Θεόδωρος Αμπατζόγλου

Η ανάληψη του αξιώματος του Προέδρου του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου από το Θεόδωρο Αμπατζόγλου τον περασμένο Δεκέμβρη συνέπεσε με την αρχή της μεγαλύτερης ίσως επίθεσης που έχει δεχτεί ποτέ ο κλάδος από την οργανωμένη Πολιτεία, με στόχο να πληγούν καίρια τα επαγγελματικά κεκτημένα των φαρμακοποιών. Οι συνθήκες αυτές απαιτούσαν οπωσδήποτε αυξημένη ευθύνη στους χειρισμούς από την ηγεσία του Π.Φ.Σ., ιδιαίτερα καθώς τα γνωστά χρονίζοντα προβλήματα του κλάδου, όπως η καθυστέρηση των πληρωμών από τα ταμεία, δεν έπαψαν βέβαια να υφίστανται και να χρειάζονται αντιμετώπιση.

Ο Θεόδωρος Αμπατζόγλου μας μίλησε για το χειρισμό της κρίσης και για το σχεδιασμό των μελλοντικών κινήσεων με στόχο την αναβάθμιση της θέσης του φαρμακοποιού στο νέο τοπίο που έχει διαμορφωθεί.


Λίγοι μόνο μήνες έχουν περάσει από την ανάδειξή σας στο υψηλότερο συνδικαλιστικό αξίωμα του κλάδου, αυτό του προέδρου του Π.Φ.Σ. Τι συναισθήματα σας γεννά η ανάληψη της θέσης αυτής; Ποιες προσωπικές σας ικανότητες-ιδιότητες είναι αυτές που θα σας επιτρέψουν να ανταποκριθείτε με αποτελεσματικότητα στις απαιτήσεις της; Υπάρχουν πρόσωπα ή καταστάσεις στα οποία υπολογίζετε ότι μπορείτε να στηριχτείτε για την επιτυχία του έργου σας;

Υπηρετώ στον φαρμακευτικό συνδικαλισμό από την ημέρα που άνοιξα φαρμακείο, το 1983. Έχω ταυτιστεί με τους αγώνες του κλάδου, τις αγωνίες, τις διεκδικήσεις, την προσπάθεια βιωσιμότητας και ανάπτυξης του φαρμακείου.
Ανέλαβα την προεδρία του ΠΦΣ στις 20 Δεκεμβρίου 2010, μετά την παραίτηση λόγω συνταξιοδότησης του «πατριάρχη» Δημήτρη Βαγιωνά. Η ανάληψη της θέσης αυτής γεννά συναισθήματα βαριάς ευθύνης και απαιτεί συνδυασμό πολλών πραγμάτων:
Η στρατηγική ανάπτυξης πρέπει να συνδυάζεται με τακτικές κινήσεις που αφορούν την καθημερινότητα. Η ευελιξία και η διαπραγμάτευση με την πολιτική ηγεσία πρέπει να συνδυάζεται με τη μαχητικότητα. Η διεθνής εμπειρία πρέπει να συνδυάζεται με την ελληνική πραγματικότητα. Τα οικονομικά συμφέροντα των μεγάλων πρέπει να συμβαδίσουν με εκείνα των μικρότερων. Τέλος, οι εσωτερικές παθογένειες του κλάδου (αντιθέσεις συλλόγων, τοπικισμός, προσωπικές στρατηγικές συνδικαλιστών κλπ.) πρέπει να ξεπερνιούνται με καθημερινή προσπάθεια συγκερασμού των διαφόρων πλευρών.
Όπως καταλαβαίνετε, είναι ένας δύσκολος πολύπλοκος καθημερινός αγώνας που απαιτεί πολλές ώρες, πολλή υπομονή, ξεκάθαρη στρατηγική και καθαρό μυαλό, χωρίς συναισθηματισμούς και εκρήξεις.
Πιστεύω ότι η εμπειρία μου, η γνώση της δημόσιας διοίκησης, η επαφή με το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, η δυνατότητα τεκμηριωμένου λόγου και η υπέρβαση στενοκομματικών και μικροσυνδικαλιστικών πρακτικών είναι τα δυνατά σημεία της δικής μου συνεισφοράς. Στην προσπάθεια αυτή στηρίζομαι σε όλα τα μέλη του Δ.Σ., ανεξαρτήτως προέλευσης, και στη συσπείρωση όλων των τοπικών συλλόγων. Κοινός στόχος μας είναι η βιωσιμότητα του ελληνικού φαρμακείου, η προσαρμογή του στο νέο δυσμενές τοπίο, η ανάπτυξή του στη νέα εποχή. Πάνω σε αυτά θα προσφέρουμε και φυσικά θα κριθούμε.

