’λφα-υδροξυοξέα (ΑΗΑ)

Νεανικό λαμπερό δέρμα! Το ζητούμενο για κάθε γυναίκα και τώρα τελευταία και για πολλούς άντρες. Ένας αγώνας να προλάβουμε τα σημάδια του χρόνου, ένας αιώνιος αγώνας που τον συναντάμε σε αρχαιότερους αλλά και νεότερους πολιτισμούς. Ξακουστά τα μπάνια της Κλεοπάτρας, της βασίλισσας της Αιγύπτου, σε γάλα για να έχει λαμπερή, απαλή επιδερμίδα.

Το πρόσωπο είναι ο καθρέφτης της ηλικίας θεωρούν οι δερματολόγοι και όχι μόνο. Οι αρχαίες Αιγύπτιες έβαζαν ξινόγαλα στο πρόσωπο και οι γαλλίδες κυρίες της αυλής του 1700 χρησιμοποιούσαν παλιό κρασί για να διατηρούν και να ανανεώνουν το δέρμα τους.

Σήμερα η αισθητική δερματολογία έχει κάνει τεράστια βήματα προόδου, οι τεχνικές έχουν εξελιχθεί, αλλά τα συστατικά που χρησιμοποιούνται ως βάση στα προϊόντα δεν έχουν και τόσο απομακρυνθεί από αυτά των μακρινών εκείνων καιρών. Γιατί και το ξινόγαλα και το κρασί περιέχουν υδροξυοξέα, δηλαδή τα AHA, που αποτελούν τα κύρια όπλα στη φαρέτρα των σύγχρονων δερματολόγων για την ανανέωση του προσώπου.

Τι είναι τα AHA ή α-υδροξυοξέα

Χημικά ανήκουν στην τάξη των οξέων-αλκοολών που έχουν στο μόριό τους τις λειτουργικές ομάδες καρβοξύλιο (COOH) ή υδροξύλιο (OH) και κάθε μία από αυτές τις ομάδες μπορεί να είναι παρούσα μία ή περισσότερες φορές. Η ομάδα αυτή των κερβοξυ- και υδροξυ-οξέων έχουν το COOH και το OH στο ίδιο άτομο άνθρακα, το οποίο ονομάζεται άνθρακας α, και γι’ αυτό ονομάζονται α-υδροξυοξέα.

Τα AHA βρίσκονται στο φυτικό βασίλειο και σε πολλά τρόφιμα. Τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα υδροξυοξέα είναι:

• το γλυκολικό οξύ που προέρχεται από το σακχαροκάλαμο

• το γαλακτικό οξύ που προέρχεται από το ξινόγαλα

• το μηλικό οξύ από τα μήλα

• το κιτρικό οξύ από τα εσπεριδοειδή και τον ανανά

• το ταρταρικό από τα σταφύλια και το κρασί

• το μανδελικό από το πικραμύγδαλο.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα παράγωγα των AHA, ιδίως τα άλατά τους, όπως το γαλακτικό οξύ με υδροξείδιο του αμμωνίου, το γαλακτικό αμμώνιο.

Πού χρησιμοποιούνται τα AHA

Χρησιμοποιούνται σε κρέμες, γέλες, διαλύματα, λοσιόν και γαλακτώματα σε ποικίλες συγκεντρώσεις. Στα προϊόντα περιποίησης και φροντίδας του δέρματος οι συγκεντρώσεις κυμαίνονται από 2-15%, ενώ στα προϊόντα απολέπισης οι συγκεντρώσεις ανέρχονται στα 20-90%.

Τα α-υδροξυοξέα είναι μια ανώδυνη, συνήθως ασφαλής, μη επεμβατική και μη τοξική θεραπεία ανανέωσης προσώπου.

Εφαρμόζονται σε δέρματα τα οποία παρουσιάζουν θαμπάδα, σημάδια ακμής, λιπαρότητα, πρόωρη γήρανση, δυσχρωμίες και άλλες μικροατέλειες που οφείλονται στο πέρασμα του χρόνου.

Η επιλογή του καλύτερου προϊόντος AHA σε κάθε περίπτωση είναι ιδιαίτερα περίπλοκη. Το ευκταίο είναι να βρεθεί το υδροξυ-οξύ που θα πετύχει το καλύτερο αποτέλεσμα χωρίς να είναι ερεθιστικό. Το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα είναι να προσδώσει στο πρόσωπο υγιές υπέρυθρο χρώμα, να λειάνει ομοιόμορφα την επιδερμίδα και να έχει διάρκεια η ευεργετική του δράση.

Γι’ αυτή λοιπόν την επιλογή του κατάλληλου προϊόντος, λαμβάνονται υπόψη οι εξής παράγοντες:

• το ενδεδειγμένο οξύ και ο βαθμός συγκέντρωσής του στο τελικό προϊόν

• το έκδοχο

• το χαμηλό pH, που έχει σαν αποτέλεσμα αυξημένη κυτταρική ανανέωση

• ο τρόπος δράσης κάθε οξέος

• η κατάσταση του δέρματος στο οποίο απευθύνεται.

