακεία 6%.

Κάθε λογικός άνθρωπος καταλαβαίνει ότι εξοικονόμηση στις δαπάνες θα έχουμε όταν παρέμβουμε σε όλες τις κατηγορίες. Αν η στόχευση αφορά αποκλειστικά π. χ. μόνο το 6% της δαπάνης μέσω των ιδιωτικών φαρμακείων τότε η αποτυχία είναι δεδομένη.

Σε ό, τι αφορά τις δημόσιες δαπάνες, δηλαδή τις δαπάνες των ταμείων, στον τομέα του φαρμάκου διαμορφώθηκαν από 4,9 δισ. το 2009 σε 3,6 δισ. το 2010 και θα καταλήξουν σε 3,2 δισ. ευρώ το 2011. Αυτό έγινε κυρίως γιατί μειώθηκαν οι τιμές, πολλά φάρμακα δε συνταγογραφούνται από τα ταμεία και τα πληρώνουν εξ ολοκλήρου οι ασθενείς και ξεκίνησε ο έλεγχος των συνταγών του ΙΚΑ.

Ο ψηφιακός έλεγχος των συνταγών του ΙΚΑ σχεδιάστηκε και αποφασίστηκε το 2007. Ο διαγωνισμός κατέληξε και κατακυρώθηκε το 2009 και η παραγωγική λειτουργία ξεκίνησε το 2010, επί δικής μου διοίκησης. Το σύστημα αποτελεί τη μοναδική δικλείδα ελέγχου αυτή τη στιγμή. Το 2010 λειτούργησε παράλληλα το σύστημα της «ηλεκτρονικής συνταγογράφησης». Το στηρίξαμε από την πρώτη στιγμή. Όποιος γνωρίζει στοιχειωδώς το χώρο, ξέρει ότι χωρίς τη δική μας συνεισφορά ήταν αδύνατο να λειτουργήσει. Όμως το σημερινό σύστημα είναι ατελές και παρουσιάζει πολλά προβλήματα στην καθημερινή λειτουργία του.

Οι φαρμακοποιοί είναι πρόθυμοι σε συνεργασία με τα ταμεία να βοηθήσουν τεχνικά, λειτουργικά και οικονομικά να διαμορφωθεί ένα πλήρες, σύγχρονο και αποτελεσματικό σύστημα συνταγογράφησης. Μέχρις ότου φθάσουμε στην εποχή της πραγματικής ηλεκτρονικής συνταγογράφησης (κάρτα ασθενούς, ηλεκτρονικός φάκελος υγείας, «άυλη» συνταγή). Θέλουμε να βοηθήσουμε.

Παράλληλα το ίδιο σύστημα πρέπει να υπάρξει για τις ιατρικές εντολές, τις διαγνωστικές εξετάσεις, τα παραπεμπτικά, τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα. Βεβαίως, για να συμβεί κάτι τέτοιο, ο κλάδος πρέπει να είναι σε ηρεμία και το περιβάλλον των σχέσεων με την κυβέρνηση να είναι σταθερό. Είναι αδύνατο σε ένα σύγχρονο κράτος, κάθε μέρα να υπάρχει μια νέα εμπλοκή και νέες τριβές.

Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση και η ηλεκτρονική καταγραφή του συνόλου των ιατρικών πράξεων είναι έργα μεγάλου βεληνεκούς. Για να υλοποιηθούν χρειάζεται σοβαρότητα, όραμα, πόροι και κλίμα συνεννόησης με τους Ιατρικούς και Φαρμακευτικούς Συλλόγους. Διαφορετικά μέσα σε κλίμα αναταραχής και διαρκών τριβών ας μην περιμένουμε τίποτα καλό για τη δημόσια Υγεία και τα εκατομμύρια των ασφαλισμένων.

Ιδιαίτερα πρέπει να επισημανθεί και ένα άλλο γεγονός. Να πάψει επιτέλους ο μύθος ότι ο φαρμακοποιός έχει κέρδος 35%.

