Αντιμετωπίζοντας τον ασθενή με νόσο Alzheimer

Η νόσος

Με τον όρο «άνοια» εννοούµε την έκπτωση των νοητικών λειτουργιών του ανθρώπου. Η νόσος του Alzheimer αποτελεί τη συχνότερη µορφή άνοιας (60% του συνόλου των διαφόρων ειδών άνοιας). Πρόκειται για νόσο που πλήττει την τρίτη ηλικία.

Οφείλεται στην εκφύλιση-απώλεια κυττάρων από τις βασικές περιοχές του πρόσθιου εγκεφάλου, του εγκεφαλικού φλοιού και άλλων περιοχών.

Η νόσος εξελίσσεται σε τρία στάδια: ήπιο (έως 3 χρόνια), µέτριο (έως 8 χρόνια) και σοβαρό (έως 3 χρόνια). Το κυριότερο και πρώιµο κλινικό σύµπτωµα είναι η απώλεια µνήµης. Με τον καιρό επέρχεται και η έκπτωση όλων των πνευµατικών ικανοτήτων (κρίση, λογική, µάθηση, αντίληψη), µε συνέπεια την ανάγκη εξάρτησης του ασθενούς από τρίτους.

Η φαρµακευτική αντιµετώπιση γίνεται µε αναστολείς της χολινεστεράσης (ένζυµο που αποδοµεί την ακετυλχολίνη, έναν νευροµεταβιβαστή που παίζει σηµαντικό ρόλο στη µνηµονική διαδικασία, τα επίπεδα του οποίου είναι ελαττωµένα στους ασθενείς αυτούς). Η µνήµη των ασθενών βελτιώνεται και η εξέλιξη της νόσου επιβραδύνεται. Ωστόσο, δεν έχει βρεθεί µέχρι σήµερα κάποιο φάρµακο που να θεραπεύει ριζικά τη νόσο. Η υγιεινή διατροφή και η διατήρηση της σωµατικής και πνευµατικής εγρήγορσης φαίνεται ότι προστατεύουν από την άνοια.

Ο ασθενής

• Ανήκει στην τρίτη ηλικία.

• Ελαφρώς συχνότερα είναι γυναίκα.

• Εκτός από τις διαταραχές της µνήµης, παρουσιάζει προοδευτικά και διαταραχές της λεκτικής επικοινωνίας: χρησιµοποιεί λανθασµένες λέξεις, δεν µπορεί να εξηγήσει τι θέλει να πει και δεν µπορεί να γίνει κατανοητός.

• Παρουσιάζει σταδιακά σηµαντική επιδείνωση της ποιότητας ζωής του. Ο ασθενής εξαρτάται πλήρως από τους φροντιστές του.

• Οι παραπάνω λόγοι τον οδηγούν σε διαταραχές στη συµπεριφορά, απάθεια ή ευερεθιστότητα.

Ενέργεια του φαρµακοποιού

• Αναγράψτε σε όλες τις συσκευασίες το δοσολογικό σχήµα των φαρµάκων. Να έχετε όµως υπόψη ότι η ενέργεια αυτή έχει αποτελέσµατα µόνο στα αρχικά στάδια της νόσου. Όσο η νόσος εξελίσσεται, ο ασθενής πιθανώς να αντιµετωπίσει δυσκολίες στην κατανόηση του κείµενου που διαβάζει.

• Βεβαιωθείτε ότι υπάρχει κάποιος –στο οικογενειακό ή µη– περιβάλλον του ασθενή που µπορεί να τον φροντίσει, ο οποίος έχει κατανοήσει όλες τις λεπτοµέρειες της φαρµακευτικής αγωγής (δοσολογικό σχήµα, τρόπος χορήγησης, φαρµακο-διατροφικές συµβουλές).

• Βεβαιωθείτε ότι έχει αναφερθεί στο γιατρό το σύνολο της φαρµακευτικής αγωγής του ασθενή, ούτως ώστε να αποφευχθούν φαρµακευτικές αλληλεπιδράσεις.

• Βεβαιωθείτε ότι το βιβλιάριο ασθενείας ανήκει στο συγκεκριµένο ασθενή, ακόµη κι αν ο γιατρός έχει συµπληρώσει τη διάγνωση και την αγωγή.

Προσοχή!

• Να χρησιµοποιείτε τη µη λεκτική επικοινωνία όταν ο ασθενής «δεν καταλαβαίνει από λόγια»: Η γλώσσα του σώµατος εξακολουθεί να γίνεται αντιληπτή από τον ασθενή. Να τον παρακολουθείτε στα µάτια, να του χαµογελάτε και να τον αγγίζετε φιλικά.

• Μην προσπαθείτε να διορθώνετε γραµµατικά και συντακτικά λάθη του ασθενή, εάν έχετε καταλάβει τι εννοεί.

• Βεβαιωθείτε, στο πλαίσιο του δυνατού, ότι ο ασθενής δεν παρουσιάζει επιδείνωση της ακοής του.

• Να µεταχειρίζεστε τον ασθενή µε τον ίδιο σεβασµό καθ’ όλη τη διάρκεια της επικοινωνίας σας.

• Εάν διαπιστώνετε ότι αδυνατεί να παρακολουθήσει, διακόψτε την επικοινωνία για λίγο χρονικό διάστηµα και προσπαθήστε ξανά αργότερα.

• Χρησιµοποιείτε όσο πιο µικρές και απλές φράσεις γίνεται κατά τη διάρκεια της επικοινωνίας σας.

• Μη χρησιµοποιείτε προτάσεις µε τη λέξη «µη»: εξηγήστε του τι να κάνει αντί για το τι να µην κάνει.

• Μη σχολιάσετε την κατάσταση του ασθενή µε κάποιον άλλο πελάτη, ακόµη κι όταν ο ασθενής φύγει από το φαρµακείο αφού εξυπηρετηθεί: θυµηθείτε ότι πρόκειται για ασθενή.