8ο Φαρμακευτικό Συνέδριο Μακεδονίας - Θράκης

[…]
Θα πρέπει αρχικά να ορίσουμε τι εννοούμε όταν λέμε υγεία. Σύμφωνα λοιπόν με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, «Υγεία είναι η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απλή απουσία της αρρώστιας ή της αναπηρίας». Εκτός από την αρνητική πλευρά της υγείας που περιλαμβάνει τις νόσους, τα τραύματα, την ανικανότητα και την αναπηρία, υπάρχει και η θετική της πλευρά που αφορά τη σωματική, ψυχική και κοινωνική ευεξία. Και βέβαια υπάρχει και η πρόληψη, ως βασικός παράγων διατήρησης της υγείας.

Σε όλες αυτές τις παραμέτρους, οι φαρμακοποιοί έχουν να προσφέρουν σημαντική συνδρομή, τόσο λόγω της θεσμοθετημένης ιδιότητάς τους ως οι μοναδικοί επιστήμονες που είναι επιφορτισμένοι με τη διάθεση των φαρμάκων στο κοινό, όσο και λόγω της καθημερινότητας που έχει αναδείξει το δίκτυο των φαρμακείων ως το πλέον προσβάσιμο και φιλικό σύστημα πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης.

[…] Ο φαρμακοποιός είναι συγχρόνως και ενημερωμένος επιστήμονας, αλλά και ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας, φιλικός και προσβάσιμος σε όλους. Ακόμα, ειδικά στη χώρα μας, λειτουργεί ένα ιδιαίτερα εκτεταμένο δίκτυο φαρμακείων που αριθμεί πάνω από 11.000 φαρμακεία σε όλη χώρα, από τα οποία πάντα κάποια εφημερεύουν ή διανυκτερεύουν.

Ποιες είναι οι υπηρεσίες που προσφέρουν οι φαρμακοποιοί στο κοινό; Είναι πολλές, ξεκινώντας από τις απλές συμβουλές και φθάνοντας σε θέματα συστηματικής ενημέρωσης και κοινωνικής ευθύνης.

Είναι γεγονός ότι στην Ελλάδα ακόμα υπάρχουν ασάφειες στο θεσμικό πλαίσιο για το πού τελειώνει το έργο του γιατρού και πού αρχίζει εκείνο του φαρμακοποιού. Θεωρούμε ότι αυτό είναι ένα θέμα για το οποίο οφείλουμε γιατροί και φαρμακοποιοί να συνεργαστούμε, προς όφελος της δημόσιας υγείας.

Σε καμία περίπτωση δε θέλουμε να μπούμε στα χωράφια των γιατρών, οι οποίοι είναι οι μοναδικοί επιστήμονες που είναι σε θέση να κάνουν διάγνωση της νόσου και να ορίσουν τη φαρμακευτική αγωγή. Θέλουμε όμως στενή συνεργασία μαζί τους στις εξής περιπτώσεις:

• Όταν έρχεται στο φαρμακείο πελάτης, ο οποίος χωρίς να έχει επισκεφθεί γιατρό παραπονιέται για διάφορα συμπτώματα. Ο φαρμακοποιός είναι σε θέση να εκτιμήσει τους πιθανούς κινδύνους και να παραπέμψει τον πελάτη στο γιατρό της κατάλληλης ειδικότητας.

• Όταν, μετά την επίσκεψη στο γιατρό, ο ασθενής έρχεται στο φαρμακείο για λήψη των φαρμάκων του. Εδώ ο φαρμακοποιός έχει σημαντικό έργο: να επεξηγήσει τις ιατρικές οδηγίες για τον τρόπο λήψης των φαρμάκων και τις προφυλάξεις που πρέπει να λάβει ο ασθενής. […] Επίσης, να συζητήσει με τον ασθενή για πιθανές παρενέργειες που θα παρουσιάσει το φάρμακο και να ενημερώσει το γιατρό σχετικά.

• Ειδική προσοχή χρειάζεται για τα λεγόμενα –κακώς κατά τη γνώμη μας– «lifestyle» φάρμακα, όπως τα φάρμακα κατά της στυτικής δυσλειτουργίας, κατά της παχυσαρκίας, για τη διακοπή του καπνίσματος, για την πρόληψη ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης κτλ. Κατά τη γνώμη μας όλα αυτά είναι φάρμακα που αποσκοπούν στη βελτίωση της υγείας με τη θετική της έννοια, όπως ήδη είπαμε εισαγωγικά, και έτσι θα πρέπει να αντιμετωπίζονται από την πολιτεία, και όχι σαν πολυτέλεια. Και επειδή είναι φάρμακα, απαιτείται οπωσδήποτε η συμβουλή του φαρμακοποιού και η προκαταρτική ιατρική εξέταση πριν τη λήψη τους με σωστό τρόπο.