Μετά τις εκπτώσεις των φαρμακοποιών προς τα ασφαλιστικά ταμεία, το μεικτό περιθώριο κέρδους διαμορφώνεται σήμερα σε 18,5%. Αυτό το κέρδος μειώνεται ακόμη περισσότερο, καθώς υπάρχει η συχνή, πολύμηνη, παράνομη και παράλογη καθυστέρηση πληρωμής από τα ταμεία, αλλά και η έκτακτη φορολογία.

Το καθαρό περιθώριο κέρδους είναι σήμερα μεταξύ του 7-9% ανάλογα το φαρμακείο. Συντελεστή που αποδέχεται και η εφορία. Φοροδιαφυγή δεν υπάρχει στον κλάδο, γιατί όλα γίνονται μηχανογραφικά σε ό, τι αφορά τις συναλλαγές με το Δημόσιο και τα ταμεία.

Το μηνιαίο κέρδος ενός μέσου φαρμακείου κυμαίνεται σήμερα μεταξύ 2.500-3.000 ευρώ.

Αν η κυβέρνηση μειώσει το περιθώριο κερδοφορίας στο 15%, επί της ουσίας καταργεί το εισόδημα και καταστρέφει έναν σημαντικό κόμβο παροχής φαρμακευτικής περίθαλψης στο σύστημα δημόσιας Υγείας.

Η απώλεια κεφαλαίου με την απομείωση αποθεμάτων έφθασε το 25% μεσοσταθμικά, καθώς τον Μάιο και τον Σεπτέμβριο του 2010, τον Φεβρουάριο και τον Ιούνιο του 2011, μέσω τεσσάρων δελτίων τιμών είχαμε αλλεπάλληλες μειώσεις τιμών. Κι αυτό γιατί δεν υπήρξε μεταβατικά διάστημα διάθεσης αποθεμάτων, τα οποία αγοράστηκαν ακριβά και πουλήθηκαν φθηνά, υπήρξε μεγάλη απώλεια κεφαλαίου, την οποία επωμίστηκαν αποκλειστικά οι φαρμακοποιοί.

Αυτή είναι η μεγάλη μετρήσιμη οικονομική μας συνεισφορά, η οποία κοστολογείται στα 400.000.000 ευρώ. Σημειωτέον ότι πληρώνουμε ΦΠΑ για χρήματα, που δεν έχουμε εισπράξει. Επίσης, έχουμε:

1) Φάρμακα υψηλού κόστους με μεικτό ποσοστό κέρδους 15% και καθαρό ποσοστό κέρδους 4% που εξαλείφεται από τις καθυστερήσεις πληρωμών των ταμείων.

2) Χρηματοοικονομική επιβάρυνση λόγω καθυστερήσεων πληρωμών.

3) Ποσό επιστροφής προς τα ταμεία (rebate) μεσοσταθμικά 4,5%.

4) Διαρκώς αυξανόμενη φορολόγηση (συν περαιώσεις, έκτακτες εισφορές κ. λπ.).

5) Διαρκώς αυξανόμενα λειτουργικά έξοδα. Σε ό, τι αφορά τα λεγόμενα «ακριβά» φάρμακα, πρέπει να επισημανθεί επίσης πως αυτά δεν διατίθενται από τους φαρμακοποιούς, αλλά αποκλειστικά από τα νοσοκομεία και τα κέντρα του ΙΚΑ.

Στην Ελλάδα λειτουργεί το μικρότερο φαρμακείο σε όγκο και αναλογία πληθυσμού, με το μικρότερο εισόδημα, σε όλη την Ευρώπη. Η διαστρέβλωση της πραγματικότητας, από ορισμένους «ειδικούς» που εξυπηρετούν άλλα συμφέροντα και θέλουν τον φαρμακοποιό υπάλληλο και την υγεία εμπόρευμα και όχι κοινωνικό αγαθό, πρέπει να λάβει ένα τέλος”.