Ρευματικά νοσήματα: Πώς μπορείτε να βοηθήσετε τον εαυτό σας;

«Δραστηριοποιήσου. Το μέλλον είναι στα χέρια σου» είναι το φετινό μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Αρθρίτιδας που εορτάζεται κάθε χρόνο στις 12 Οκτωβρίου.

Στην Ελλάδα, όπως ανέφερε ο κος Παναγιώτης Τρόντζας, Πρόεδρος της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας (ΕΡΕ-ΕΠΕΡΕ), οι Ρευματοπαθείς ανέρχονται περίπου σε 3.000.000 (13% του πληθυσμού πάσχει από Οστεοαρθρίτιδα, 11% από Οσφυαλγία, 4,8% από Αυχεναλγία, 4,5% από Οστεοπόρωση και 2,1% από τα σοβαρά Αυτοάνοσα Φλεγμονώδη Συστηματικά Ρευματικά Νοσήματα ενώ 1 στα 1000 παιδιά πάσχουν από Νεανική Αρθρίτιδα).

Στις περισσότερες περιπτώσεις των Ρευματικών Παθήσεων (ΡΠ) η αιτιολογία παραμένει άγνωστη. Ο τρόπος ζωής (άσκηση, διατροφή, κάπνισμα, επάγγελμα, τόπος διαμονής κλπ) καθώς και οι κλιματολογικές συνθήκες δεν φαίνεται να σχετίζονται άμεσα με τη παθογένεση των ΡΠ αλλά μπορούν να επηρεάσουν την εμφάνιση ή την εξέλιξη ορισμένων από αυτά τα νοσήματα.

Στην Ελλάδα οι Ρευματικές Παθήσεις (ΡΠ) αποτελούν την πρώτη κατά σειρά αιτία (μεταξύ όλων των νοσημάτων) χρόνιου προβλήματος υγείας (38,7%), μακροχρόνιας και βραχυχρόνιας σωματικής ανικανότητας (47,2% και 26,2% αντίστοιχα) και ιατρικών επισκέψεων (20,5%) ενώ κατατάσσονται στη δεύτερη θέση ως αιτία κατανάλωσης συνταγογραφούμενων και μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων (24,0% και 17,7% αντίστοιχα).

Οι ΡΠ προσβάλλουν όλες τις ηλικίες (όχι μόνο τους ηλικιωμένους) και συνοδεύονται από πόνο και ανικανότητα ενώ εάν δεν αντιμετωπιστούν κατάλληλα οδηγούν σε αναπηρία και αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα.

Στη χώρα μας εκτιμάται ότι το 25% των ασθενών με Ρευματοειδή Αρθρίτιδα εγκαταλείπει την εργασία μέσα στα 5 πρώτα χρόνια από τη διάγνωση, ενώ 1 στους 2 ασθενείς με Ρευματοειδή Αρθρίτιδα αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πρόσβαση σε Ρευματολόγο και σε κατάλληλη θεραπεία λόγω της πολύχρονης οικονομικής κρίσης που πλήττει περισσότερο τις ευπαθείς ομάδες.

Όπως τόνισε ο κ. Παναγιώτης Τρόντζας, Πρόεδρος της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας (Ε.Ρ.Ε.-ΕΠ.Ε.Ρ.Ε.), υπάρχουν σήμερα σημαντικές ελλείψεις στις δημόσιες δομές υγείας σε νοσηλευτικό προσωπικό και άλλους επαγγελματίες υγείας ενώ ελάχιστοι Ρευματολόγοι (λιγότεροι από το 20%) εργάζονται στο ΕΣΥ ή στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας.

Ο κος Παναγιώτης Τρόντζας τόνισε ότι οι καταστρεπτικές συνέπειες των ΡΠ που προκαλούνται στα πάσχοντα άτομα, στις οικογένειες τους και στην Εθνική Οικονομία μπορούν να ελαχιστοποιηθούν μόνον εάν εφαρμοσθεί η «πρώιμη διάγνωση και η κατάλληλη σύγχρονη θεραπεία».

Τέσσερις είναι οι αποτελεσματικές στρατηγικές , ανέφερε η κα Αθανασία Παππά, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αντιρευματικού Αγώνα. οι οποίες μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των νοσούντων, να μειώσουν την αναπηρία και να βοηθήσουν τους πάσχοντες να ζήσουν με καλή ποιότητα ζωής:

Η καθημερινή άσκηση, η αυτοδιαχείριση και η κοινωνική επανένταξη, η εκπαίδευση των νοσούντων και των οικογενειών τους και η εξορθολογισμένη φαρμακοθεραπεία/ φαρμακοεπαγρύπνηση.

Μελέτες έχουν δείξει, συνέχισε η κα Παππά, ότι με καθημερινή άσκηση, υπάρχει ύφεση των συμπτωμάτων, βελτίωση της λειτουργικότητας, της μυϊκής δύναμης με παράλληλη μείωση της φλεγμονής, του καρδιαγγειακού κινδύνου, της κούρασης και της βαρύτητας νόσου. Υπάρχουν ενδεδειγμένα προγράμματα άσκησης προσαρμοσμένα στους νοσούντες από αρθρίτιδα.

Η Αυτοδιαχείριση, που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων προγράμματα Ψυχολογικής και νοσηλευτικής υποστήριξης και πρόγραμμα αυτοβοήθειας, και προσφέρεται και αυτή δωρεάν από την ΕΛ.Ε.ΑΝ.Α., βοηθά τους συμμετέχοντες να κατανοήσουν την ασθένεια που βιώνουν και να ανακαλύψουν τους τρόπους μέσω των οποίων ο καθένας μπορεί να την αντιμετωπίσει.

Η εκπαίδευση των νοσούντων, έχει καίρια σημασία στην καλύτερη έκβαση της αρθρίτιδας, τόνισε η Πρόεδρος της ΕΛ.Ε.ΑΝ.Α. Υλοποιείται ανάλογα με την προσωπικότητα και βοηθά στην ενημέρωση του ασθενή για την πάθησή του και την πρόγνωση, τις διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές και τις ανεπιθύμητες δράσεις των φαρμάκων, τις μη φαρμακευτικές επιλογές, την αντιμετώπιση των καθημερινών αναγκών και προβλημάτων που ανακύπτουν και το τι πραγματικά ισχύει για την Αρθρίτιδα και τις άλλες ρευματικές παθήσεις.

Τελικός στόχος της εκπαίδευσης είναι η ενημερωμένη προσαρμογή του πάσχοντα και της οικογένειάς του στη πάθηση, η αποδοχή της και η εκπαίδευση για την αντιμετώπιση της καθημερινότητας .

Τέλος, όσον αφορά στην φαρμακοεπαγρύπνηση, που αποτελεί σημαντικό παράγοντα για καλύτερη ποιότητα ζωής, δυστυχώς οι νοσούντες, όπως επεσήμανε η ομιλήτρια, αδιαφορούν ή φοβούνται να συμπληρώσουν την κίτρινη κάρτα, όταν παρουσιάζουν κάποια ανεπιθύμητη δράση. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μην λειτουργεί σωστά το Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνου και να μην εφαρμόζονται μέτρα ελαχιστοποίησης του κινδύνου.

Η ΕΛ.Ε.ΑΝ.Α. έχοντας εντοπίσει το πρόβλημα, προγραμματίζει για το 2017, εκστρατεία ενημέρωσης των ασθενών αλλά και των ιατρών για την φαρμακοεπαγρύπνηση σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς.

Δεν υπάρχει κάποιος τρόπος να αποφευχθεί η Αρθρίτιδα, επεσήμανε η κα Παππά. Υπάρχουν όμως κάποια πράγματα που μπορούν να βοηθήσουν τον νοσούντα να λάβει την καλύτερη φροντίδα και να έχει ποιότητα ζωής:

•  Να μην αποκλειστεί από το φόβο. Θα χρειαστεί θάρρος για να πολεμήσει την Ρευματοειδή Αρθρίτιδα
•  Να κρατήσει αντίγραφο (εάν είναι δυνατόν ηλεκτρονικό) του ιατρικού φακέλου του στο σπίτι, με λίστα φαρμάκων, εργαστηριακές εξετάσεις και σημειώσεις του ιατρού του
•  Να προετοιμάζεται πριν την επίσκεψη στον ιατρό, να συλλέγει πληροφορίες, να καταγράφει ερωτήσεις και θέματα προς συζήτηση
•  Να γνωρίζει το λόγο που του χορηγήθηκε το κάθε φάρμακο
•  Να ζητάει πληροφορίες από τους ιατρούς, τους νοσηλευτές, τους φαρμακοποιούς αλλά και αξιόπιστους διαδικτυακούς τόπους για τις αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα ή τις ανεπιθύμητες δράσεις
•  Να ενημερώνεται συνεχώς για την πρόοδο της επιστήμης και νέες εγκεκριμένες θεραπείες
•  Να μην καπνίζει και κυρίως
•  Να δεχτεί ότι ο ίδιος κατ αρχήν, θα πρέπει να διαχειριστεί την Ρευματοειδή Αρθρίτιδα ακόμα και εάν έχει δίπλα του αρωγό μέλη της οικογένειάς του και τον ιατρό του.