«Σημαντικά προβλήματα στην υγεία από τη χρήση αναβολικών»

Πολύ μαζικό και πολύ επικίνδυνο χαρακτηρίζει το φαινόμενο του ντόπινγκ ο Κωνσταντίνος Μάρκου, επίκουρος καθηγητής Ενδοκρινολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών, ο οποίος υπηρετεί στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο Ρίου. Ο Κ. Μάρκου είναι ο πρόεδρος της ιατρικής επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ενόργανης Γυμναστικής και μέλος της ιατρικής επιτροπής της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας του αθλήματος. Δηλώνει κατηγορηματικά στο «Φ.Κ.» ότι η WADA δε θέλει να ελέγξει βαθιά το ντόπινγκ, γι' αυτό περιορίζει τους σχετικούς ελέγχους στη λήψη ούρων από τους αθλητές και δεν τους επεκτείνει και στη λήψη αίματος...

Ποια είναι τα πιο συνηθισμένα σκευάσματα φαρμακοδιέγερσης που εντοπίζετε διεθνώς στη Γυμναστική;

Κ.Μ.: Οι πληροφορίες σχετικά με τη φαρμακοδιέγερση, τόσο διεθνώς όσο και στον ελληνικό χώρο, είναι ασαφείς και ελλιπείς και αυτό γιατί η πληροφορία, η μελέτη, τα αποτελέσματα, η χρήση και τα συμπεράσματα, λόγω του ότι πρόκειται για μία διαδικασία παράνομη, συμβαίνουν κάτω από το τραπέζι και οι πληροφορίες μας είναι εντελώς ανεπαρκείς. Έτσι, παρακινδυνεύοντας κανείς να μην είναι ακριβής, μπορεί να αναφέρει ότι τα πιο συνηθισμένα σκευάσματα που μπορεί να χρησιμοποιηθούν στη Γυμναστική, σύμφωνα με όσα έχουν καταγραφεί, είναι διουρητικά και φάρμακα του κεντρικού νευρικού συστήματος, όπως η εφεδρίνη.

Έχουν υπάρξει κρούσματα ή υποψίες ντοπαρίσματος στην ελληνική Γυμναστική, καθ' όλη τη διάρκεια της ύπαρξής της;

Κ.Μ.: Η δική μου εμπειρία η οποία χρονολογείται από το 1997, από τότε που υπήρξε η ελληνική Γυμναστική ως ξεχωριστή Ομοσπονδία, είναι ότι δεν έχουν υπάρξει κρούσματα ή υποψίες ντοπαρίσματος. Πάντως, δεν έχω πληροφόρηση για το προηγούμενο διάστημα, όταν η Γυμναστική ήταν παράρτημα του ΣΕΓΑΣ.

Υπάρχουν ανώδυνα σκευάσματα φαρμακοδιέγερσης ή όλα ενσωματώνουν σοβαρές πιθανότητες για βλάβες στην υγεία;

Κ.Μ.: Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς. Δεν υπάρχει φαρμακευτικό σκεύασμα το οποίο να μην έχει δυνητικά τον κίνδυνο για κάποια παρενέργεια.

Ξεκινώντας από αυτή τη βασική αρχή της Φαρμακολογίας, δεν υπάρχει ανώδυνη χημική ουσία η οποία να μην έχει τη δυνατότητα παρενεργειών, συμπεριλαμβανομένων ακόμη και αυτών που χαρακτηρίζονται ως βιταμίνες.

Θέλω να κάνω μία διευκρίνιση. Οι πρωταθλητές παίρνουν τα ρίσκα τους έχοντας κάτι να κερδίσουν ή πιθανότατα να χάσουν στην υγεία τους με τα σκευάσματα φαρμακοδιέγερσης που χρησιμοποιούν. Επίσημα ποσοστά που να δηλώνονται στους πρωταθλητές ως πιθανότητα να πάθουν ένα πρόβλημα, και ποιο είναι αυτό το πρόβλημα, όπως δηλώνεται σε κάθε θεραπευτική αγωγή, δεν υπάρχουν. Η αίσθηση, όμως, που κυκλοφορεί στους κύκλους των πρωταθλητών είναι ότι τα ποσοστά κινδύνου δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλα!

Γι' αυτό παίρνουν τα ρίσκα τους, έχοντας και το δέλεαρ της διάκρισης και των προνομίων του πρωταθλητή.

Θεωρείτε ως ικανοποιητικό ή όχι το σύστημα ελέγχου του ντόπινγκ στην Ελλάδα; Γιατί, για παράδειγμα, οι αθλητές της άρσης βαρών εντοπίσθηκαν ντοπαρισμένοι από τη WADA και όχι από τις ελληνικές αρχές;

Κ.Μ.: Θα ήθελα να κάνω μία προσωπική διαπίστωση σχετικά με το διεθνές σύστημα ελέγχου του ντόπινγκ. Το σύστημα της WADA είναι αρκετά υποκριτικό. Κι αυτό γιατί κανείς δεν απαντά πειστικά στο εξής ερώτημα:

Γιατί δεν επιτρέπεται η λήψη αίματος κατά τη διάρκεια του αντιντόπινγκ ελέγχου και περιορίζουν τους αθλητές μόνο στην λήψη ούρων; Δεν υπάρχει εξήγηση. Είναι αστεία η δικαιολογία που ψελλίζουν κατά διαστήματα διεθνείς παράγοντες, σύμφωνα με την οποία οι αθλητές ενοχλούνται γιατί τραυματίζονται με τη λήψη αίματος!

Γιατί λέτε ότι συμβαίνει αυτό;

Κ.Μ.: Εγώ πιστεύω ότι πρόκειται για απλή υποκρισία. Προφανώς δε θέλουν να μπουν βαθιά στον έλεγχο του ντόπινγκ. Όσον αφορά την κατάσταση στην Ελλάδα, και έχω πολύ καλή εμπειρία, το εργαστήριο του ΟΑΚΑ υπό τη διεύθυνση του κ. Γεωργακόπουλου είναι εξαιρετικό διεθνώς. Δεν υπολείπεται σε τίποτε από τα καλύτερα εργαστήρια στον κόσμο.

Έχει διαχρονικό κύρος εδώ και δεκαετίες. Έτσι, σε επίπεδο εργαστηριακής δυνατότητας, νομίζω ότι δεν υπάρχει κανένα μειονέκτημα. Σε επίπεδο διαδικασιών, όμως, πραγματικά δεν ξέρω πως γίνεται η δουλειά από την αρμόδια επιτροπή, το ΕΣΚΑΝ, και δεν μπορώ να σας απαντήσω.

Με την πρόοδο της ιατρικής τεχνολογίας, υπάρχουν σήμερα σκευάσματα φαρμακοδιέγερσης τα οποία παραμένουν μη ανιχνεύσιμα στους ελέγχους;

Κ.Μ.: Είναι γεγονός ότι η ιατρική έρευνα, όσον αφορά την παρασκευή νέων σκευασμάτων, προηγείται του ελέγχου. Αλλά είναι βέβαιο ότι η ίδια η διαδικασία που δημιουργεί ένα νέο σκεύασμα φέρνει μαζί και τη δυνατότητα ανίχνευσής του. Ενδεχομένως να έχουμε μία χρονική καθυστέρηση, αλλά πάντα υπάρχει η δυνατότητα ανίχνευσης.

Ποια προβλήματα υγείας μπορεί να προκαλέσει το συγκεκριμένο κοκτέιλ που δόθηκε στους Έλληνες αθλητές της άρσης βαρών;

Κ.Μ.: Το κυριότερο που μπορεί να δημιουργηθεί είναι από το αναβολικό σκεύασμα. Έχει τα προβλήματα που δημιουργούνται από τη λήψη γενικά αναβολικών, τα οποία επιγραμματικά είναι: όσον αφορά τους άνδρες, η γυναικομαστία, η υπογονιμότητα, οι ψυχολογικές διαταραχές και η ακμή, ενώ για τις γυναίκες το βράγχος φωνής, παρενέργεια η οποία είναι η μοναδική που δεν είναι αντιστρέψιμη. Αν δείτε αθλήτρια και πρωταθλήτρια βραχνή να ξέρετε σε τι οφείλεται. Επίσης, υπάρχουν διαταραχές στην περίοδο, υπογονιμότητα, ακμή και ψυχολογικές διαταραχές.

Αυτά είναι τα κυριότερα προβλήματα, τα οποία δεν είναι πολύ βαριά. Βέβαια, πιο βαριά παρενέργεια είναι ο ηπατοκυτταρικός καρκίνος. Αυτός ο κίνδυνος, αν και ήταν πιο σοβαρός στο παρελθόν, όταν αυτά τα αναβολικά ήταν πρώτης γενιάς, παραμένει σοβαρός διότι λαμβάνονται από το στόμα. Όταν τα παίρνει κανείς παρεντερικά ή ενέσιμα, η πιθανότητα αυτή είναι πολύ μικρότερη.

Πόσο συχνά έχει υποπέσει στην αντίληψή σας λήψη σκευασμάτων φαρμακοδιέγερσης από παιδιά πολύ μικρής ηλικίας, στη χώρα μας ή διεθνώς; Σε αυτές τις περιπτώσεις περιμένουμε πιο σοβαρές βλάβες στην υγεία ή ο παράγοντας ηλικία είναι αδιάφορος;

Μ.Κ.: Ο παράγοντας ηλικία σαφώς δεν είναι αδιάφορος. Τώρα, με ρωτάτε υποθέτω για εφήβους. Βεβαίως έχει υποπέσει στην αντίληψή μου η χρήση σε παιδιά εφηβικής ηλικίας. Όταν έχουν κάποιες από αυτές τις παρενέργειες απευθύνονται στον ενδοκρινολόγο. Εκεί είναι το μεγάλο πρόβλημα.

Πρόκειται για μαζικό φαινόμενο. Ο πληθυσμός είναι πάρα πολύ μεγάλος. Στο κάτω - κάτω εκατό πρωταθλητές παίρνουν τα ρίσκα τους και κάνουν τις επιλογές τους συνειδητά. Η υπόλοιπη μάζα είναι το μεγάλο πρόβλημα. Στους εφήβους που παίρνουν φαρμακοδιέγερση μπορεί να έχουμε και άλλες βλάβες της υγείας που δεν εμφανίζονται στους ενηλίκους.