Αντιμικροβιακές δρόγες: Πρόπολη - Εχινάτσεα

Πρόπολη

Περιγραφή: Η πρόπολη είναι ρητινώδης ουσία που συλλέγουν οι μέλισσες από διάφορα φυτά και από φλοιούς ορισμένων δένδρων. Με τη μάσηση και την προσθήκη σιέλου, κεριού ή γύρης στην πρόπολη, οι μέλισσες σχηματίζουν άλλες ουσίες που τις χρησιμοποιούν για να προστατεύονται από τις διάφορες ασθένειες αλλά και από τις κλιματολογικές αλλαγές (π.χ. άνεμο, κρύο). Έτσι μειώνουν το άνοιγμα της εισόδου της κυψέλης τους, ώστε να διατηρείται σταθερή η θερμοκρασία και να εμποδίζεται η είσοδος σε άλλα έντομα. Σ’ αυτό άλλωστε οφείλεται και το όνομά της «προ της πόλης» που έχει επικρατήσει διεθνώς ως «propolis».

Σύσταση: η πρόπολη αποτελείται από ρητίνη (50-55%), κηρό που είναι μείγμα πράσινου κηρού φυτικής προέλευσης και κεριού μελισσών (30%), περισσότερο από 40 φλαβονοειδή, αιθέρια έλαια, γύρη, ένζυμα, αμινοξέα, οργανικά οξέα, σάκχαρα αλλά και από ιχνοστοιχεία, όπως σίδηρο, ψευδάργυρο, χαλκό και σημαντική ποσότητα βιταμινών Β, Ε, C, H και P καθώς και προβιταμίνη Α.

Ιδιότητες: αντιβακτηριακές, αντιμικροβιακές, αντιμυκητιασικές, αντισηπτικές.

• Τα περισσότερα ιατρικά άρθρα αναφέρουν την πρόπολη ως ένα φυσικό ισχυρό αντιβιοτικό. Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι με την κατανάλωσή της δεν υπάρχει ανάγκη από άλλα αντιμικροβιακά φάρμακα, αλλά ότι ίσως δε θα γίνει συχνή χρήση τους.
• Ένα από τα σημαντικότερα ιατρικά περιοδικά αναφέρει σε άρθρο του πως το καφεϊκό οξύ στην πρόπολη και το μέλι μπορεί να εμποδίσουν τον καρκίνο του εντέρου, ο οποίος ευθύνεται για το θάνατο περίπου 60.000 Αμερικανών ετησίως (Chinthalapally V. Rao, Ph.D., of the American health Foundation, Valhalla, N.Y. Sept. 1993). Αυτά τα καφεϊκά οξέα εμποδίζουν το σχηματισμό προκαρκινικού ιστού σε ποντίκια που έχουν εκτεθεί σε καρκινογόνα χημικά.
• Επιστημονικά περιοδικά αναφέρουν στοιχεία που αποδεικνύουν τη δράση της πρόπολης κατά του Staphylococcus aureus, του βακτηρίου που προκαλεί επικίνδυνες και συχνά θανατηφόρες χειρουργικές λοιμώξεις, δηλητηρίαση του αίματος και έναν τύπο πνευμονίας.

Eνδείξεις: Η πρόπολη μπορεί να έχει αντιοξειδωτική χρήση και ως αντιφλεγμονώδες μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ποικίλες περιπτώσεις.

Αντενδείξεις:

• Εγκυμοσύνη και γαλουχία, αφού δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία που να υποστηρίζουν την ασφαλή χρήση της.
• Σε παιδιά και άτομα με γνωστή υπερευαισθησία στην πρόπολη ή τα συστατικά της.
• Οι ασθματικοί ασθενείς πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση της, αφού αυτή μπορεί να πυροδοτήσει ασθματική κρίση.

Ανεπιθύμητες ενέργειες: Ναυτία, ανορεξία, στοματίτιδα, αντιδράσεις υπερευαισθησίας, δερματίτιδα, έκζεμα.

Δοσολογία: Δεν υπάρχει διαθέσιμη καταγεγραμμένη δοσολογία.

Φύλαξη: Η δρόγη πρέπει να φυλάσσεται σε δροσερό, ξηρό μέρος, μακριά από θερμότητα και υγρασία.

Εχινάτσεα

Λατινική ονομασία: Echinaceae Puprureae Herba.

Κοινή ελληνική ονομασία: Εχινάτσεα.

Βοτανική ονομασία: Echinacea purpurea (L.) Moench.

Οικογένεια: Asteraceae (Compositae).