Τα πιο κατάλληλα AHA για κοσμητολογική χρήση είναι αυτά που έχουν μικρό μοριακό βάρος. Κυρίως χρησιμοποιούνται το γλυκολικό και το γαλακτικό οξύ. Από αυτά τα δύο πιο συχνή είναι η χρήση του γλυκολικού οξέος, διότι έχει δύο άτομα άνθρακα και μικρότερο μοριακό βάρος, οπότε εισχωρεί πιο εύκολα στην επιδερμίδα, διασπά τους δεσμούς των κερατινοκυττάρων και απομακρύνει τα νεκρά κύτταρα.

Δράση των AHA

Τα AHA δρουν σε δύο επίπεδα:

• Στην επιδερμίδα: μειώνουν τη συγκόλληση των κερατινοκυττάρων και αυξάνουν το πάχος των κατώτερων στρωμάτων της, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η ελαστικότητα της επιδερμίδας και να γίνεται λαμπερή και πολύ ενυδατωμένη.

• Στο χόριο: αυξάνεται η σύνθεση γλυκοζαμινογλυκανών από τους ινοβλάστες, με συνέπεια να διεγείρεται η σύνθεση κολλαγόνου. Νεοκολαγένεση δεν έχει ιστολογικώς αποδειχθεί, φαίνεται όμως ότι τα AHA πράγματι τροποποιούν και ρυθμίζουν ορισμένα στοιχεία που υπεισέρχονται στην ανάπτυξη και το μεταβολισμό της επιδερμίδας και του δέρματος.

Προϊόντα με AHA

• Προϊόντα καθημερινής περιποίησης σε κρέμες, γέλες και γαλακτώματα, με βαθμό συγκέντρωσης 8-15%. Αυτά κάνουν μια ήπια και σχεδόν αφανή απολέπιση και οδηγούν σε θεαματικά αποτελέσματα στην ανανέωση του δέρματος, στην αντιμετώπιση του πολύ ξηρού και αφυδατωμένου δέρματος. Αποκαθιστούν ήπιες υπερκερατώσεις και προσδίδουν λάμψη και χρώμα υγείας στο κουρασμένο και αφυδατωμένο δέρμα.

• Προϊόντα μεγάλης πυκνότητας, με βαθμό περιεκτικότητας 25-50%, τα οποία προορίζονται για εφαρμογή από εξειδικευμένο επαγγελματία, δεν είναι για καθημερινή χρήση και εφαρμόζονται δύο ή τρεις το πολύ φορές την εβδομάδα ανάλογα με το βαθμό ανεκτικότητας του δέρματος.

• Προϊόντα με περιεκτικότητα 70-90% χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία δερματολογικών παθήσεων, όπως σμηγματορροϊκές υπερκερατώσεις, μυρμηκιές κ.ά.

Οι κυριότερες ενδείξεις για χρήση α-υδροξυοξέων είναι η φωτογήρανση, η ακμή, το μέλασμα και οι γεροντικές κηλίδες.

Στη γήρανση του δέρματος, που παρατηρείται τραχύ, αφυδατωμένο και κουρασμένο, τα AHA έχουν θεαματικά αποτελέσματα. Το δέρμα αποκτά ελαστικότητα και γίνεται λείο απαλό και ενυδατωμένο.

Ανεπιθύμητες ενέργειες

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι δοσοεξαρτώμενες. Ακόμα και σε μικρές συγκεντρώσεις μπορεί να προκαλέσουν αίσθημα καύσου, φαγούρα ή τοπικό ερεθισμό, αλλά τα συμπτώματα υποχωρούν εύκολα μετά από λίγη ώρα. Όσο ανεβαίνει ο βαθμός περιεκτικότητας του προϊόντος τόσο γίνονται πιο έντονα τα συμπτώματα, τα οποία από τοπικό ερεθισμό μπορεί να οδηγηθούν και σε τοπικό έγκαυμα ή και σε ουλή. Γι’ αυτό η εφαρμογή αυτών των προϊόντων γίνεται μόνο από ειδικούς επιστήμονες, οι οποίοι λαμβάνουν πάντα υπόψη τους τον τύπο του δέρματος και την αντίδρασή του στα AHA. Πολλά προϊόντα, προκειμένου να αποφεύγεται η αντίδραση του δέρματος, περιέχουν και αντιφλογιστικούς παράγοντες.

Τα καλλυντικά που περιέχουν υδροξυοξέα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν και το καλοκαίρι με χαμηλό βαθμό συγκέντρωσης και με pH 3-3,5. Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όμως, όταν χρησιμοποιούνται τέτοια προϊόντα, είναι απαραίτητη η κατάλληλη αντηλιακή προστασία και ενυδάτωση.

Αντενδείξεις

Όταν υπάρχει οποιοδήποτε τραύμα στο δέρμα, ακόμα και απλός έρπης, απαγορεύεται η εφαρμογή του καλλυντικού πάνω στο σημείο του τραύματος ή του έρπητα.

Τέλος, πρέπει να αποφεύγεται η χρήση των AHA σε περιπτώσεις σοβαρής ροδόχρου ακμής.