Ο φαρμακοποιός μπορεί να κινηθεί χωρίς να απευθυνθεί στο γιατρό σε περιπτώσεις που καλύπτονται από τον όρο «αυτοθεραπεία», δηλαδή στη χορήγηση φαρμάκων για τα οποία δεν απαιτείται ιατρική συνταγή: απλά αναλγητικά, αντιελκωτικά, αλοιφές κτλ. Και εδώ ο ρόλος του είναι σημαντικός, γιατί όσο και καθιερωμένα και ασφαλή να είναι αυτά τα φάρμακα, κανένα φάρμακο δεν είναι απαλλαγμένο από κινδύνους και όλα χρειάζονται προσοχή στη λήψη τους.

Μια άλλη πλευρά του ζητήματος έχει να κάνει με το γεγονός ότι η υγεία πλέον, όπως ήδη είπαμε, δεν είναι μονοδιάστατο γεγονός, αλλά σχετίζεται με την ποιότητα ζωής, τη διατροφή, παράγοντες του περιβάλλοντος, το σωστό έλεγχο με διαγνωστικές εξετάσεις κτλ. Σε αυτή την κατεύθυνση ο φαρμακοποιός και πάλι είναι σε θέση να προσφέρει τις υπηρεσίες του και να κατευθύνει κατάλληλα τους πελάτες του στη συστηματική παρακολούθηση του οργανισμού τους. Είναι απαράδεκτο σήμερα να υπάρχουν γυναίκες που δεν κάνουν ΠΑΠ τεστ ή άνδρες που δεν εξετάζονται, π.χ., για καρκίνο του προστάτη, μια και σήμερα η έγκαιρη διάγνωση σώζει ζωές. Θεωρούμε τους εαυτούς μας υπεύθυνους για τη συνεχή ενημέρωση για την πρόληψη. […]

Τέλος, ο φαρμακοποιός, ως λειτουργός της δημόσιας υγείας είναι ευαισθητοποιημένος και σε άλλα κοινωνικά θέματα, όπως η διατήρηση της περιβαλλοντικής ισορροπίας και η ανακύκλωση. Ήδη σας ενημερώνω ότι ως κλάδος μελετάμε πώς μπορούμε, εκτός από τις ατομικές πρωτοβουλίες συναδέλφων φαρμακοποιών, να αξιοποιήσουμε το ευρύ δίκτυο των φαρμακείων στη χώρα για πιο ολοκληρωμένα προγράμματα κοινωνικής ευαισθησίας. […]

Στη συνέχεια, θα ήθελα να σας ενημερώσω για ένα σημαντικό ανασταλτικό παράγοντα στην ανάδειξη του κοινωνικού ρόλου του φαρμακείου. Ο παράγοντας αυτός είναι η γραφειοκρατία, που μας έχουν επιβάλει κυρίως τα ασφαλιστικά ταμεία, αλλά και άλλες δημόσιες υπηρεσίες και που κινδυνεύει πολλές φορές να υποκρύψει τον πραγματικό μας ρόλο ως λειτουργοί της δημόσιας υγείας. Σας ενημερώνουμε ότι οι φαρμακοποιοί ανά την Ελλάδα καταναλώνουν εκατοντάδες εργατοώρες κολλώντας κουπόνια και προσπαθώντας να ικανοποιήσουν τις διαφορετικές απαιτήσεις των δεκάδων ασφαλιστικών ταμείων και συγχρόνως να εξυπηρετήσουν τους ασθενείς. Και όλα αυτά υπό το βάρος του κινδύνου να μην πληρωθούν για κάποια τυπική παράλειψη ή να αργήσουν να πληρωθούν επί μήνες, για φάρμακα που έχουν ήδη πληρωθεί στις φαρμακαποθήκες. Παραφράζοντας ένα γνωστό τραγούδι, κινδυνεύουμε να πούμε ότι «η ζωή μας όλη είναι ένα… κουπόνι»!

Δεν μας αρέσει αυτή η πλευρά του επαγγέλματός μας και αγωνιζόμαστε για βελτίωση της γραφειοκρατίας προς όφελος όλων. Πάνω από όλα όμως, είμαστε άνθρωποι και λειτουργοί της δημόσιας υγείας και αυτό μας κάνει να έχουμε ως προτεραιότητα την εξυπηρέτηση των ασθενών συνανθρώπων μας που έρχονται στα φαρμακεία μας.

Δημήτρης Αγαθόπουλος
πρόεδρος του Φ.Σ. Κιλκίς



Η συμβολή των Φαρμακευτικών Συλλόγων στην καθημερινότητα των φαρμακείων

[…]
Η αναγκαιότητα ανάπτυξης ενός τέτοιου θέματος προκύπτει αβίαστα από την πραγματικότητα την οποία ζούμε καθημερινά στους χώρους της δουλειάς μας. Η γραφειοκρατία με τις συχνές αλλαγές των κανονισμών, την πληθώρα των ασφαλιστικών ταμείων, τα λάθη στη συνταγογράφηση, οι πολύ συχνές αλλαγές φαρμάκων και τιμών και άλλα μικρότερα προβλήματα μειώνουν αισθητά τον ελεύθερο χρόνο των συναδέλφων για να ασχοληθούν επί της ουσίας με το επάγγελμά τους […].

Η αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου για να βελτιώσουμε την επιστημονική μας κατάρτιση, να ασχοληθούμε περισσότερο με τον ασθενή - πελάτη, να ενημερωθούμε για ζητήματα marketing, να αξιοποιήσουμε τις νέες τεχνολογίες κ.ά. είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για να αντεπεξέλθουμε στον ανταγωνισμό των μεγάλων εμπορικών επιχειρήσεων […].

Πέραν όμως των προβλημάτων και των αναγκαιοτητών που προκύπτουν στην καθημερινότητα του φαρμακείου, το παραδοσιακό φαρμακείο έχει δώσει τη θέση του, στο νέο, το μοντέρνο, το λειτουργικό. Όμως δε φτάνει αυτό, ήδη βρισκόμαστε στην εποχή του φαρμακείου του μέλλοντος, του δικτυακού και διαδικτυακού φαρμακείου. Έτσι λοιπόν στο Φαρμακευτικό Σύλλογο του Κιλκίς προβληματιστήκαμε πώς θα μπορούσε ο Σύλλογος να συμβάλει στη βελτίωση των συνθηκών της καθημερινότητάς μας.

Το πρώτο που σκεφθήκαμε ήταν να απαλλάξουμε το φαρμακοποιό από τη διαδικασία υποβολής των συνταγών, δημιουργώντας το Διανεμητικό Λογαριασμό, ένα σύστημα το οποίο μέχρι λίγα χρόνια πριν διέθεταν μόνο οι μεγάλοι Σύλλογοι. […]

Η ιδιαιτερότητα στη δική μας περίπτωση είναι ότι οι συνταγές κάθε φαρμακείου, που συμμετέχει εθελοντικά στο πρόγραμμα, παραλαμβάνονται στο χώρο του φαρμακείου από το προσωπικό του Συλλόγου, αφού ελεγχθούν και υπογραφούν τα διπλότυπα παράδοσης-παραλαβής, και με δικό μας μεταφορικό μέσο. […] Για να λειτουργήσει αυτός ο μηχανισμός δημιουργήσαμε, με τη βοήθεια του Νομικού Συμβούλου του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου κ. Παπαγεωργίου, σωματείο διανεμητικού λογαριασμού, το ΔΙ.ΛΟ.ΦΑ.ΚΙΛ., με ανεξάρτητη λειτουργία από το Φαρμακευτικό Σύλλογο και με μεγαλύτερη ευελιξία, αλλά με την ίδια διοίκηση και μέλη. […] Στο τέλος δε του έτους, ο φαρμακοποιός παραλαμβάνει συγκεντρωτικές καταστάσεις με τους συνολικούς τζίρους όλων των ταμείων ξεχωριστά και έτσι έχει μια συνολική εικόνα. Τα προσωπικά ατομικά δεδομένα των συνταγών του καθενός είναι διασφαλισμένα, διότι κανείς δεν μπορεί να έχει πρόσβαση στο σύστημα, παρά μόνο οι υπάλληλοι που το χειρίζονται, στους οποίους απαγορεύεται ρητά από το Δ.Σ. η μετάδοση πληροφοριών. Η συμβολή κάθε συναδέλφου είναι 30 € το μήνα, ποσό αστείο για τα σημερινά δεδομένα, με τα οποία όμως ο Σύλλογος στάθηκε οικονομικά στα πόδια του και εξασφάλισε τη μισθοδοσία του ενός υπαλλήλου, διότι οι εισφορές του Πανελληνίου δεν φτάνουν παρά μόνο για τα ενοίκια και τη θέρμανση.

