Το Σύστημα Υγείας να σχεδιαστεί από την αρχή

Τις προτάσεις του για ένα σύστημα υγείας άκρως αποδοτικό, ποιοτικό και βιώσιμο, παρουσίασε ο Haseeb Ahmad, Δ/ντας Σύμβουλος της εταιρείας MSD Ελλάς Κύπρου και Μάλτας, κατά την διάρκεια του Συνεδρίου "Shaping the Future of Healthcare in Greece 2015”, που διοργανώθηκε από τους Financial Times.





Όπως τόνισε "η κρίση οδήγησε το ελληνικό σύστημα "σε ένα ασφυκτικό πλαίσιο, το οποίο βάζει σε δοκιμασία τους πολίτες, τους παρόχους και την πολιτεία. Η μόνη προοπτική που διαθέτει είναι να κινηθεί αξιοπρεπώς προς τα εμπρός, κάνοντας ένα ποιοτικό άλμα".

Για την επίτευξη του στόχου διαθέτει χρήσιμα "εργαλεία”, όπως το σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης. Απαιτείται, ωστόσο, αναθεώρηση της φιλοσοφίας στον τρόπο που αντιμετωπίζεται η καινοτομία και η Υγεία ως έννοια.

Σύμφωνα με τον κ. Ahmad, την πενταετία που πέρασε, η Ελλάδα είχε τις μεγαλύτερες μειώσεις δαπανών Υγείας και του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της (ΑΕΠ). Το ίδιο διάστημα, υπήρξε μετακύλιση των δαπανών από το κράτος στους ασθενείς, με αύξηση της συμμετοχής στα φάρμακα και την επιβολή αμοιβής ανά συνταγή. Οι επιπτώσεις της κρίσης συνοδεύτηκαν από τις δομικές ανεπάρκειες του συστήματος. Η στενή σχέση της απασχόλησης με την υγειονομική κάλυψη, έστειλε στο περιθώριο μεγάλο τμήμα του πληθυσμού, το οποίο έχασε την πρόσβαση στο σύστημα Υγείας.

Το κράτος πέταξε την «καυτή πατάτα» προς κάθε κατεύθυνση και τοποθέτησε τη φαρμακευτική αγορά πάνω σε «κινούμενη άμμο». Από το 2011, υπήρξαν 29 ανακοστολογήσεις, οι οποίες επέφεραν μέση μείωση πάνω από 30% στις τιμές των φαρμάκων. Την ίδια ώρα, αύξησε τις επιβαρύνσεις (rebate, claw – back), καθιστώντας το ελληνικό σύστημα ένα από τα πιο αυστηρά στην Ευρώπη στο καθεστώς επιστροφών.

Ο κ. Ahmad τόνισε ότι η κατάσταση στην Υγεία χειροτερεύει συνεχώς τα τελευταία πέντε χρόνια: Πέρασε μία τριετία χωρίς τιμολόγηση καινοτόμων σκευασμάτων και η φαρμακευτική δαπάνη του ΕΟΠΥΥ διαμορφώθηκε στο 1% του ΑΕΠ, το οποίο είχε έντονα πτωτική τάση. Την ίδια ώρα, ορίστηκαν νέα όρια στους προϋπολογισμούς των νοσοκομείων, τα οποία δήλωσαν αδυναμία να καλύψουν τα λεγόμενα "ακριβά σκευάσματα”.

Αναφερόμενος στις προοπτικές του συστήματος Υγείας, ο κ Ahmad ανέφερε ότι αντιμετωπίζει σήμερα μία σειρά από σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα. Αξίζει, ωστόσο, κάθε προσπάθεια να ανασυνταχθεί από λευκή σελίδα και να αποκτήσει νέα, πιο ποιοτικά χαρακτηριστικά, τα οποία θα βελτιώσουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες, χωρίς αύξηση του κόστους.

«Είναι η κατάλληλη στιγμή – τόνισε – να γίνει η στροφή προς το αύριο. Να μετατραπεί σε ένα ασθενο – κεντρικό σύστημα, το οποίο θα στοχεύει στο αποτέλεσμα και την οικονομική βιωσιμότητα και όχι στον έλεγχο της δαπάνης και στα "οριζόντια” μέτρα».