Ποια είναι τα δεδομένα για το ελληνικό φαρμακείο σήμερα, μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου για την Υγεία, και τι έχει αλλάξει σε σχέση με έναν χρόνο πριν;

Τα νέα δεδομένα στην Ελλάδα του Μνημονίου γνωρίζετε ότι είναι δυσμενή. Η ύφεση στην οικονομία και το γενικότερο κοινωνικό «κλίμα κατάθλιψης» οδηγούν σε μείωση του κύκλου εργασιών. Η οριζόντια μείωση δαπανών οδηγεί σε μειώσεις τιμών και κατανάλωσης με αρνητικά αποτελέσματα στα φαρμακεία, όπως και σε όλη την αγορά.
Η Κυβέρνηση με άδικο και άγαρμπο τρόπο έχει στοχοποιήσει τα φαρμακεία, λες και εμείς φταίμε για τις δαπάνες. Το νέο περιβάλλον μετά την ψήφιση του Ν. 3918, και τα κυβερνητικά μέτρα, οδηγεί σε περαιτέρω μείωση τζίρου και σε υποβάθμιση της φαρμακευτικής περίθαλψης.
Με τους αγώνες μας και την τακτική μας αποφύγαμε την ολική καταστροφή που σχεδίαζε η κυβέρνηση. Παρ? όλα αυτά, ήταν φυσικό να υποστούμε επιμέρους αρνητικές εξελίξεις (άνοιγμα νέων φαρμακείων, ζώνη πέριξ νοσοκομείων, επιμήκυνση ωραρίου κλπ.). Με τα θέματα αυτά θα ασχοληθούμε τις επόμενες εβδομάδες.

Σταθήκαμε στην πρόσφατη κρίση σαν κλάδος στο ύψος των περιστάσεων; Προστατεύσαμε αποτελεσματικά τα δίκαιά μας; Υπήρξαν λάθη και, αν ναι, ποια;

Από την αρχή του χρόνου είμαστε σε διαρκή κινητοποίηση και αντιμετωπίζουμε ένα πανίσχυρο πλέγμα αντιπάλων. Απέναντί μας έχουμε τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς, τις προβλέψεις του Μνημονίου, τις απαιτήσεις της Τρόικας, τις επιβουλές οικονομικών κύκλων, σούπερ μάρκετ, εταιρειών κλπ.
Ο συσχετισμός είναι εναντίον μας και τα δικά μας όπλα είναι η συσπείρωσή μας, η τεκμηρίωση των θέσεών μας και πάνω από όλα η καλή επαφή μας με την κοινωνία και τους ασφαλισμένους. Αν χάσουμε κάτι από αυτά τα «τρία θεμέλια», τότε θα μας διαλύσουν χωρίς δισταγμό.
Στις μάχες που δώσαμε μέχρι τώρα έχουμε θετικό απολογισμό. Όποιος όμως νομίζει ότι μπορούμε να βγούμε «αλώβητοι και απείραχτοι» από αυτές τις μάχες είναι άσχετος. Ο κλάδος γνωρίζει τι έγινε, έδωσε ενωμένα και αποφασιστικά τον αγώνα του, αναγνωρίζει την τεράστια προσπάθεια της συνδικαλιστικής ηγεσίας και συνεχίζει τη συντεταγμένη πορεία του.
Με επικεφαλής τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο, με συσπειρωμένους τους τοπικούς συλλόγους, με προσοχή στην επαφή μας με τους πολίτες, με μάχες καλά σχεδιασμένες, μπορούμε να επιβιώσουμε και να αναπτυχθούμε στο νέο περιβάλλον. Ιδιαίτερο βάρος πρέπει να δοθεί στην ενιαία έκφρασή μας και στη διαρκή πολύπλευρη ενημέρωση των φαρμακοποιών.

