Ποια πρέπει να είναι η συμβουλή του φαρμακοποιού στην ακράτεια ούρων

Η ακράτεια των ούρων, ένα από τα πιο συνήθη προβλήµατα της τρίτης ηλικίας, αποτελεί µια σοβαρή κατάσταση υγείας, από την άποψη ότι επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής, γεµίζει τον ασθενή από αισθήµατα αµηχανίας και ντροπής, ενώ αποτελεί ένα θέµα ταµπού που δύσκολα συζητά κανείς µε τους επαγγελµατίες υγείας.

Είναι ενδεικτικό πως µόνο 1 στους 5 ασθενείς θα ζητήσει βοήθεια, ωστόσο είναι µια κατάσταση που µπορεί να οδηγήσει σε κοινωνική αποµόνωση, σεξουαλικά προβλήµατα, έλλειψη ύπνου λόγω νυκτουρίας, δυσκοιλιότητα από τον περιορισµό της πρόσληψης υγρών, ακόµα και πτώσεις και κατάγµατα σε ηλικιωµένους που τρέχουν στην τουαλέτα.

Η συζήτηση µε έναν ειδικό µπορεί να ανακουφίσει τον ασθενή, καθώς µπορεί να διαλύσει το φόβο και την ντροπή, να αναδείξει την πραγµατική διάσταση της κατάστασης και να βρει τις ιδανικές λύσεις για τον καθένα. Εδώ έρχεται να συµβάλλει ο φαρµακοποιός, ως ο πιο προσεγγίσιµος επαγγελµατίας υγείας, ο οποίος είναι σε θέση να βοηθήσει σηµαντικά τους ανθρώπους αυτούς και ειδικά τους µόνιµους πελάτες-ασθενείς του.

Σύµφωνα µε την Deborah Evans (διευθύνουσα σύµβουλο της βρετανικής συµβουλευτικής εταιρείας Complete Pharmacy, η οποία γράφει στο pharmacytoday.org) τα βασικά σηµεία που πρέπει ο φαρµακοποιός να έχει υπόψη του σχετικά µε την ακράτεια ούρων είναι τα εξής:

● Υπάρχουν πολλοί τύποι ακράτειας ούρων, µε διαφορετικές αιτίες: ακράτεια κατά την προσπάθεια, η ακράτεια επιτακτικού τύπου (υπερδραστήρια ουροδόχος κύστη), η ακράτεια από υπερπλήρωση κ.ά.

● Υπάρχουν πολλές αιτίες ακράτειας ούρων. Ενδεικτικά αναφέρουµε: προχωρηµένη ηλικία, αυξηµένη πίεση στην κοιλιακή χώρα, π.χ. λόγω εγκυµοσύνης ή παχυσαρκίας, χειρουργική βλάβη (π.χ. υστερεκτοµή ή προστατεκτοµή), γενετικές ανωµαλίες (όπως ελαττωµατική κύστη ή σφιγκτήρας), λοιµώξεις του ουροποιητικού συστήµατος, νευρολογικές παθήσεις του εγκεφάλου και του νωτιαίου µυελού (π.χ. νόσος Parkinson, πολλαπλή σκλήρυνση, εγκεφαλικό επεισόδιο κ.ά.), διαταραχές του συνδετικού ιστού, εµµηνόπαυση (η µείωση των οιστρογόνων µπορεί να χαλαρώσει την ουροδόχο κύστη), ορισµένα φάρµακα.

● Η ακράτεια ούρων µπορεί να επιδεινωθεί από την υπερκατανάλωση καφεΐνης ή αλκοόλ.

Όταν η ακράτεια ούρων εµφανίζεται σε νεαρότερες ηλικίες, προσβάλλει κυρίως τις γυναίκες, λόγω των επιπτώσεων του τοκετού και της εµµηνόπαυσης, γι? αυτό και αποτελεί για πολλούς «γυναικείο πρόβληµα». Όταν όµως έρχεται µε την πάροδο της ηλικίας, δεν υπάρχει σηµαντικά στατιστική διαφορά στο φύλο (για παράδειγµα, η φυσιολογική διόγκωση του προστάτη στους άντρες είναι µια αιτία ακράτειας).

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΥ

Πότε θα γίνει η προσέγγιση

Ο φαρµακοποιός µπορεί από µόνος του να ξεκινήσει µια συζήτηση σχετικά µε την ακράτεια στους πελάτες προχωρηµένης ηλικίας, δεδοµένου ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά σύνηθες σύµπτωµα της τρίτης ηλικίας.

Σε ποιες περιπτώσεις;

● Όταν ένα άτοµο αγοράζει σχετικά προϊόντα (πάνες ακράτειας, σερβιέτες κτλ.).

● Όταν δει στη συνταγή φάρµακα που έχουν ως ανεπιθύµητη ενέργεια την ακράτεια. Αυτά είναι τα διουρητικά, τα αντιυπερτασικά, τα µυοχαλαρωτικά, τα αντικαταθλιπτικά και ηρεµιστικά, τα οπιοειδή, τα φάρµακα ορµονικής υποκατάστασης κ.ά.

● Όταν πρόκειται για ασθενείς µε παθήσεις που προκαλούν συχνά ακράτεια (π.χ. πολλαπλή σκλήρυνση, βλάβη νωτιαίου µυελού, νόσος του Parkinson ή έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο).

● Σε παχύσαρκους, σε άνδρες µε καλοήθη υπερπλασία του προστάτη (BPH) και σε γυναίκες µετά την εµµηνόπαυση.