Ο κ. Ahmad πρότεινε πέντε βήματα, ώστε να μπορέσει να συντελεστεί η ποιοτική αλλαγή:

1.  Να τεθούν οι εθνικές προτεραιότητες για την Υγεία. Να διαμορφωθεί, δηλαδή, ένα σύστημα αποτύπωσης των προβλημάτων ανά πάθηση, ώστε να επενδυθούν πόροι εκεί που πραγματικά υπάρχει ανάγκη. Η Αυστραλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και 50 ακόμη χώρες, έχουν διαμορφώσει ένα παρόμοιο σύστημα. Στη Βρετανία, ο καθορισμός πλαισίου λειτουργίας του συστήματος, οδήγησε σε μείωση κατά 50% της θνησιμότητας από καρδιαγγειακά νοσήματα μέσα σε μία δεκαετία.
2.  Αξιοποίηση του ηλεκτρονικού συστήματος επεξεργασίας των δεδομένων. Η Ελλάδα βρίσκεται σε προνομιακή θέση, λόγω της λειτουργίας του συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης. Παρόμοιο σύστημα έχουν μόνο οι σκανδιναβικές χώρες. Η παρακολούθηση των δεδομένων συνταγογράφησης σε πραγματικό χρόνο, μπορεί να αποτελέσει ένα άριστο "εργαλείο” πολιτικής, το οποίο πρέπει να αξιοποιηθεί στο έπακρο. Ο συνδυασμός του συστήματος με τα στοιχεία νοσηρότητας του πληθυσμού, θα μπορούσαν να δώσουν στην Ελλάδα τη δυνατότητα να εφαρμόσει πολιτικές παρόμοιες με εκείνες που εφαρμόζονται στη Βρετανία. Η παρακολούθηση του συνταγογραφικού προφίλ κάθε γιατρού, μπορεί να συμβάλλει στον σχεδιασμό πολιτικής και σε βελτιωτικές παρεμβάσεις, όπου αυτές απαιτούνται.
3.  Η Ελλάδα να γίνει ένα παγκόσμιο κέντρο αριστείας για την κλινική έρευνα στη καθημερινή κλινική πρακτική. Μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος, θα μπορούσαν να γίνονται έρευνες φάσης ΙΙΙ, όπως συμβαίνει στο εξωτερικό. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, μόνο για τη χρήση των δεδομένων του συστήματος, κάθε φαρμακευτική εταιρεία καταβάλλει ετησίως 2,8 εκατομμύρια ευρώ.
4.  Εστίαση στην αξία της καινοτομίας. Υπάρχουν αρκετά ευρωπαϊκά μοντέλα, μεταξύ των οποίων θα μπορούσαν να επιλεγούν. Η καλύτερη χρήση των φαρμάκων μειώνει, σε τελική ανάλυση, το κόστος περίθαλψης. Κάθε ευρώ που δαπανάται για φάρμακο κατά της υπέρτασης μειώνει το κόστος της νοσηλείας κατά 10 ευρώ και κάθε ευρώ για φάρμακο κατά της καρδιακής ανεπάρκειας μειώνει κατά πάνω από 8,5 ευρώ το κόστος νοσηλείας.
5.  Το πέμπτο βήμα είναι η μετεξέλιξη του συστήματος και η μετάβαση σε έναν νέο κόσμο. Από ιατρο – κεντρικό να μετατραπεί σε ασθενο – κεντρικό σύστημα υγείας. Το σύστημα πληρωμών πρέπει να στοχεύει στο αποτέλεσμα, προς όφελος των ασθενών και των ασφαλιστικών ταμείων, δίνοντας ανάλογα κίνητρα στους παρόχους. Σε αυτό τον νέο κόσμο, η καινοτομία οδηγεί σε καλύτερη φροντίδα Υγείας και πιο χαμηλό κόστος και δεν εξωθεί το σύστημα στα όρια της βιωσιμότητας του.