Όλες οι τελευταίες εξελίξεις από την έρευνα κατά του καρκίνου

• Νέα πειραματικά φάρμακα κατά του καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών

• Σημαντική παράταση ζωής προσφέρει σε ασθενείς με μεταστατικό όγκο στο παχύ έντερο και στο ορθό ο συνδυασμός Avastin και χημειοθεραπείας

• Συνθετικό αντίσωμα στρέφει το ανοσοποιητικό σύστημα ενάντια στα καρκινικά κύτταρα

• Νέα πειραματικά φάρμακα κατά του καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών

Μία νέα συνδυαστική θεραπεία, προϊόν έρευνας Βρετανών και Φινλανδών επιστημόνων, έδωσε ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε πειραματόζωα και ίσως φέρει σύντομα την επανάσταση στην καταπολέμηση του καρκίνου του μαστού και ελπίδες σε χιλιάδες γυναίκες ανά τον κόσμο.

Χορηγώντας σε ποντίκια ένα φάρμακο για την οστεοπόρωση (ζολεδρονικό οξύ) σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία (δοξορουμπικίνη), οι ερευνητές κατάφεραν να παρεμποδίσουν σχεδόν κατά 100% την ανάπτυξη των καρκινικών όγκων.

Οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Σέφιλντ της Βρετανίας και του Πανεπιστημίου Κουόπιο στη Φινλανδία χορήγησαν στα πειραματόζωα πρώτα τη δοξορουμπικίνη και ύστερα από 24 ώρες το ζολεδρονικό οξύ. Όταν δοκίμασαν να τα χορηγήσουν με την αντίθετη σειρά ή ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, η θεραπεία είχε πολύ μικρό αποτέλεσμα.

«Ένας ασθενής θα μπορούσε να επωφεληθεί στο μέγιστο βαθμό από τη χορήγηση των δύο αυτών φαρμάκων με τη συγκεκριμένη σειρά», δήλωσε ο δρ Ινγκούν Χόλεν του τμήματος Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Κουόπιο.

Η χημειοθεραπεία φαίνεται πως προετοιμάζει τον όγκο κατάλληλα κάνοντάς τον ευάλωτο στο ζολεδρονικό οξύ. Η πρώτη αντίδραση που προκλήθηκε από τη συνδυαστική θεραπεία σε ποντίκια που έφεραν όγκους ήταν η λεγόμενη απόπτωση, μια αντίδραση «αυτοκτονίας» των καρκινικών κυττάρων.

Επιπλέον η συνδυαστική αγωγή με τις συγκεκριμένες ουσίες φάνηκε να εμποδίζει την αγγειογένεση, τη διαδικασία δηλαδή δημιουργίας των αγγείων, μέσω της οποίας οι όγκοι αντλούν οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες.

«Παρά την εισαγωγή νέων θεραπειών, κάθε χρόνο πεθαίνουν στη Βρετανία περίπου 12.500 άτομα από καρκίνο του μαστού», δήλωσε η Πάμελα Γκόλντμπεργκ, διευθύνουσα σύμβουλος της Breast Cancer Campaign, που χρηματοδότησε την έρευνα. «Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας είναι πολύ ενθαρρυντικά και θα μπορούσαν να αλλάξουν τον τρόπο θεραπείας των ασθενών με καρκίνο του μαστού. Τα καλά νέα είναι ότι τα δύο φάρμακα που χρησιμοποιήθηκαν στην έρευνα είναι σχετικά φθηνά και χρησιμοποιούνται ήδη από τους γιατρούς», σχολίασε η Γκόλντμπεργκ.

Η επιστημονική όμως κοινότητα επισημαίνει ότι μετά την επιτυχή έκβαση των πειραμάτων σε ποντίκια, ιδιαίτερα σημαντικές θα είναι οι πρώτες κλινικές δοκιμές, οι οποίες θα αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της συνδυαστικής αγωγής σε ανθρώπους.

Παράλληλα, θεαματική θεωρείται από την αυστραλιανή επιστημονική κοινότητα η επίδραση ενός φαρμάκου που μειώνει το μέγεθος των καρκινικών όγκων του μαστού και των ωοθηκών ακόμα και κατά 50%.

Το φάρμακο είναι γνωστό ως αναστολέας τύπου PARP και απευθύνεται κυρίως σε γυναίκες που φέρουν μία ανωμαλία στον γενετικό τους κώδικα και οι οποίες αποτελούν το 80% των ατόμων που εμφανίζουν καρκίνο στο στήθος ή τις ωοθήκες. Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι η προληπτική του χορήγηση σε άτομα με τη συγκεκριμένη γενετική ανωμαλία θα αποτρέψει την ανάπτυξη καρκινικών όγκων στο 20% των γυναικών με γενετική προδιάθεση για ανάπτυξη καρκίνου στο στήθος ή τις ωοθήκες.

Κλινικές δοκιμές του φαρμάκου γίνονται σήμερα τόσο στην Αυστραλία όσο και σε πολλές χώρες της Ευρώπης και στις ΗΠΑ, ενώ τρεις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες που έχουν επενδύσει στις κλινικές του δοκιμές, προσπαθούν να το βγάλουν το συντομότερο στην αγορά.

Όπως δηλώνουν επιστήμονες του Ερευνητικού Κέντρου Peter MacCallum της Μελβούρνης, η συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή είναι πολύ πιθανό σε μερικούς ασθενείς να αντικαταστήσει ακόμη και τη χημειοθεραπεία.