● Εάν κάποιος παραπονιέται ότι δεν κοιµάται καλά.

Πώς θα γίνει η προσέγγιση

Οι φαρµακοποιοί πρέπει να έχουν κατά νου ότι αν και η ακράτεια έχει σηµαντικό αντίκτυπο στη ζωή τους, οι περισσότεροι πάσχοντες είτε θα αποφύγουν να µιλήσουν γι? αυτό είτε θα δυσκολεύονται πάρα πολύ.

Η προσέγγιση πρέπει να γίνεται µε ευαισθησία και στο πιο ήσυχο σηµείο του φαρµακείου. Αν υπάρχει ιδιαίτερος χώρος για συµβουλευτική, αυτός είναι ιδανικός για τέτοιου είδους περιστατικά. Ρωτήστε ευγενικά τον πελάτη αν προτιµάει να συζητήσετε εκεί.

Να θυµάστε να µη τους λέτε ποτέ πώς πρέπει να αισθάνονται. Αντιθέτως, δείξτε κατανόηση και αναγνωρίστε το πόσο δύσκολο είναι αυτό που βιώνουν.

Επιλέξτε ανοιχτές ερωτήσεις, ώστε να αποκοµίσετε όσες περισσότερες πληροφορίες για το τι ακριβώς τους συµβαίνει, πώς αισθάνονται και τι έχουν κάνει για να διαχειριστούν την ακράτεια:

● Πόσο συχνά αισθάνεστε επείγουσα την ανάγκη να χρη­σιµοποιήσετε την τουαλέτα;

● Πόσο συχνά ξυπνάτε τη νύχτα για να χρησιµοποιήσετε την τουαλέτα;

● Τι κάνει τα συµπτώµατά σας χειρότερα;

● Πώς η ακράτεια επηρεάζει τις καθηµερινές σας δρα­στη­ριότητες; Τι αντίκτυπο έχει στις καθηµερινές δραστηριότητες;

● Ποια συµπτώµατα σας ανησυχούν περισσότερο;

● Τι έχετε κάνει µέχρι τώρα για να διαχειριστείτε τα συµπτώµατα;

Στη συνέχεια, καλό είναι να τους ρωτήσετε αν επιθυµούν να πάρουν συµβουλές από εσάς. Μην βιαστείτε να τους καθοδηγήσετε, εξηγήστε όµως ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι να αντιµετωπιστεί η ακράτεια ή να βελτιωθούν τα συµπτώµατα.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΑΚΡΑΤΕΙΑΣ

Στην ακράτεια επιτακτικού τύπου, µπορεί να χορηγηθούν αντιµουσκαρινικά φάρµακα (ντουλοξετίνη, τολτεροδίνη, οξυβουτινίνη, δαριφενασίνη κ.ά.) που δρουν αυξάνοντας τη χωρητικότητα της κύστης και µειώνοντας τις µη-ελεγχόµενες συσπάσεις του µυός. Αν δείτε συνταγή µε φάρµακα για την αντιµετώπιση της ακράτειας, εξηγήστε αναλυτικά τη δοσολογία και τον τρόπο λήψης τους και ιδανικά καταγράψτε αυτές τις πληροφορίες πάνω στο κουτί (ή όπου επιθυµεί ο ασθενής), γιατί πολλοί ηλικιωµένοι ξεχνούν ή µπερδεύονται.

Επίσης, καλό είναι να ρωτήσετε ποια άλλα φάρµακα λαµβάνουν για την υγεία τους και οργανώστε ένα πρόγραµµα λήψης αυτών, ώστε να αποφεύγονται τυχόν αλληλεπιδράσεις ή ανεπιθύµητες ενέργειες.

Πέρα από τις συµβουλές για τη φαρµακευτική αγωγή όµως, ο φαρµακοποιός µπορεί να συµβάλλει στη βελτίωση των συµπτωµάτων προτείνοντας:

● τη µείωση της πρόσληψης καφεΐνης και του αλκοόλ

● την απώλεια βάρους (εάν ο ασθενής είναι υπέρβαρος ή παχύσαρκος)

● τον περιορισµό του καπνίσµατος, για τον περιορισµό του χρόνιου βήχα των καπνιστών που αποτελεί αφορµή ακούσιας ούρησης

● ασκήσεις ενδυνάµωσης των µυών του πυελικού εδάφους (γνωστές και ως ασκήσεις Kegel?s), για τις οποίες πρέπει να αναζητήσουν εκπαίδευση από φυσικοθεραπευτή ή ουρολόγο

● απορροφητικά προϊόντα, όπως είναι οι πάνες ακράτειας.

ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ Ο ΦΑΡMΑΚΟΠΟΙΟΣ ΝΑ ΠΑΡΑΠΕMΨΕΙ ΣΕ ΓΙΑΤΡΟ:

● Όταν ο ασθενής αναφέρει ότι τα ούρα έχουν έντονο κόκκινο χρώµα ή σκούρο καφέ.

● Όταν ο ασθενής αναφέρει συχνοουρία ή αισθάνεται συνεχώς επείγουσα ανάγκη για ούρηση.

● Όταν ο ασθενής αναφέρει πόνο κατά την ούρηση.

● Όταν αναφέρει θρόµβο ή οίδηµα στην κοιλιακή χώρα.

● Όταν υποφέρει από σοβαρή νυκτερινή εφίδρωση.

● Όταν υποψιάζεστε ψυχολογικά προβλήµατα που συνδέονται µε την ακράτεια.

ΠΗΓΗ: ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ, τεύχος #171