Ποιες είναι οι νέες «κόκκινες γραμμές» που θέτει ο κλάδος;

Ανεξαρτησία φαρμακείου, ιδιοκτησιακό καθεστώς, θεσμικό πλαίσιο, σταθερή λιανική τιμή, αποκλειστικότητα διάθεσης φαρμάκων είναι το σταθερό και αμετακίνητο περίγραμμα των δικών μας κόκκινων γραμμών. Δεν υπάρχει καμία διαπραγμάτευση πάνω σε αυτά.
Ο ρόλος μας είναι κατοχυρωμένος με κοινοτικές οδηγίες, με αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, με νόμους, και δεν θα δώσουμε κανένα περιθώριο αμφισβητήσεων. Είμαστε αναντικατάστατος κρίκος στην αλυσίδα της παροχής φαρμακευτικής περίθαλψης και το βασικό ρόλο μας δεν τον διαπραγματευόμαστε με κανένα.
Στο επόμενο διάστημα, βάσει του περιβόητου Μνημονίου, ίσως η κυβέρνηση τολμήσει να ανοίξει θέμα περαιτέρω μείωσης κέρδους. Η βασική μας απάντηση έχει ήδη δοθεί με επιστολή μου προς τους υπουργούς Οικονομίας κ. Παπακωνσταντίνου και Υγείας κ. Λοβέρδο.
Ας μην περιμένουν να συμφωνήσουμε. Ό,τι ήταν να δώσουμε το έχουμε ήδη δώσει. Αν η κυβέρνηση θέλει ηρεμία στο χώρο της υγείας, ας προχωρήσει σε μέτρα πραγματικού εξορθολογισμού. Εκεί θα μας βρει σύμφωνους. Στην υποβάθμιση και τελικώς στην καταστροφή του φαρμακείου θα μας βρει μαχητικά αντίθετους.

Μία από τις αλλαγές που έφερε το νομοσχέδιο είναι η «προαιρετική» απελευθέρωση του ωραρίου. Θα υπάρξει παραίνεση από τον Π.Φ.Σ. προς τους συλλόγους για κοινή γραμμή (εναντίον του μέτρου) και κυρώσεις προς τους «παραβάτες» ή το θέμα έχει λήξει;

Η «προαιρετική απελευθέρωση» του ωραρίου είναι απαράδεκτη. Έχουμε ήδη προτείνει γενναία αύξηση του αριθμού ανοικτών φαρμακείων το Σάββατο (25% του συνολικού αριθμού) και διπλασιασμό εφημερευόντων Δευτέρα και Τετάρτη. Αυτό υπερκαλύπτει τις ανάγκες του κοινού, και μάλιστα υπερβολικά. Κάθε άλλη μεθόδευση είναι ύποπτη και θα μας βρει αντίθετους.
Το ωράριο δεν μπορεί να είναι «προαιρετικό». Τόσο σύμφωνα με το ΣτΕ, όσο και με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (ECJ), στις αποφάσεις των οποίων φαίνεται ότι όποιο και να είναι το ωράριο, πρέπει να είναι ορισμένο και καθορισμένο. Ήδη και στην Ε.Ε. διαβουλεύονται νέα Οδηγία για ορισμένο και συγκεκριμένο αριθμό ωρών λειτουργίας.
Δεν νομίζω ότι τελικά το Υπουργείο Υγείας θα κάνει τέτοια νομική υπέρβαση-παραβίαση. Περιμένουμε την εισήγηση του υπουργείου και πολύ σύντομα θα έχετε επί του πρακτέου απάντηση.

Υπάρχουν τρόποι αντίδρασης/άσκησης πίεσης απέναντι στις συνεχιζόμενες καθυστερήσεις των ταμείων να εξοφλήσουν τους φαρμακοποιούς; Τι μπορεί να γίνει με το θέμα του ΟΠΑΔ;

Για το θέμα του ΟΠΑΔ γνωρίζετε ότι δόθηκε μια πολύ μεγάλη μάχη, ιδίως από ορισμένους συλλόγους. Θυμίζω ότι το θέμα μας ταλαιπωρεί, πάνω από 10 χρόνια.
Θεωρώ μείζον ότι κάτω από τη δική μας πίεση προχώρησε το νέο θεσμικό πλαίσιο που λύνει το θέμα με τρόπο μόνιμο. Το κρίσιμο δεν ήταν απλώς να πάρουμε τα οφειλόμενα, αλλά να δημιουργήσουμε το πλαίσιο μόνιμης θεσμικής λύσης.
Έτσι έχουμε:
Πρώτον, μετατροπή του ΟΠΑΔ σε ταμείο. Τελειώσαμε με το λαβύρινθο του Γενικού Λογιστηρίου.
Δεύτερον, Συλλογική Σύμβαση ΟΠΑΔ-ΠΦΣ. Ένα ένταλμα μέσω συλλόγων όπου αυτό είναι δυνατό.
Τρίτον, κοινή υπουργική απόφαση που επιταχύνει τις πληρωμές. Απλός δειγματοληπτικός έλεγχος, πληρωμή και αργότερα πλήρης έλεγχος συνταγών, με ένα σύστημα ανάλογο του Ι.Κ.Α.
Προς την ίδια κατεύθυνση πιέζουμε και τα υπόλοιπα ταμεία που οφείλουν. Μόνο έτσι θα λυθεί οριστικά αυτό το μεγάλο ζήτημα.

Πώς θα μπορέσει να επιβιώσει το ελληνικό φαρμακείο κάτω από τις νέες συνθήκες; Τι αλλαγές και τι νέα χαρακτηριστικά θα πρέπει να υπάρξουν; Τελικά, ποια είναι τα σχέδια του ΠΦΣ για τον κλάδο; Ποιο είναι το πλάνο; Ποιοι είναι οι στόχοι του —τακτικοί και στρατηγικοί— και τι πρωτοβουλίες σκέφτεται να αναλάβει για την έξοδο από την κρίση του φαρμακευτικού επαγγέλματος;

Αυτό είναι το κρίσιμο ερώτημα. Το φαρμακείο στις νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί είναι υπό πίεση. Οι στρατηγικοί μας στόχοι είναι η ανεξαρτησία του φαρμακείου - το ιδιοκτησιακό καθεστώς, το σταθερό θεσμικό πλαίσιο, η σταθερή λιανική τιμή, η αποκλειστική διάθεση φαρμάκων, καθώς και η προσαρμογή μας στα ευρωπαϊκά δεδομένα.
Στις συνθήκες της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και στις μαύρες συνθήκες του Μνημονίου, κύριος στόχος είναι η υπεράσπιση του ρόλου μας και η επιβίωση της μονάδας του ελληνικού φαρμακείου.
Σε επίπεδο επιμέρους τακτικών στόχων, πρέπει να δώσουμε μάχες στη διασφάλιση της τακτικότητας των πληρωμών, στην καταπολέμηση της γραφειοκρατίας και της ακαμψίας των ταμείων, στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση, στο ωράριο, στην αύξηση της ύλης του φαρμακείου.
Όλες οι αναλύσεις, οι μελέτες, τα συνέδρια, τα άρθρα κλπ. που μας αφορούν καταλήγουν σε ένα συμπέρασμα: το μοντέλο του μικρού φαρμακείου της γειτονιάς είναι θνησιγενές. Πρέπει να στραφούμε σε μεγαλύτερες μονάδες που έχουν κεφαλαιακή επάρκεια, διαπραγματευτική ικανότητα, λογιστική υποστήριξη, επάρκεια εμπορευμάτων. Αυτές οι συνεργατικές μονάδες αποτελούν το μέλλον.
Δεν μπορούμε να επιβιώσουμε στις νέες συνθήκες με μάχες οπισθοφυλακής. Αν εμείς με τους Συλλόγους μας, με την εμπειρία των ΣΥ.ΦΑ., με το συναδελφικό πνεύμα, με τις γρήγορες αποφάσεις μας, ελέγξουμε αυτή τη διαδικασία, τότε τα πράγματα θα κυλήσουν προς το συμφέρον μας. Αν πάλι δεν κάνουμε τίποτα, τότε οι εξελίξεις θα μας ξεπεράσουν.
Αυτή είναι η στρατηγική μας στόχευση:
Νέες μεγάλες συνεργατικές μονάδες ιδιοκτησίας των φαρμακοποιών πρέπει να αντικαταστήσουν το παλιό θνησιγενές μοντέλο του μικρού φαρμακείου. Μόλις υπάρξουν συνθήκες σχετικής ηρεμίας, ο Π.Φ.Σ θα στρέψει προς την κατεύθυνση αυτή τη δραστηριότητά του.
Μια δεύτερη μεγάλη πτυχή της στρατηγικής μας στόχευσης είναι η δημιουργία ενός επενδυτικού κεφαλαίου, που μπορεί να αποτελέσει ασπίδα και εργαλείο στα χέρια μας.
Το 2010 κάθε φαρμακοποιός έχασε (μείωση τιμών, stock, συνταγογράφηση) πάνω από 15.000 ευρώ σε εισόδημα (μέσος όρος). Το 2011 θα χάσουμε άλλα τόσα.
Θα περιμένουμε αμήχανοι να χάνουμε χρήματα
μέχρις ότου εξουθενωθούμε και κλείσουμε; Δεν είναι συμφερότερο να μαζέψουμε (σε εθελοντική βάση) ένα σημαντικό επενδυτικό κεφάλαιο που θα μας δώσει μεγάλη ρευστότητα, με την οποία μπορούμε να παρέμβουμε στην αγορά με όρους οικονομικής ισχύος; Γιατί να περιμένουμε προτάσεις εξαγορών από ιδιωτικά κεφάλαια;
Εμείς έχουμε τη δύναμη, τη γνώση, το δίκτυο, τους ΣΥ.ΦΑ., την επαφή με τον κόσμο, το πελατολόγιο, τα έχουμε όλα. Τι μας λείπει; Το όραμα και η απόφαση ότι μπορούμε να παλέψουμε με όρους αγοράς.
Όλο αυτό το πρότζεκτ είναι μια στρατηγική πρόταση διεξόδου από τη σημερινή μίζερη πραγματικότητα. Απαιτεί καλό σχεδιασμό, μελέτη, τεκμηρίωση, υποστήριξη και έχει δυσκολίες. Τίποτα δεν είναι εύκολο αλλά αξίζει να ανοίξουμε τέτοιες λεωφόρους ανάπτυξης.
Η τρίτη στρατηγική στόχευση αφορά το Επαγγελματικό Ταμείο Υγειονομικών. Φυσικά θα στηρίξουμε το ΤΣΑΥ και θα παλέψουμε για την ασφάλισή μας, αλλά είναι βέβαιο ότι αυτό δεν επαρκεί. Συμπληρωματικά μπορούμε να αναπτύξουμε ένα επαγγελματικό ταμείο με βάση την υπάρχουσα νομοθεσία, έτσι ώστε να έχουμε καλύτερο «μαξιλάρι» και διασφάλιση για το μέλλον μας.

