Η σημασία του νερού στη ζωή μας

Το νερό είναι απαραίτητο συστατικό για τη ζωή και το πιο σημαντικό μετά το οξυγόνο. Το σώμα μας αποτελείται κυρίως από νερό. Έχει υπολογιστεί ότι θα πρέπει να περιέχει τουλάχιστον 65% νερό, ενώ σε κάποια όργανα, όπως ο εγκέφαλος, η περιεκτικότητα σε νερό φτάνει στο 85%.

Παρότι θεωρούμε δεδομένο ότι ο άνθρωπος χρειάζεται νερό για να ζήσει, οι λόγοι για τους οποίους το νερό είναι τόσο σημαντικό για την υγεία μας σπάνια περιγράφονται. Το αποτέλεσμα είναι να παραμελείται ως παράγοντας για τη διατήρηση της καλής υγείας.

Όπως αναφέρει σχετικά ο Δρ. Δημήτρης Τσουκαλάς, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Διατροφικής Ιατρικής «για την πλειοψηφία του κόσμου η αφυδάτωση είναι κάτι που συμβαίνει σε όσους ταξιδεύουν στην έρημο, όταν αυτοί ξεμείνουν από νερό. Οι περισσότεροι άνθρωποι υποθέτουμε ότι πίνουμε αρκετά υγρά καθημερινά. Πράγματι, πίνουμε καφέδες, τσάι, αναψυκτικά ή άλλα ροφήματα. Αυτά τα υγρά όμως αρκετές φορές αυξάνουν τις απώλειες γιατί προκαλούν διούρηση και εφίδρωση, ενώ η χρήση αλκοόλ και καπνού ενισχύει επιπλέον τις απώλειες».

Ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και σε μια χώρα σαν τη δική μας, που είτε εκτιθέμεθα σε υψηλές θερμοκρασίες είτε διαβιώνουμε σε χώρους με κλιματιστικά, η αφυδάτωση μπορεί να συμβεί πολύ γρήγορα και χωρίς να το καταλάβουμε.

Σύμφωνα με μελέτες 2 στα 3 άτομα είναι μερικώς αφυδατωμένα. Η αφυδάτωση, ακόμη και στο μικρό βαθμό του 2% του βάρους σώματος, έχει ως αποτέλεσμα τη διαταραχή φυσιολογικών λειτουργιών και τη μείωση της απόδοσης του οργανισμού. Επηρεάζονται λειτουργίες που έχουν να κάνουν με το μεταβολισμό, την παραγωγή ενέργειας μέχρι τη διάθεση και την πνευματική διαύγεια.

Κόπωση, έλλειψη ενέργειας: Η πιο συχνή όμως αιτία χρόνιας κόπωσης είναι η αφυδάτωση. Πρόκειται για το πιο σημαντικό λόγο πτώσης του μεταβολισμού μας, της ικανότητας δηλαδή του οργανισμού μας να παράγει ενέργεια και να κάνει καύσεις. Η αφυδάτωση των ιστών προκαλεί τη μείωση της δραστηριότητας των ενζύμων (τα ένζυμα αυξάνουν τη ταχύτητα με την οποία γίνονται οι χημικές αντιδράσεις μέσα στο σώμα) και των μηχανισμών παραγωγής ενέργειας που μπορεί να φτάσει και το 40% μέσα σε μια ώρα. Η επίδραση στην ψυχική μας κατάσταση εμφανίζεται με σημαντική έλλειψη ενδιαφέροντος στις καθημερινές δραστηριότητες.

Δυσκοιλιότητα: Το σώμα προσπαθεί να κατανέμει το νερό που έχει στη διάθεση του κατά προτεραιότητες. Στη χρόνια αφυδάτωση το έντερο απορροφά όσο το δυνατόν περισσότερα υγρά, με αποτέλεσμα τα κόπρανα να είναι σκληρά και συμπυκνωμένα. Αυτό δυσχεραίνει την εύκολη αποβολή τους και μια φυσική διαδικασία μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό αρνητικά την καθημερινότητά μας.

Περιττά κιλά και παχυσαρκία: Η αφυδάτωση είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες στην πρόκληση παχυσαρκίας. Όσοι είναι υπέρβαροι, τρώνε παραπάνω από όσο μπορεί να χρησιμοποιήσει και να αποβάλει το σώμα τους. Γιατί όμως έχουμε την τάση να τρώμε παραπάνω από όσο έχουμε ανάγκη; Υπάρχουν πολύ λόγοι, ένας όμως από αυτούς –η δίψα– σπάνια αναφέρεται. Υπάρχουν δύο τρόποι για να ικανοποιήσουμε το αίσθημα της δίψας: • μπορούμε να πιούμε πολλά υγρά ή • να καταναλώσουμε τροφές πλούσιες σε νερό. Αν επιλέξουμε τη δεύτερη λύση, το σώμα λαμβάνει τα υγρά που χρειάζεται, λαμβάνει όμως και θερμίδες που δεν έχει ανάγκη και συνεισφέρουν στην αύξηση του βάρους. Πολύ πιο συχνά από όσο νομίζουμε, όταν διψάμε τρώμε αντί να πιούμε νερό.