• Σημαντική παράταση ζωής προσφέρει σε ασθενείς με μεταστατικό όγκο στο παχύ έντερο και στο ορθό ο συνδυασμός Avastin και χημειοθεραπείας

Αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης ασθενών με μετα­στατικό καρκίνο στο παχύ έντερο και στο ορθό, έως και κατά δύο χρόνια, κατέγρα­ψαν μεγάλης κλίμακας με­λέτες σε χιλιάδες ασθενείς, οι οποίοι ακολούθησαν θε­ραπεία που περιλάμβανε το μονοκλωνικό αντίσωμα μπε­βασιζουμάμπη και χημειο­θεραπεία. Επιπλέον, με τη θεραπεία αυτή, οι ασθενείς με μεταστατικό ορθοκολικό καρκίνο που είχαν χαρακτηριστεί μη χειρουργήσιμοι υποβλήθηκαν σε επιτυ­χή χειρουργική επέμβαση για αφαίρεση του όγκου.

Τα ελπιδοφόρα αυτά αποτελέ­σματα παρουσιάστηκαν στο 44ο ετήσιο Συνέδριο της Αμερικάνικης Εταιρείας Κλι­νικής Ογκολογίας (ASCO), που πραγματοποιήθηκε πρό­σφατα στο Σικάγο. Τα μακροχρόνια οφέλη της χρήσης της μπεβασιζουμάμπης -σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία- επιβεβαι­ώθηκαν από δύο μεγάλες με­λέτες (First BEAT και BRiTE), που συνολικά περιλάμβαναν περίπου 4.000 ασθενείς με μεταστατικό ορθοκολικό καρ­κίνο.

Τα δεδομένα έδειξαν ότι, από τους 1.914 ασθενείς που εντάχθηκαν στη μελέτη, 215 κρίθηκαν κατάλληλοι για χει­ρουργική επέμβαση με σκο­πό την αφαίρεση του όγκου που είχε εξαπλωθεί (είχε κά­νει μετάσταση) στο ήπαρ. Από αυτούς τους 215 ασθε­νείς, σε 170 έγινε πλήρης α­φαίρεση των μεταστάσεων στο ήπαρ. Προηγουμένως, οι ασθενείς αυτοί δεν ήταν δυνατόν να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση.

Οι ασθενείς που έλαβαν μπεβασιζουμάμπη και χη­μειοθεραπεία και υποβλή­θηκαν σε πλήρη αφαίρεση του όγκου τους είχαν περί­που διπλάσιες πιθανότητες επιβίωσης στα δύο έτη, σε σύγκριση με εκείνους που δεν υποβλήθηκαν σε αυτή τη θεραπεία, δηλαδή 82% έναντι 44% αντίστοιχα. Η μπεβασιζουμάμπη (Avastin) αναστέλλει άμεσα τον αγ­γειακό ενδοθηλιακό αυξη­τικό παράγοντα (VEGF), έ­ναν βασικό μεσολαβητή της αγγειογένεσης, δηλαδή της ανάπτυξης νέων αιμοφόρων αγγείων.

Η παρεμπόδιση της αγγειογένεσης με τη μπεβασιζουμάμπη στερεί από τον όγκο την παροχή αίματος που απαιτείται για την ανάπτυξη και την εξάπλωσή του σε άλλα σημεία του σώματος (μετάσταση). Καθώς όμως η μπεβασιζουμάμπη εμπο­δίζει άμεσα την αγγειογένεση στον όγκο, μια διεργασία κοινή σε όλους τους τύπους ανάπτυξης όγκων, έχει παράλληλα τη δυ­νατότητα να παρέχει οφέλη επιβίωσης σε ασθενείς με διάφορους άλλους τύπους καρκίνου.

• Συνθετικό αντίσωμα στρέφει το ανοσοποιητικό σύστημα ενάντια στα καρκινικά κύτταρα

Ενισχυμένες ελπίδες για την αντιμετώπιση του καρκίνου φαίνεται να φέρνει ένα φάρμακο νέας γενιάς, το blinatumomab, που ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού και το στρέφει στην καταπολέμηση των καρκινικών κυττάρων. Επιτυχείς ήταν τρεις διαφορετικές κλινικές δομικές στις ΗΠΑ, τη Βρετανία και τη Γερμανία, καθώς ασθενείς με επιθετικές μορφές καρκίνου, όπως το λέμφωμα non Hodgkin, είδαν τους όγκους να υποχωρούν όταν δοκίμασαν το blinatumomab. Σύμφωνα με τους ερευνητές της παρασκευάστριας εταιρείας, πρόκειται για ένα «συνθετικό αντίσωμα» το οποίο «ξυπνά το ανοσοποιητικό ώστε να χτυπήσει τα εκφυλισμένα κύτταρα».

«Ουσιαστικά το blinatumomab “βάζει γυαλιά” στα κύτταρα Τ του οργανισμού, επιτρέποντας τα να βλέπουν καλύτερα τα καρκινικά κύτταρα και να τα καταπολεμούν», δήλωσε ο Γερμανός καθηγητής Πέτερ Μπάεουρλε, επικεφαλής μίας από τις κλινικές δοκιμές. Όπως εξηγούν οι ερευνητές, τα κύτταρα Τ έχουν την ιδιότητα να συλλαμβάνουν τα εκφυλισμένα κύτταρα του οργανισμού. Όταν όμως ο οργανισμός προσβληθεί από καρκίνο, τα κύτταρα Τ «τυφλώνονται» και δεν βλέπουν τον όγκο, γι' αυτό και το ανοσοποιητικό χάνει την ικανότητά του να καταπολεμήσει την ασθένεια.

Απαιτούνται επιπλέον κλινικές μελέτες ώστε να διαπιστωθεί εάν τα αποτελέσματα του φαρμάκου είναι μη αναστρέψιμα, αλλά εάν και αυτές αποδειχθούν επιτυχημένες το blinatumomab αναμένεται να κυκλοφορήσει στην αγορά μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια.