Το ζήτημα της αποτελεσματικότητας των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων

Η σύγχρονη Ψυχιατρική αποδέχεται και ενθαρρύνει σήμερα το συνδυασμό και τη σύνθεση διαφορετικών θεραπευτικών πρακτικών, οι οποίες δεν περιορίζονται στη χορήγηση φαρμάκων. Η ψυχοθεραπεία είναι αποδεκτή διεθνώς στον τομέα της Ψυχιατρικής για το στάδιο που ακολουθεί την πλήρη σταθεροποίηση του ασθενούς και δεν υπάρχει πια ψυχίατρος, που σέβεται τον εαυτό του και την επιστήμη του, ο οποίος να μην αναγνωρίζει και να μην εφαρμόζει στοιχεία ψυχοθεραπείας παράλληλα με τη φαρμακοθεραπεία. Η χορήγηση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων σε περιπτώσεις ελαφριάς κατάθλιψης δεν σημαίνει ότι αυτή είναι η κύρια ή η βασική πλευρά της θεραπείας του συγκεκριμένου καταθλιπτικού ασθενή. Η ψυχοθεραπεία και οι ασκήσεις για την επανάκτηση της κοινωνικής λειτουργικότητας του ασθενούς βρίσκονται πάντα και κάθε στιγμή στη φαρέτρα του ψυχιάτρου και εφαρμόζονται σε πρώτη ευκαιρία, πάντα μετά την πλήρη σταθεροποίησή του.

Με τις βιωμένες εμπειρίες εκατοντάδων εκατομμυρίων πολιτών σε όλο τον κόσμο οι οποίοι πέρασαν από κατάθλιψη, είτε βαριά είτε όχι, έρχεται σε αντίθεση η πολυσυζητημένη τις τελευταίες ημέρες μελέτη Αμερικανών και Καναδών επιστημόνων από το τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Χαλ για την αποτελεσματικότητα των γνωστότερων αντικαταθλιπτικών φαρμάκων, όπως το Prozac/Ladose, το Seroxat και το Efexor.

Σύμφωνα με το βασικό συμπέρασμα της μελέτης, «φαίνεται ότι δεν υπάρχει λόγος να συνταγογραφούνται αντικαταθλιπτικά φάρμακα σε ασθενείς που δεν πάσχουν από βαριά κατάθλιψη, εκτός αν οι εναλλακτικές θεραπείες έχουν αποτύχει».

Η μελέτη δημοσιεύθηκε πολύ πρόσφατα στην διεθνή επιστημονική επιθεώρηση «Public Library of Science Medicine».

Βεβαίως, η πολυφαρμακία, αλλά κυρίως η εύκολη και ανέξοδη συνταγογράφηση, δεν είναι μόνο ελληνικά φαινόμενα και είναι γνωστό ότι οι ειδικοί ψυχίατροι καταφεύγουν με σχετική άνεση στη συνταγογράφηση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων στις περιπτώσεις ελαφριάς κατάθλιψης, χωρίς, πολλές φορές, να εξετάζουν το ενδεχόμενο εναλλακτικών θεραπειών, όπως είναι, για παράδειγμα, η ψυχοθεραπεία.

Από την άλλη πλευρά, όμως, δεν είναι καθόλου σπάνια τα παραδείγματα ασθενών με ελαφριά κατάθλιψη οι οποίοι αδυνατούν να απαλλαγούν από τα συμπτώματά τους και το βάρος της ασθένειάς τους, παρά το γεγονός ότι ξοδεύουν μεγάλα ποσά χρόνου και χρήματος σε ψυχοθεραπεία. Πόσοι από μας δε γνωρίζουν την παραδοσιακή αντιπαράθεση μεταξύ ψυχολόγων και ψυχιάτρων και πόσοι από μας δεν έχουν γνωρίσει ανθρώπους οι οποίοι βασανίζονται για πολλά χρόνια με συνεδρίες ψυχοθεραπείας αβέβαιης έκβασης;

Η σύγχρονη Ψυχιατρική αποδέχεται και ενθαρρύνει σήμερα το συνδυασμό και τη σύνθεση διαφορετικών θεραπευτικών πρακτικών, οι οποίες δεν περιορίζονται στη χορήγηση φαρμάκων. Η ψυχοθεραπεία είναι αποδεκτή διεθνώς στον τομέα της Ψυχιατρικής για το στάδιο που ακολουθεί την πλήρη σταθεροποίηση του ασθενούς και δεν υπάρχει πια ψυχίατρος, που σέβεται τον εαυτό του και την επιστήμη του, ο οποίος να μην αναγνωρίζει και να μην εφαρμόζει στοιχεία ψυχοθεραπείας παράλληλα με τη φαρμακοθεραπεία. Η χορήγηση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων σε περιπτώσεις ελαφριάς κατάθλιψης δεν σημαίνει ότι αυτή είναι η κύρια ή η βασική πλευρά της θεραπείας του συγκεκριμένου καταθλιπτικού ασθενή. Η ψυχοθεραπεία και οι ασκήσεις για την επανάκτηση της κοινωνικής λειτουργικότητας του ασθενούς βρίσκονται πάντα και κάθε στιγμή στη φαρέτρα του ψυχιάτρου και εφαρμόζονται σε πρώτη ευκαιρία, πάντα μετά την πλήρη σταθεροποίησή του.

Είναι επίσης γνωστό ότι υπάρχουν μορφές βαριάς κατάθλιψης που δεν ανταποκρίνονται ούτε καν στα ισχυρά σύγχρονα αντικαταθλιπτικά. Έτσι, εφαρμόζεται ήδη διεθνώς ακόμη και η χειρουργική μέθοδος για την αντιμετώπιση των πολύ βαριών μορφών κατάθλιψης, στις περιπτώσεις που η θεραπεία με αντικαταθλιπτικά φάρμακα αποδεικνύεται αλυσιτελής.

Χωρίς ίχνος προκατάληψης, λοιπόν, δεν μπορούμε παρά να παραθέσουμε με άνεση την ένσταση που διατύπωσε η φαρμακευτική εταιρεία GlaxoSmithKline για τα αποτελέσματα της μελέτης των Αμερικανών και Καναδών επιστημόνων: «Τα συμπεράσματα της μελέτης έρχονται σε αντίθεση με αυτά που έχουν διαπιστωθεί στην πραγματική κλινική πρακτική».