Χοληστερίνη: Η χοληστερίνη είναι ένα από τα πιο χρήσιμα συστατικά για το σώμα μας. Όταν όμως κυκλοφορεί σε μεγάλες ποσότητες στο αίμα μας, τότε μπορεί να είναι δείκτης (όχι η αιτία) αυξημένου καρδιαγγειακού κινδύνου. Το 1/3 της χοληστερίνης το προσλαμβάνουμε από την τροφή μας και τα υπόλοιπα 2/3 παράγονται μέσα στο σώμα. Η υπερχοληστερολαιμία μπορεί να οφείλεται είτε σε εξωτερικά αίτια (η τροφή μας) είτε σε εσωτερικά (υπερπαραγωγή). Μία από τις λειτουργίες που επιτελεί η χοληστερίνη είναι να παίρνει μέρος στην κατασκευή των κυτταρικών μεμβρανών. Η αφυδάτωση προκαλεί την αποστράγγιση υγρών από το εσωτερικό των κυττάρων. Το σώμα προσπαθεί να σταματήσει αυτή την απώλεια, αυξάνοντας τη παραγωγή χοληστερίνης. Η αυξημένη χοληστερίνη σε αυτή τη περίπτωση δείχνει ότι τα κύτταρά μας λειτουργούν σε μη ιδανικές συνθήκες. Η ενυδάτωση σε αυτή την περίπτωση δύναται να μειώσει τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα μας χωρίς αλλαγή στη διατροφή μας.

Καρκίνος: Η αφυδάτωση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την επίπτωση του καρκίνου μέσα από πολλούς μηχανισμούς. Η αφυδάτωση αυξάνει την οξείδωση (την ταχύτητα που τα κύτταρα συσσωρεύουν βλάβες), την οξέωση (αυξημένα οξέα στον οργανισμό), μειώνει τα επίπεδα διαθέσιμου οξυγόνου, μειώνει την ικανότητα αποτοξίνωσης του οργανισμού τόσο από χημικές τοξίνες όσο και από την ακτινοβολία, επηρεάζει αρνητικά τη λειτουργία του εντέρου και την εντερική χλωρίδα και είναι αιτία πρόκλησης βλάβης στο DNA. Πέντε μόνο ποτήρια νερό την ημέρα μειώνουν την επίπτωση του καρκίνου του παχέος εντέρου κατά 45% και του καρκίνου της ουροδόχου κύστης κατά 50%.

Πρόωρο Γήρας: Η διαδικασία της γήρανσης εμπλέκει τη σταδιακή μείωση των εξωκυττάριων και ενδοκυττάριων υγρών στο σώμα μας (τα υγρά που βρίσκονται μέσα και έξω από τα κύτταρά μας). Το σώμα ενός νεογέννητου παιδιού αποτελείται κατά 85% από νερό, ποσοστό το οποίο σταδιακά μειώνεται κάτω του 70% σε έναν ενήλικα και συνεχίζει να μειώνεται περαιτέρω, καθώς μεγαλώνουμε. Αυτή η απώλεια νερού συμβάλλει στη μείωση του όγκου των ιστών και είναι χαρακτηριστική του γήρατος. Η απώλεια νερού, σε επίπεδο ιστών, ενισχύεται και επιταχύνεται σε συνθήκες αφυδάτωσης. Η χρόνια αφυδάτωση μας κάνει να γέρναμε πολύ πιο γρήγορα από το φυσιολογικό.

Λοιπά συμπτώματα

'Αλλα συμπτώματα που μπορούν να οφείλονται σε χρόνια αφυδάτωση είναι:

• Ουρολοιμώξεις: Στοιχεία δείχνουν ότι όσοι είναι αφυδατωμένοι έχουν πιο συμπυκνωμένα ούρα με αποτέλεσμα τοξίνες που περιέχονται σε αυτά να προκαλούν βλάβη στο επιθήλιο των οργάνων του ουροποιητικού και να αυξάνεται η πιθανότητα να αναπτυχθούν μικρόβια.
• Υγεία των δοντιών: Η αφυδάτωση μειώνει την παραγωγή σάλιου και την προστασία που αυτό παρέχει στα δόντια. Θα πρέπει να το προσέχουν ιδιαίτερα όσοι αθλούνται και ιδρώνουν έντονα.
• Καρδιαγγειακά νοσήματα: Μελέτες δείχνουν ότι η αφυδάτωση αυξάνει τον κίνδυνο για έμφραγμα και εγκεφαλικά επεισόδια, λόγω αυξημένης γλοιότητας του αίματος.
• Δυσπεπτικά ενοχλήματα: Οι εκκρίσεις των πεπτικών χυμών του στομάχου και του εντέρου είναι μειωμένες.
• Υπόταση ή υπέρταση: Ο όγκος του αίματος δεν είναι επαρκής για να γεμίσει τις αρτηρίες και τις φλέβες στο σώμα μας. Αυτό δυσκολεύει το σώμα να ρυθμίσει τη σωστή πίεση. Το αποτέλεσμα είναι είτε να έχουμε αυξημένη είτε χαμηλή αρτηριακή πίεση.

Γιατί είμαστε αφυδατωμένοι

Η χρόνια αφυδάτωση επηρεάζει τον καθένα που είτε δεν προσλαμβάνει αρκετά υγρά είτε το σώμα του δεν μπορεί να τα συγκρατήσει. Το μεγαλύτερο ποσοστό του νερού βρίσκεται ενδοκυττάρια, δηλαδή μέσα στα κύτταρα. Για να συγκρατήσει αυτό το νερό μέσα στα κύτταρα το σώμα μας, θα πρέπει να πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις:

1. Να υπάρχουν επαρκή μεταλλικά στοιχεία και άλατα.
2. Να μπορεί το κύτταρο να παράγει αρκετή ενέργεια, ώστε να τροφοδοτεί τις κυτταρικές αντλίες που ρυθμίζουν την ενδοκυττάρια ποσότητα νερού.
3. Να υπάρχει επάρκεια σε αμινοξέα και πρωτεΐνες, ώστε να είναι το σώμα μας σε θέση να δομήσει τους μηχανισμούς που διατηρούν την επαρκή ενυδάτωση.
4. Θα πρέπει να έχει στη διάθεσή του όλα τα μικροθρεπτικά συστατικά (βιταμίνες, ένζυμα, λιπαρά οξέα) που είναι αναγκαία για τη διατήρηση της βιοχημικής ισορροπίας (ομοιοστασία) των κυττάρων.

Η αυξημένη διούρηση αυξάνει τις απώλειες σε απαραίτητα μεταλλικά στοιχεία και μικροθρεπτικά συστατικά και δυσκολεύει τη συγκράτηση υγρών.

Η χρήση φυσικού μη ραφιναρισμένου θαλασσινού αλατιού, που περιέχει πάνω από 80 μεταλλικά και άλλα θρεπτικά συστατικά, βοηθάει σημαντικά.

Επίσης οι χυμοί λαχανικών είναι μια πηγή με υψηλή θρεπτική αξία και άμεσα απορροφήσιμα συστατικά.

Η κατανάλωση άφθονου, καθαρού και καλής ποιότητας νερού μαζί με την κάλυψη των αναγκών του οργανισμού σε μικροθρεπτικά συστατικά είναι ακρογωνιαίος λίθος για την επίτευξη καλής υγείας.

Η υγιεινή διατροφή συνδέεται με τη γενικότερη ευεξία του οργανισμού και παίζει ουσιαστικό ρόλο στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση σοβαρών ασθενειών, όπως είναι ο καρκίνος, με πολλές σύγχρονες έρευνες, να το αποδεικνύουν. Στο πλαίσιο αυτό, υλοποιείται η εκστρατεία «Τροφός» από το Σύλλογο Καρκινοπαθών Εθελοντών Φίλων Ιατρών Κ.Ε.Φ.Ι. Αθηνών, με την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Η εκστρατεία "Τροφός" περιλαμβάνει μια σειρά από επικοινωνιακές δράσεις, οι οποίες προσεγγίζουν το κοινό στους χώρους των ογκολογικών κλινικών, σε φαρμακεία, μέσα από τη διοργάνωση ημερίδων και εκδηλώσεων, αλλά και μέσω του διαδικτύου και των ΜΜΕ. Ειδικότερα, από τον προηγούμενο χρόνο, λειτουργεί ο διαδικτυακός τόπος: http://www.trophos.gr/, ο οποίος παρέχει, ανάμεσα σε άλλα, όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για αποτελέσματα ερευνών σχετικά με τις αντικαρκινικές ιδιότητες τροφών, άρθρα, τροφο-λεξικό, καθώς επίσης και forum, όπου οι χρήστες μπορούν να ρωτήσουν έμπειρους διαιτολόγους-διατροφολόγους του δικτύου της medNutrition για θέματα που αφορούν την αντικαρκινική διατροφή.
Η εκστρατεία υλοποιείται με την ευγενική χορηγία των εταιρειών Βερόπουλος, Nestlé, Novartis Oncology, Μέλισσα Κίκιζας και υποστηρίζεται από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Διατροφικής Ιατρικής, το Κέντρο Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταραχών, το δίκτυο διατροφολόγων-διαιτολόγων medNutrition και την Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία.

Πηγή: Dr. Δημήτρης Τσουκαλάς, MD, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Universita' degli Studi di Napoli, Federico II, Πρόεδρος του European Institute of Nutritional Medicine, E.I.Nu.M.