Μύθοι και αλήθειες για την ηλιοπροστασία

Οι επιστήμονες της Ελληνικής Δερματολογικής & Αφροδισιολογικής Εταιρείας (ΕΔΑΕ) εξηγούν τι ισχύει και τι όχι στο θέμα της ηλιοπροστασίας!

Μύθος: Μόλις μαυρίσει το δέρμα, είναι προστατευμένο από τον ήλιο.

Η αλήθεια: Η ορατή απόδειξη ότι το δέρμα έχει ήδη υποστεί βλάβη από την υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου είναι το μαύρισμα! Το μαύρισμα οφείλεται στην αυξημένη παραγωγή μελανίνης, την οποία εκκρίνει το δέρμα σε μια προσπάθεια να προστατευθεί από την υπεριώδη ακτινοβολία (UV). Όσον αφορά την «προστατευτική δράση» του μαυρισμένου δέρματος, αυτή ισοδυναμεί με ένα αντηλιακό που έχει SPF 4, επομένως είναι μηδαμινή.

Μύθος: Το 80% των δερματικών βλαβών από τον ήλιο συμβαίνουν πριν από τα 18 χρόνια

Η αλήθεια: Οι δερματικές βλάβες από τον ήλιο είναι αθροιστικές, επομένως κάθε βλάβη επιταχύνει τη φωτογήρανση και αυξάνει τον κίνδυνο δερματικού καρκίνου. Επιπλέον, νεότερες έρευνες έχουν δείξει ότι έως την ηλικία των 18 ετών το ποσοστό είναι περίπου στο 25% (το 80% αποτελεί παρωχημένη αντίληψη), επομένως ποτέ δεν είναι αργά για να προστατευτεί το δέρμα.

Μύθος: Η ηλιοθεραπεία είναι απαραίτητη για τη βιταμίνη D.

Η αλήθεια: Σε πρόσφατη έρευνα υπολογίστηκε ο χρόνος που απαιτείται για να συνθέσουμε τη βιταμίνη D (δείτε εδώ). Σύμφωνα με τα πορίσματά της, η ηλιοθεραπεία ούτε είναι ούτε υπήρξε ποτέ απαραίτητη μετά τα πρώτα 7-10 λεπτά.

Μύθος: Το αντηλιακό δεν είναι απαραίτητο τις ώρες που δεν καίει ο ήλιος.

Η αλήθεια: Οι πιθανότητες ηλιακού εγκαύματος είναι αυξημένες το μεσημέρι, επειδή κορυφώνονται τα επίπεδα της UVB, αλλά τα επίπεδα της UVA που προκαλεί φωτογήρανση είναι αυξημένα καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Επιπρόσθετα, τόσο η UVA όσο και η UVB ευθύνονται για την ανάπτυξη δερματικών καρκίνων, άρα χωρίς ηλιοπροστασία κινδυνεύουμε από την ανατολή έως τη δύση του ηλίου.

Μύθος: Δεν μπορεί να καεί κανείς μέσα από τα τζάμια.

Η αλήθεια: Τα τζάμια των οχημάτων, των σπιτιών και των κτηρίων κατά κανόνα δεσμεύουν την UVB που δρα επιφανειακά στο δέρμα και προκαλεί το ηλιακό έγκαυμα, αλλά δεν επηρεάζουν την UVA, η οποία εισδύει βαθιά στο δέρμα. Ακόμα, λοιπόν, κι αν δεν δείτε το δέρμα σας να κοκκινίζει, μπορεί άνετα να υποστεί βλάβη από τον ήλιο.

Μύθος: Μόνο τα αντηλιακά με SPF 100 προστατεύουν αποτελεσματικά από τον ήλιο.

Η αλήθεια: Αυτό έχει καταρριφθεί εδώ και χρόνια. Τα αντηλιακά με SPF 15 δεσμεύουν περίπου το 93% της UVB, με SPF 30 περίπου το 97%, με SPF 50 σχεδόν το 98% και με SPF 100 το 99%. Το ζητούμενο όμως είναι να προστατεύει και από την UVA (άρα να είναι ευρέος φάσματος), καθώς και να απλώνεται σε όλα τα ακάλυπτα σημεία του σώματος και με αρκετή ποσότητα (περίπου μια χούφτα για το μέσο ενήλικα).

Μύθος: Το δέρμα που παθαίνει βλάβη από τον ήλιο κοκκινίζει και ξεφλουδίζει.

Η αλήθεια: Δεν είναι διόλου απαραίτητο. Αντίθετα, τις βλάβες που δεν φαίνονται πρέπει να φοβόμαστε περισσότερο, γιατί αφορούν το DNA των δερματικών κυττάρων από όπου μπορεί να αρχίσει χρόνια αργότερα ένας καρκίνος.

Μύθος: Αν πάθεις ηλιακό έγκαυμα, βάλε αμέσως βούτυρο.

Η αλήθεια: Το βούτυρο (ή η βαζελίνη, το λάδι και κάθε άλλη λιπαρή ουσία) επιδεινώνει το έγκαυμα, διότι «παγιδεύεται» η θερμότητα στο εσωτερικό του δέρματος από το στρώμα του λίπους. Η πρώτη επιλογή για την αντιμετώπιση ενός ηλιακού εγκαύματος είναι οι κομπρέσες παγωμένου νερού (για 20 λεπτά τη φορά και όσο συχνά χρειάζεται, συνήθως κάθε 2-3 ώρες, και για όσες μέρες ανακουφίζουν τα συμπτώματα).?λλη καλή επιλογή είναι η οδοντόπαστα (χωρίς μέντα ή παράγωγα μέντας όπως η μενθόλη) αλλά καλύτερα το άπαχο γιαούρτι, το οποίο απάγει τη θερμότητα αλλά επιπλέον ενυδατώνει.

Μύθος: Το ηλιακό έγκαυμα δεν είναι σοβαρό.

Η αλήθεια: Μακροπρόθεσμα όλα τα ηλιακά εγκαύματα είναι σοβαρά, αλλά βραχυπρόθεσμα σοβαρά είναι όσα δημιουργούν φουσκάλες ή έντονο πόνο, καλύπτουν μεγάλη επιφάνεια του δέρματος, προκαλούν πυρετό ή ρίγη, πονοκέφαλο, σύγχυση ή αίσθημα λιποθυμίας, συνοδεύονται από ενδείξεις αφυδάτωσης (έντονη δίψα ή ξερά μάτια και χείλη) ή/και προκαλούν οιδήματα (πρηξίματα). Αν παρουσιάσετε οποιοδήποτε από τα παραπάνω, πρέπει να σας δει οπωσδήποτε γιατρός.