Σκοπεύει ο Π.Φ.Σ. να κινηθεί προς την κατεύθυνση της επιμόρφωσης των φαρμακοποιών, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες για την επιμόρφωση και τη δια βίου εκπαίδευση-κατάρτιση των Ελλήνων φαρμακοποιών;

Προκειμένου να αναδειχθεί το φαρμακευτικό επάγγελμα και το φαρμακείο των υπηρεσιών, απαιτείται συνεχώς εκπαίδευση, κατάρτιση και επαγγελματική ανάπτυξη. Κύρια πρωτοβουλία του Π.Φ.Σ. είναι η ίδρυση του Ινστιτούτου Διαρκούς Εκπαίδευσης και Επαγγελματικής Κατάρτισης Φαρμακοποιών, το οποίο ήδη ξεκίνησε τη λειτουργία του. Περιμένουμε την αντίδραση και συμπόρευση του υπουργείου Παιδείας, ώστε η λειτουργία αυτή να είναι πιστοποιημένη και διακριτή. Πολύ σύντομα θα είμαστε σε θέση να εξαγγείλουμε ένα πλήρες πρόγραμμα επιμόρφωσης, που θα έχει πολλές μορφές: σεμινάρια, εξ αποστάσεως εκπαίδευση μέσω διαδικτύου, διανομή επιστημονικών βιβλίων κλπ.

Έχετε σκεφτεί τρόπους που θα αναδεικνύουν το φαρμακευτικό επάγγελμα; Θα αναλάβετε πρωτοβουλίες ανάδειξης του ρόλου του Έλληνα φαρμακοποιού στην κοινή γνώμη;

Τα συνέδρια και οι πρωτοβουλίες εκδηλώσεων από τους τοπικούς συλλόγους είναι ένα καλό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή. Επιπλέον, πρέπει να γίνουν περισσότερες και πιο στοχευμένες ενέργειες ανάδειξης του ρόλου μας.
Οι ασφαλισμένοι γνωρίζουν την προσφορά μας. Η πρόσφατη έρευνα της κοινής γνώμης που έγινε από την εταιρεία Alco με πρωτοβουλία του Π.Φ.Σ. απέδειξε ότι ο κόσμος αγκαλιάζει και στηρίζει το έργο του φαρμακοποιού. Εμείς από την πλευρά μας πρέπει με οργανωμένο τρόπο να αναδείξουμε το ρόλο μας. Ήδη μέσα στον Ιούνιο ετοιμάζουμε μια εκδήλωση με αντίστοιχη θεματολογία, ενώ παρόμοιες εκδηλώσεις κεντρικές και περιφερειακές θα γίνουν το επόμενο διάστημα.