Η εξωτερική ωτίτιδα ή αλλιώς ωτίτιδα των κολυμβητών («αυτί του Κολυμβητή») είναι η πιο συχνή πάθηση του αυτιού το καλοκαίρι.

• Τι είναι και που οφείλεται;

Πρόκειται για μια φλεγμονή του δέρματος του αυτιού, μικροβιακής συνήθως αιτιολογίας που μπορεί να οφείλεται σε βακτηρίδια, με συχνότερο τη ψευδομονάδα, όπως επίσης και σε ιούς ή και μύκητες.

Προκαλείται από μία τοπική διάσπαση – διάρρηξη του υπάρχοντος φυσιολογικού προστατευτικού μηχανισμού του αυτιού (κυψελίδα και δέρμα) και από την εν συνεχεία είσοδο μικροβίων σ? αυτό, εξ αιτίας της αυξημένης θερμοκρασίας και υγρασίας του καλοκαιριού που οφείλεται βεβαίως στο συνδυασμό ήλιου και θάλασσας.

Και παρόλο που ονομάζεται ωτίτιδα των κολυμβητών, το αίτιό της μπορεί να είναι όχι μόνο η υγρασία, αλλά οτιδήποτε προκαλεί βλάβη ή καταστρέφει την υπάρχουσα φυσιολογική λιπαντική μεμβράνη στο δέρμα του αυτιού, όπως οι τραυματισμοί με εργαλεία ή με τα χέρια μας.

• Συμπτώματα

Η εξωτερική ωτίτιδα αρχικά εκδηλώνεται συνήθως μ? ένα αίσθημα κνησμού (φαγούρας), που ακολουθείται από τοπικό πόνο, στη συνέχεια από πυώδεις εκκρίσεις και τέλος βαρηκοΐα, λόγω στένωσης του ακουστικού πόρου. Η διάρκεια των συμπτωμάτων εξαρτάται από το πόσο γρήγορα και αποτελεσματικά θα αντιμετωπιστεί η κατάσταση, όπως επίσης και από τη γενική φυσική κατάσταση του οργανισμού του ασθενούς. Σε περίπτωση πάντως που καθυστερήσει η έναρξη της θεραπείας και η νόσος αρχίσει να επεκτείνεται στις γειτονικές προς το αυτί περιοχές, τότε η κατάσταση μπορεί να γίνει ανησυχητική.

Παρόλο που δεν μπορεί κανείς να μιλήσει ακριβώς για ευπαθείς ομάδες πληθυσμού, ωστόσο άτομα που έχουν τη συνήθεια να σκαλίζουν τα αυτιά τους, άτομα που πάσχουν από τοπική αλλεργία ή έκζεμα, όπως επίσης και διαβητικά ή ανοσοκατασταλμένα άτομα είναι πιο ευάλωτα στο να πάθουν εξωτερική ωτίτιδα.

• Θεραπεία

Σε ότι αφορά τη θεραπεία της εξωτερικής ωτίτιδας το κυριότερο μέτρο είναι η τοπική καθαριότητα του αυτιού, η χορήγηση αντιβιοτικών (τοπικά ή συστηματικά) και η αντιμετώπιση του πόνου και της φλεγμονής με παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως επίσης και με συστάσεις για την αποφυγή χειρισμών στ? αυτιά.

Ένα μεγάλο πρόβλημα σε σχέση με τη θεραπεία της εξωτερικής ωτίτιδας είναι το γεγονός ότι εφόσον το άτομο που πάσχει από αυτήν έχει τη συνήθεια να σκαλίζει τα αυτιά του ή εφόσον δημιουργούνται οι κατάλληλες τοπικές συνθήκες στο αυτί, όπως για παράδειγμα ένα τοπικό έκζεμα, μία δερματίτιδα, υγρασία κ.τ.λ., η εξωτερική ωτίτιδα μπορεί να υποτροπιάζει απεριόριστα και να καταλήξει σε χρόνια μορφή.

• Σοβαρότερες επιπλοκές

Οι σοβαρότερες επιπλοκές της εξωτερικής ωτίτιδας είναι τα αποστήματα και οι επεκτάσεις της φλεγμονής σε γειτονικούς ιστούς, που αντιμετωπίζονται είτε με φάρμακα είτε – σε σπάνιες περιπτώσεις –χειρουργικά.

Γενικότερα πάντως οι επιπλοκές είναι σπάνιες και αφορούν κυρίως ασθενείς που παραμελούν ή δεν αρχίζουν τη θεραπεία, διαβητικούς , ηλικιωμένα ή ανοσοκατασταλμένα άτομα. Σε τέτοιες εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, η εξωτερική ωτίτιδα μπορεί να πάρει μια μορφή, που λέγεται νεκρωτική εξωτερική ωτίτιδα. Αυτή είναι μια επικίνδυνη και πολλές φορές θανατηφόρα μορφή της νόσου, στην οποία η φλεγμονή καταστρέφει γειτονικούς ιστούς, δέρμα, χόνδρους, οστά, αντιμετωπίζεται πολύ δύσκολα και μπορεί να προκαλέσει σηψαιμία και θάνατο.

• Ωτομύκωση

Όταν η εξωτερική ωτίτιδα οφείλεται σε μύκητες, ένα είδος μικροοργανισμών που η ανάπτυξή τους ευνοείται από την υγρασία και το καλοκαίρι ενδημεί τις πιο πολλές φορές στις πισίνες και λιγότερο στις θάλασσες τότε μιλάμε για μια ιδιαίτερη κατάσταση που ονομάζεται ωτομύκωση. Έχει τα ίδια συμπτώματα με τις άλλες εξωτερικές ωτίτιδες με τη διαφορά ότι ο κνησμός είναι πιο έντονος και επίμονος και πολλές φορές ο γιατρός μπορεί να δει κατά την ωτοσκόπηση το λευκωπό ή ασπρόμαυρο επίχρισμα των μυκήτων. Η αντιμετώπιση επίσης είναι παρόμοια με εκείνη που ακολουθείται και για τις άλλες εξωτερικές ωτίτιδες με τη διαφορά ότι τα τοπικά ή συστηματικά αντιβιοτικά είναι ειδικά φάρμακα. Και βέβαια και στην περίπτωση της ωτομύκωσης η σημασία του τοπικού καθαρισμού θεωρείται πάντοτε ουσιώδης.

• Σημαντικό!

» Όταν μπαίνει νερό στο αυτί καλό είναι να αποφεύγουμε να το βγάλουμε με τα δάκτυλά μας γιατί μπορεί με τα νύχια μας να δημιουργήσουμε μικροτραυματισμούς του ακουστικού πόρου, κατάσταση που ευνοεί την ανάπτυξη εξωτερικής ωτίτιδας.

» Παρόλο που τα τοπικά αντιβιοτικά βοηθούν στη θεραπεία της εξωτερικής ωτίτιδας, είναι καλό να χρησιμοποιούνται με φειδώ και όχι ανεξέλεγκτα και πάντοτε, εφόσον έχει προηγηθεί μία ωτοσκόπηση που να επιβεβαιώνει τη διάγνωση.