Hellastat: Μείωση τζίρου 12-15% στις φαρμακαποθήκες το 2011

Σημαντική μείωση της αξίας της αγοράς φαρμάκου και στον κλάδο των φαρμακαποθηκών την τελευταία διετία διαπιστώνει πρόσφατη μελέτη της Hellastat Α.Ε. για τον κλάδο.

Σύμφωνα με τη μελέτη, το 2010 η αξία της αγοράς υποχώρησε σημαντικά λόγω της περικοπής των φαρμακευτικών δαπανών από τις αρχές στα πλαίσια του Μνημονίου. Σημαντικό παράγοντα υποχώρησης αποτέλεσαν οι επίπεδες μειώσεις που επιβλήθηκαν στις τιμές πριν από ένα χρόνο, με συνέπεια οι φαρμακαποθήκες και φαρμακεία να επιδιώξουν εξάντληση των αποθεμάτων τους, αλλά και οι απεργίες των φαρμακείων και κρατικών νοσοκομείων κατά το 4ο τρίμηνο του έτους.

Η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη το 2010 υποχώρησε για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια συνεχούς ανόδου κατά 16,5%, στα €4,25 δισ. Έτσι, οι συνολικές πωλήσεις των φαρμακευτικών εταιρειών σε φαρμακαποθήκες και φαρμακεία (σε τιμές ex-factory) διαμορφώθηκαν σε €3,78 δισ., έχοντας υποχωρήσει κατά 11% σε σχέση με το 2009.

Η αγορά εκτιμάται ότι υποχώρησε και το 2011, καθώς τα νέα Δελτία Τιμών που εκδόθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους επέφεραν περαιτέρω μειώσεις στις τιμές, με το συντελεστή Φ.Π.Α. να μειώνεται από 11% σε 6,5%. Ήδη, το πρώτο εξάμηνο –σύμφωνα με φορείς του κλάδου- οι πωλήσεις εμφάνισαν μείωση 12%-15% σε σχέση με το αντίστοιχο περσυνό διάστημα.

Οι παράλληλες εξαγωγές αποτελούν βασική πηγή κερδοφορίας για τις ιδιωτικές επιχειρήσεις του κλάδου. Ωστόσο, η συγκεκριμένη πρακτική εξαρτάται αφενός από εξωγενείς παράγοντες (π.χ. ισοτιμίες νομισμάτων, συστήματα τιμολόγησης στις άλλες χώρες της Ε.Ε. κ.ά.) και αφετέρου αντιμετωπίζει εμπόδια από τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις, οι οποίες δεν επιθυμούν την πτώση των πωλήσεών τους στις τρίτες αγορές εξαιτίας των χαμηλών τιμών σκευασμάτων από την Ελλάδα.

Σύμφωνα με εκπρόσωπους των επιχειρήσεων του κλάδου με τους οποίους συνεργάστηκε η Hellastat για την εκπόνηση της μελέτης, οι φαρμακαποθήκες αντιμετωπίζουν υψηλό ανταγωνισμό λόγω: α) της υπερπροσφοράς που προκαλεί την παροχή εκπτώσεων και κατ’ επέκταση συρρίκνωση των -ήδη χαμηλών λόγω ρυθμιστικού πλαισίου- περιθωρίων κερδοφορίας και β) της παράκαμψης της λειτουργίας τους από τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις, οι οποίες πωλούν απευθείας στα φαρμακεία.

Η πίεση που ασκείται από τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις, στη χορήγηση αφενός μικρής πίστωσης 20-25 ημερών και αφετέρου περιορισμένων ποσοτήτων φαρμάκων για την αποφυγή διεξαγωγής παράλληλου εμπορίου, είναι πολύ υψηλή. Επιπλέον, παρατηρούνται πολύμηνες καθυστερήσεις στην αποπληρωμή των οφειλών από τα φαρμακεία, γεγονός που συνεπάγεται υψηλές απαιτήσεις σε κεφάλαιο κίνησης.

Ακόμα, το θεσμοθετημένο κέρδος των χονδρεμπόρων μειώθηκε σε 5,4%, ενώ στα ακριβότερα φάρμακα περιορίστηκε ακόμα περισσότερο σε 2,5%.

Στη μελέτη της Hellastat προκύπτει ότι η αναστάτωση στην αγορά φαρμάκων λόγω των συνεχών αλλαγών σε επίπεδο τιμολόγησης επηρεάζει άμεσα τη λειτουργία των φαρμακαποθηκών. Η πτώση των τιμών τα δύο τελευταία έτη ευνόησε την πραγματοποίηση παράλληλων εξαγωγών. Παρόλα αυτά, τα μέτρα που ανακοινώθηκαν από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων για τον έλεγχο των παράλληλων εξαγωγών, αλλά και οι ενέργειες των φαρμακευτικών επιχειρήσεων για τον έλεγχό τους μέσω των χορηγούμενων ποσοτήτων, συνεπάγονται περιορισμό των εσόδων από την εν λόγω πρακτική.

Οι αλλαγές που λαμβάνουν χώρα στην αγορά φαρμάκου (π.χ. περιορισμός φαρμακευτικής δαπάνης, ηλεκτρονική συνταγογράφηση, μηχανοργάνωση συστήματος υγείας, Παρατηρητήριο Τιμών κ.ά.) επηρεάζουν όλες τις εμπλεκόμενες επιχειρήσεις (φαρμακευτικές επιχειρήσεις, φαρμακαποθήκες, φαρμακεία), οι οποίες οφείλουν να επιδείξουν ευελιξία για να ανταπεξέλθουν.

Στο χώρο των φαρμακείων τα πληθυσμιακά κριτήρια μειώθηκαν, κάτι που επέτρεψε την αύξηση των αδειών (στο τέλος του 2011 είχαν ήδη εκδοθεί περίπου 300 νέες άδειες, ενώ άλλες 800 βρίσκονταν σε διαδικασία έκδοσης). Η απελευθέρωση της αγοράς λιανικής προσφέρει έδαφος για την περαιτέρω επέκταση του δικτύου των συνεργαζόμενων πελατών.

Όμως η πρόθεση των αρχών για μείωση του περιθωρίου κέρδους των φαρμακείων θα θέσει εκτός αγοράς πολλές επιχειρήσεις του λιανικού τομέα, ιδίως όσες πραγματοποιούν χαμηλούς κύκλους εργασιών.

Στη μελέτη της Hellastat αναλύονται οι οικονομικές καταστάσεις 110 φαρμακαποθηκών. Τα βασικά συμπεράσματα που προκύπτουν συνοψίζονται στα εξής:

• Ο αθροιστικός Κύκλος Εργασιών των εταιρειών του δείγματος το 2010 διαμορφώθηκε σε €3,71 δισ., μειωμένος κατά 11,2% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Το 84% των φαρμακαποθηκών εμφάνισε χαμηλότερα έσοδα έναντι του 2009.
• Τα συνολικά ΚΠΤΦΑ υποχώρησαν κατά 8%, στα €73 εκ., ενώ τα ΚΠΦ σημείωσαν κάμψη 9,5%, φθάνοντας στα €40 εκ. Το 76% των εταιρειών ήταν κερδοφόρες, όμως οι περισσότερες από αυτές διαμόρφωσαν χαμηλότερα ΚΠΦ.
• Ο κλάδος χαρακτηρίζεται από πολύ χαμηλά περιθώρια κερδοφορίας, ως συνέπεια και του ρυθμιστικού πλαισίου. Ο σχετικός δείκτης των μικτών αποτελεσμάτων σχηματίστηκε στο 5,1% (σταθερός από το 2009), ενώ τα περιθώρια ΚΠΤΦΑ και ΚΠΦ μειώθηκαν σε 1,6% και 0,9% αντίστοιχα.
• Ο δείκτης Ξένων προς Ίδια Κεφάλαια διαμορφώθηκε σε 6,1 προς 1, από 9,6 το προηγούμενο έτος, καθώς οι Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις υποχώρησαν σχεδόν κατά 24%.
• Ο βραχυπρόθεσμος τραπεζικός δανεισμός κάλυψε μικρό μέρος των Πωλήσεων (7,5%), ενώ η ικανότητα κάλυψης Τόκων ήταν χαμηλή (μόλις 2,9 φορές).
• Η γενική και άμεση ρευστότητα αυξήθηκαν οριακά σε 1,16 και 0,97 αντίστοιχα. Τα 2/3 των κεφαλαίων απαρτίζονται από Απαιτήσεις, λόγω των καθυστερημένων εισπράξεων από τα φαρμακεία.
• Ο Εμπορικός Κύκλος σχηματίστηκε στις 44 ημέρες, καθώς τα Αποθέματα διακρατήθηκαν 3 εβδομάδες, η είσπραξη των Απαιτήσεων ανήλθε σε 86 ημέρες και η πίστωση ήταν λίγο μεγαλύτερη από 2 μήνες.
• Η αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων διαμορφώθηκε σε υψηλά επίπεδα (20%), αν και χαμηλότερη κατά 3 μονάδες σε σχέση με το 2009.