Tα προβλήματα του γυναικείου φύλου στην αναπαραγωγική ηλικία

Αν και η γυναίκα μπορεί να νιώθει στα 45 της, όπως ένιωθε στα 30 ή και στα 20 της, αυτό δεν σημαίνει ότι το σώμα της δεν έχει αλλάξει. Στην πραγματικότητα, ανά δεκαετία που περνάει, αλλάζουν σημαντικά οι πιθανότητες νόσησης και οι πιθανές απειλές για την υγεία. Αναφέρονται μερικοί από τους πιο σημαντικούς κινδύνους, ανά δεκαετία.

18-29 ετών

Η μεγαλύτερη απειλή σε αυτές τις ηλικίες είναι τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, διότι οι νεαρές γυναίκες τείνουν να υιοθετούν ριψοκίνδυνες σεξουαλικές πρακτικές (π.χ. σεξ χωρίς προφυλάξεις, πολλαπλοί ερωτικοί σύντροφοι), επομένως διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης. Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα προκαλούνται από 30 διαφορετικά βακτήρια, ιούς και παράσιτα. Τα πιο συχνά είναι η μόλυνση με τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) και τα χλαμύδια.

Οι νεαρές γυναίκες διατρέχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν κάποια διαταραχή πρόσληψης τροφής, όπως η νευρογενής ανορεξία, η βουλιμία, η παθολογική υπερφαγία ή ακόμα και η ορθορεξία (η εμμονή με την υγιεινή διατροφή, που επεμβαίνει στις διαπροσωπικές σχέσεις και την καθημερινότητα).

Απαραίτητες εξετάσεις:

• Μία φορά το χρόνο πρέπει να υποβάλλονται σε τακτικό γυναικολογικό έλεγχο (συμπεριλαμβάνει λήψη ιατρικού ιστορικού, ψηλάφηση μαστών, ψηλάφηση κοιλιάς, κολπική εξέταση, υπερηχογράφημα κάτω κοιλίας κλπ.).
• Ανά τριετία πρέπει να γίνεται τεστ ΠΑΠ, ενώ ανά πενταετία συνιστάται αιματολογικό τσεκ απ (γενική αίματος, έλεγχος σακχάρου, χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων κλπ.) και έλεγχος της αρτηριακής πίεσης, για να αναγνωριστούν εγκαίρως τυχόν παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά προβλήματα.
• Αν υπάρξουν παθολογικά ευρήματα, η συχνότητα της επανεξέτασης καθορίζεται από το θεράποντα γιατρό. Αν υπάρχουν υπόνοιες για διατροφική διαταραχή, πρέπει επίσης να παραπεμφθεί η ασθενής σε γιατρό.

30-39 ετών

Η κύρια ανησυχία για τις περισσότερες 30άρες είναι η γονιμότητά τους, ιδίως για τις μορφωμένες γυναίκες καριέρας, οι οποίες συνήθως δεν επιθυμούν νωρίτερα να αποκτήσουν παιδί. Η γυναικεία γονιμότητα αρχίζει να φθίνει σταδιακά μετά τα 30 έτη και ιδιαίτερα μετά τα 35 έτη. Αν η γυναίκα δεν σκέφτεται σε αυτή την ηλικία να κάνει οικογένεια, ίσως πρέπει να εξετάσει την πιθανότητα της κρυοσυντήρησης ωαρίων (καταψύχονται δικά της ωάρια για να χρησιμοποιηθούν μελλοντικά, όταν θελήσει να αποκτήσει παιδί).

Οι γυναίκες με περιττά κιλά συνήθως αρχίζουν σε αυτές τις ηλικίες να παρουσιάζουν προδιαβήτη, ο οποίος χαρακτηρίζεται από επίμονα επίπεδα γλυκόζης πάνω από το φυσιολογικό (δηλαδή 100-125mg/dl) και αυξημένη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (5,7-6,4%). Αν δεν αντιμετωπιστεί, ο προδιαβήτης είναι πιθανό να εξελιχθεί σε σακχαρώδη διαβήτη.

Στις ηλικίες αυτές εκδηλώνονται επίσης συχνά διάφορα προβλήματα στο θυρεοειδή.

Απαραίτητες εξετάσεις:

• Αν η γυναίκα είναι υπέρβαρη ή έχει άλλους παράγοντες κινδύνου για διαβήτη ή προδιαβήτη (π.χ. οικογενειακό ιστορικό), καλό είναι να ελέγξει τη γλυκόζη (σάκχαρο) αίματος. Από τα 35, πρέπει να αρχίσει προληπτικό έλεγχο των επιπέδων της ορμόνης του θυρεοειδούς TSH.
• Aν προσπαθεί ανεπιτυχώς επί 12 συνεχόμενους μήνες να μείνει έγκυος, πρέπει να υποβληθεί σε έλεγχο γονιμότητας.
• Όλες οι γυναίκες πρέπει να συνεχίσουν τις προληπτικές εξετάσεις που συνιστώνται στις ηλικίες 20-29 ετών, προσθέτοντας το τεστ για τον ιό HPV. 

40-49 ετών

Στις ηλικίες αυτές είναι αυξημένος ο κίνδυνος κατάθλιψης, ιδιαίτερα σε γυναίκες που παλεύουν να ισορροπήσουν δουλειά, παιδιά, γονείς που γερνούν και καθημερινές υποχρεώσεις, καθώς και σε όσες μπαίνουν στην περιεμμηνόπαυση. Επιπλέον, ο μεταβολισμός επιβραδύνεται και ο οργανισμός παράγει λιγότερα οιστρογόνα, με συνέπεια να αρχίζει σταδιακή αύξηση του σωματικού βάρους.

Αν και ο καρκίνος του μαστού εξακολουθεί να είναι σπάνιος σε αυτή την ηλικιακή ομάδα, τώρα είναι η στιγμή για να αρχίσει ο προληπτικός έλεγχος. Εξαιρετικά σημαντικός είναι επίσης ο προληπτικός έλεγχος για καρδιαγγειακά προβλήματα.

Απαραίτητες εξετάσεις:

• Ο έλεγχος του σακχάρου και του θυρεοειδούς, οι αιματολογικές εξετάσεις και η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης πρέπει να γίνονται πια κάθε χρόνο, το ίδιο και το τεστ ΠΑΠ και το τεστ HPV. Εξακολουθεί επίσης ο ετήσιος γυναικολογικός έλεγχος.
• Η Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου συνιστά μία ετήσια μαστογραφία από τα 45 έτη και μετά στις γυναίκες δίχως οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού ή/και των ωοθηκών, ειδάλλως ο έλεγχος πρέπει να αρχίσει νωρίτερα.