Η δεύτερη πρωτοβουλία είχε σαν στόχο την ηλεκτρονική υποστήριξη των φαρμακείων, τόσο στην εγκατάσταση των δικτύων όσο και στην εκπαίδευση των συναδέλφων σε όλα τα προγράμματα φαρμακείων. Σήμερα περίπου τα μισά φαρμακεία του Συλλόγου εκτελούν τις δαπάνες τους μηχανογραφημένες. Δημιουργήσαμε επίσης μια εξαιρετική ιστοσελίδα, η οποία ενημερώνεται καθημερινά τόσο με τις πληροφορίες που αφορούν τον κλάδο όσο και με γενικότερα ενδιαφέροντα θέματα. Ενδεικτικά σας αναφέρουμε ότι σε 6 μήνες περίπου την επισκέφθηκαν 25.000 άτομα και αναγνώστηκαν πάνω από 150.000 σελίδες. […] Η προσπάθεια μηχανοργάνωσης και των υπόλοιπων φαρμακείων δε σταματάει εδώ. Έχουμε ενταχθεί σε προγράμματα, μέσω των Κ.Ε.Κ., για εκπαίδευση των φαρμακοποιών και των υπαλλήλων τους στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και με εκπαιδευτή τον υπάλληλο του Συλλόγου, ο οποίος υποστηρίζει τη μηχανοργάνωση των φαρμακείων. […]

Τρίτη καινοτομία την οποία εφαρμόζουμε είναι η υπηρεσία διόρθωσης συνταγών. […] Την τελευταία εβδομάδα κάθε μήνα, μέλος του προσωπικού της υπηρεσίας περνάει από τα φαρμακεία όλου του νομού, παραλαμβάνει τις προβληματικές συνταγές με διπλότυπο παραλαβής, τις διορθώνει στα διάφορα δημόσια κέντρα συνταγογράφησης και επιστρέφονται τάχιστα με την ACS, με την οποία υπογράψαμε ετήσια σύμβαση συνεργασίας που φυσικά στοιχίζει πολύ λιγότερο από τις τρέχουσες τιμές αλληλογραφίας ή αποστολής δεμάτων. Εκτός από αυτό, σε συνεργασία με τις διοικήσεις των δύο νοσοκομείων του νομού μας, κάνουμε περιοδικές ενημερώσεις στους πρωτοδιοριζόμενους ειδικευόμενους και αγροτικούς γιατρούς για τους κανόνες συνταγογράφησης, προκειμένου να ελαχιστοποιήσουμε τις λανθασμένες συνταγές.

Έτσι λοιπόν από τη στιγμή που δύο φορές το μήνα οι υπάλληλοι του Συλλόγου επισκέπτονται τα φαρμακεία, είναι λογικό να έχουμε αναλάβει και άλλες εξυπηρετήσεις, όπως οτιδήποτε έχει σχέση με το ΤΣΑΥ (πληρωμές κ.ά.), ασφαλιστικές ενημερότητες για όσους διαθέτουν υπαλληλικό προσωπικό, φορολογικές ενημερότητες από την εφορία ή μέσω internet, πιστοποιητικά του Συλλόγου κ.ά. Για αυτές τις υπηρεσίες μεγάλο ρόλο παίζει η μηχανοργάνωση του Συλλόγου και η σύνδεσή του με τα φαρμακεία. […]

Στο κεφάλαιο που αφορά τις παροχές υπηρεσιών προς τους φαρμακοποιούς συμπεριλαμβάνονται και οι ετήσιες εκδρομές, είτε για κάποια συνέδρια (Χανιά, Λουτράκι, Ξάνθη) είτε για τουριστικούς λόγους (Ανδαλουσία στην Ισπανία, Ελληνόφωνα χωριά της Κάτω Ιταλίας, φιλοξενία εκπαιδευτικών επιστημονικών ιδρυμάτων και έπεται συνέχεια). […]

Όσον αφορά την κοινωνική δράση του Συλλόγου, η πρώτη μας κίνηση ήταν να εγκαταστήσουμε στην πόλη του Κιλκίς, σε συνεργασία με το δήμο, τρεις πυλώνες εφοδιασμένους με ηλεκτρονικούς πίνακες, οι οποίοι λειτουργούν καθ’ όλο το 24ωρο και δίνουν πληροφορίες στο κοινό για τα εφημερεύοντα ή διανυκτερεύοντα φαρμακεία.