Περιγραφή: Η δρόγη αποτελείται από τα υπέργεια τμήματα του φυτού Echinacea purpurea, που συλλέγονται την εποχή της ανθοφορίας.

Ιδιότητες: Eξαρτώνται από τον τύπο του είδους του φυτού. Αναφέρονται κατά κανόνα αντιμικροβιακές, αντιφλεγμονώδεις, ενισχύουσες το ανοσοποιητικό σύστημα, επουλωτικές, αντισηπτικές και αντινεοπλασματικές.

Ενδείξεις: Σε κοινό κρυολόγημα, βήχα/βρογχίτιδα, λοιμώξεις του ουροποιητικού, φλεγμονή του στόματος και του φάρυγγα, πληγές /εγκαύματα.

Η δρόγη χρησιμοποιείται στην πρόληψη και αντιμετώπιση του κρυολογήματος. Εξωτερικά εφαρμόζεται σαν επουλωτικό σε πληγές και φλεγμονώδεις καταστάσεις, όπως π.χ. έλκη των κάτω άκρων.

Αντενδείξεις - Προειδοποιήσεις:

• Υπερευαισθησία που οφείλεται στην οικογένεια Asteraceae.
• Η παρεντερική χορήγηση απαγορεύεται σε αλλεργικές περιπτώσεις και σε εγκυμοσύνη.
• Η δρόγη δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από ασθενείς με φυματίωση, εκφυλιστική νόσο του κολλαγόνου, AIDS/HIV και άλλες νόσους του ανοσοποιητικού συστήματος.

Ανεπιθύμητες ενέργειες - Τοξικότητα: Σε εξαρτώμενες δόσεις μπορεί να εμφανιστούν ρίγη, πυρετός, ναυτία και εμετός κατά τη διάρκεια παρεντερικής χορήγησης.

Σε μεμονωμένες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν δερματικές αλλεργικές αντιδράσεις.

Αλληλεπιδράσεις Δρόγη / Φάρμακο:

• κολπική κρέμα εκοναζόλης: μειώνεται η αποτελεσματικότητα της κρέμας με σύγχρονη χρήση της δρόγης.
• ανοσοκατασταλτικά: η διεγερτική του ανοσοποιητικού συστήματος δράση της δρόγης αλληλεπιδρά με τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα π.χ. αζαθειοπρίνη, βασιλιξιμάμπη, κυκλοσπορίνη, δακλιζουμάμπη, μυκοφαινολάτη, σιρόλιμους και τακρόλιμους. Θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση της δρόγης στις περιπτώσεις θεραπείας με τα αναφερόμενα ανοσοκατασταλτικά.
• κορτικοστεροειδή: η δρόγη μπορεί να αλληλεπιδράσει με τη χημειοθεραπευτική δράση των κορτικοστεροειδών.

Δοσολογία:

Εσωτερική χρήση

Προτεινόμενη ημερήσια δόση: χυμός 6-9 ml ή αντίστοιχη δόση σε παρασκευάσματα για χορήγηση από το στόμα.

Παράδειγμα εγχύματος: 1 g δρόγης σε 150 ml βρασμένο νερό. Μετά 15 λεπτά φιλτράρεται. Λαμβάνεται 1 φλιτζάνι ανάμεσα στα γεύματα.

Εξωτερική χρήση

Ημίρρευστα παρασκευάσματα με περιεκτικότητα σε χυμό ~15%.

Παρασκευάσματα για χορήγηση από το στόμα ή για εξωτερική χρήση δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για περισσότερο από 6 εβδομάδες

Φύλαξη: Η δρόγη πρέπει να προστατεύεται από πηγές φωτός και να φυλάσσεται σε ακέραιη μορφή.

Προσοχή!

• Η δρόγη δεν πρέπει να χορηγείται σε περιπτώσεις εγκυμοσύνης, αφού τα παρασκευάσματά της περιέχουν πολυσακχαρίτες με δομή που δεν έχει πλήρως διευκρινισθεί.

• Σε περίπτωση εμφάνισης αντίδρασης υπερευαισθησίας, διακόπτεται η χρήση της δρόγης και χορηγούνται αντιισταμινικά ή άλλη κατάλληλη θεραπεία.

• Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από θηλάζουσες γυναίκες.

• Να μη χορηγείται σε παιδιά ηλικίας μικρότερης των 2 ετών.

• Να ενημερώνεται ο ασθενής για τη διάρκεια της χρήσης της δρόγης (όχι περισσότερο από 8 εβδομάδες).
  
• Μακροχρόνια χρήση του φυτού μπορεί να οδηγήσει σε ανοσοκαταστολή.