Βήχας: το κλασικό σύμπτωμα των νόσων του αναπνευστικού

Πρόκειται για ένα φυσιολογικό αντανακλαστικό, που βοηθά στη διατήρηση της διαπερατότητας των αναπνευστικών οδών, με το να διευκολύνει την απαλλαγή τους από τις εκκρίσεις ή τα ξένα σώματα. Αναμφισβήτητα, ο βήχας είναι πάντοτε παθολογικός. Για το λόγο αυτό, πάντα πρέπει να εξετάζουμε τα αίτια που τον προκαλούν.

Διακρίνουμε δύο βασικά είδη βήχα, τον παραγωγικό, ο οποίος χαρακτηρίζεται από την παραγωγή φλέγματος, και τον ξηρό, ο οποίος χαρακτηρίζεται από απουσία φλέγματος.

• Παραγωγικός βήχας

Αρχικά, πρέπει να διευκρινιστεί χρονικά πότε ξεκίνησε ο βήχας. Οξύς χαρακτηρίζεται ο βήχας που ξεκίνησε τις προηγούμενες 3-4 ημέρες. Διαφορετικά μιλάμε για χρόνιο βήχα.

Αν είναι οξύς και συνοδεύεται από πυρετό, πιθανώς πρόκειται για οξεία βρογχίτιδα (λοίμωξη των αεραγωγών των πνευμόνων) ή ακόμα για φαρυγγίτιδα ή λαρυγγίτιδα. Αν, μάλιστα, συνυπάρχει και δύσπνοια, μπορεί να πρόκειται για πνευμονία. Στην περίπτωση αυτή, κρίνεται απαραίτητη η επίσκεψη στο γιατρό.

Αν ο βήχας είναι οξύς, αλλά χωρίς πυρετό, και συνυπάρχει καταρροή και πονόλαιμος, πρόκειται για κοινό κρυολόγημα.

Στην περίπτωση του χρόνιου παραγωγικού βήχα, αν συνοδεύεται από πρασινοκίτρινα φλέγματα, πιθανόν να οφείλεται σε χρόνια βρογχίτιδα. Ο βήχας αυτός είναι πολύ συνηθισμένος σε καπνιστές. Αν είναι χρόνιος, παραγωγικός, αλλά χωρίς πρασινοκίτρινα φλέγματα, μπορεί να είναι είτε αλλεργικής φύσης, είτε να οφείλεται σε κάποια σοβαρή ανωμαλία στους πνεύμονες, όπως φυματίωση ή καρκίνο. Και πάλι, κρίνεται απαραίτητη η επίσκεψη στο γιατρό.

• Ξηρός βήχας

Αν συνοδεύεται από απώλεια της φωνής ή βράχνιασμα, συνήθως πρόκειται για φλεγμονή των φωνητικών χορδών. Αν η διάρκειά του υπερβεί τις δύο εβδομάδες, αυτό θα πρέπει να μας ανησυχήσει, γιατί μπορεί να αποτελεί ένδειξη καρκίνου του λάρυγγα (ιδιαίτερα στους καπνιστές), άρα χρειάζεται άμεση ιατρική παρέμβαση. Αν ο ξηρός βήχας δε συνοδεύεται από βράχνιασμα, ενδεχομένως να έχει εισέλθει στους πνεύμονες κάποιο ξένο σώμα.

Σε όλες τις περιπτώσεις, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας κάποια γενικά αίτια του βήχα, όπως την αλλαγή των εποχών και της θερμοκρασίας, τις διακυμάνσεις του υψόμετρου, τη γύρη και το στρες.

• Θεραπεία

Αντιβηχικά σκευάσματα πρέπει να λαμβάνουμε μόνο, όταν ο βήχας είναι έντονος και παρενοχλεί τόσο τις καθημερινές μας δραστηριότητες όσο και τον ύπνο.

Τα αντιβηχικά φάρμακα χωρίζονται σε τρεις κύριες κατηγορίες:

Κατασταλτικά του βήχα

Ανακουφίζουν από τον ξηρό ερεθιστικό βήχα.

Αποχρεμπτικά

Αυξάνουν τις βρογχικές απεκκρίσεις και διευκολύνουν την αποβολή των φλεγμάτων.

Βρογχοδιασταλτικά

Είναι φάρμακα που χορηγούνται μόνο με ιατρική συνταγή για την αντιμετώπιση του βρογχόσπασμου, σε σοβαρές περιπτώσεις άσθματος ή σε πνευμονοπάθειες.

Τα αντιβηχικά φάρμακα καλό είναι να χρησιμοποιούνται μόνο στις περιπτώσεις χρόνιου μη παραγωγικού βήχα. Γιατί, όταν ο βήχας συνοδεύεται από εκκρίσεις, η καταστολή του είναι ανεπιθύμητη και ενδεχομένως να προκαλέσει προβλήματα. Ας μην ξεχνάμε ότι ο βήχας αποτελεί σύμπτωμα και για το λόγο αυτό η καταστολή του με κάποιο αντιβηχικό σκεύασμα δεν πρέπει να καλύπτει την προσπάθεια αντιμετώπισης της αιτίας που τον προκαλεί.