[…] Η δεύτερη ήταν, σε συνεργασία με μια κατασκευαστική εταιρεία, να αναμορφώσουμε τα αναλώσιμα υλικά του φαρμακείου (σακούλες, καλύμματα, τσάντες κ.ά.) με ενιαία λογότυπα του Συλλόγου αλλά και με την επωνυμία κάθε φαρμακείου φυσικά. Το κυριότερο όμως σε αυτή την επιλογή είναι ότι, εκτός από τα λογότυπα του Συλλόγου, υπάρχουν τυπωμένα μηνύματα για την προστασία του περιβάλλοντος και για την ελάττωση της χρήσης των πλαστικών αναλώσιμων υλικών και την αντικατάστασή τους με άλλα πιο φιλικά προς το περιβάλλον. Στόχος μας είναι σε σύντομο χρονικό διάστημα να αντικαταστήσουμε τις πλαστικές σακούλες με άλλες από ανακυκλώσιμο υλικό, το οποίο προέρχεται από άμυλο καλαμποκιού και σταριού. […]

Η τρίτη κίνηση, συμμετέχοντας ενεργά στην πρωτοβουλία του ΣΥ.ΦΑ. Θεσσαλονίκης, ήταν να τοποθετήσουμε μέσα στα φαρμακεία μας ειδικούς κάδους για τη συλλογή και καταστροφή των παλιών και άχρηστων φαρμάκων. Ταυτόχρονα οργανώθηκε καμπάνια ενημέρωσης μέσω των Μ.Μ.Ε. και έκδοση φυλλαδίου, το οποίο διενεμήθη με τους λογαριασμούς του νερού. Προηγουμένως είχαμε ήδη τοποθετήσει στα φαρμακεία μας και τους κάδους ανακύκλωσης μπαταριών. Σε αυτές τις δραστηριότητες συμμετέχουν περίπου 40 φαρμακεία από τα 65.

Τέλος, συμμετέχουμε ενεργά πάντα σε ανθρωπιστικές βοήθειες.

Είμαστε σίγουροι ότι και άλλοι σύλλογοι ανά την Ελλάδα έχουν καινοτομήσει στο χώρο τους και με άλλες δραστηριότητες εξίσου αξιόλογες και πρωτοπόρες, όπως η δημιουργία του Φαρμακευτικού Μουσείου από το Σύλλογο Θεσσαλονίκης. […] Φιλοδοξούμε, μαζί με τους άλλους συλλόγους, που έχουν παρόμοιες ή άλλες εμπειρίες, να τις καταγράψουμε, να τις αξιολογήσουμε, να τις βελτιώσουμε και να τις καταθέσουμε εν είδει μελέτης στον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο.

Είμαστε στη διάθεση κάθε Φαρμακευτικού Συλλόγου να ανταλλάξουμε εμπειρίες, να δημιουργήσουμε ενιαία πλατφόρμα λειτουργίας των Συλλόγων και τεχνογνωσία, προκειμένου, βάσει αυτών των εμπειριών, να υπάρξει ένας ελεγχόμενος τρόπος οικονομικής ενίσχυσης των Συλλόγων από τα αποθεματικά του Πανελληνίου για να αποκτήσουν όλοι τις απαραίτητες υποδομές.

Συμπερασματικά λοιπόν μπορούμε να πούμε ότι οι παράγοντες επιτυχίας για την ουσιαστική βοήθεια των Φαρμακευτικών Συλλόγων προς τα φαρμακεία είναι: n Η οργάνωση n Ο εκσυγχρονισμός n Η συσπείρωση γύρω από τους Φαρμ. Συλλόγους n Η συνεργασία και η συνεχής επικοινωνία n Η οικονομική ενίσχυση n Η προγραμματική υποστήριξη από τον Π.Φ.Σ. n Σκληρή δουλειά και υπομονή.

Πρέπει να σας πούμε ότι εμείς δυσκολευτήκαμε αλλά τα καταφέραμε σε αρκετά μεγάλο βαθμό.