Η κατάχρηση ουσιών δεν αφορά αποκλειστικά ουσίες παράνομες ή ψυχοδραστικές

Δεν υπάρχει όριο στη φαντασία, όταν πρόκειται για κατάχρηση ουσιών, ένα κοινωνικό φαινόμενο που συνεχώς αλλάζει προσωπείο. Ανησυχητικές είναι οι νέες προτιμήσεις σε ουσίες αλλά και οι ευφάνταστοι τρόποι λήψης ακόμη και των κλασικών ψυχοδραστικών ουσιών, όπως το αλκοόλ.

Τα παραπάνω επισημαίνει, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η τοξικολόγος-ιατροδικαστής, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ, Λήδα Κοβάτση, με αφορμή ανακοίνωσή της με θέμα "Νέες τάσεις στην κατάχρηση ουσιών" στο 1ο Πανελλήνιο Διεπιστημονικό Συνέδριο των Κέντρων Πρόληψης και Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας. Παράλληλα, υπογραμμίζει ότι η μοναδική αποτελεσματική προσέγγιση/αντιμετώπιση των εξαρτήσεων είναι η πρόληψη.

Απειλή οι μη απαγορευμένες νέες συνθετικές ουσίες

Σύμφωνα με την ειδικό, η κατάχρηση ουσιών δεν αφορά πια αποκλειστικά ουσίες παράνομες (όπως η ηρωίνη, η κοκαΐνη κλπ.) ή ψυχοδραστικές ουσίες (εκείνες που επηρεάζουν τη λειτουργία του εγκεφάλου και αλλοιώνουν την αντίληψη, τη διάθεση, τη συμπεριφορά και το επίπεδο συνείδησης.

Έχει επεκταθεί πλέον σε ουσίες νόμιμες, εύκολα προσιτές, χωρίς ψυχοτρόπες ιδιότητες, όπως διάφορα συνταγογραφούμενα και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, στα οποία έχει πρόσβαση ο οποιοσδήποτε, όπως η παρακεταμόλη, η ιβουπροφαίνη (μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες φάρμακο), τα αντι-ισταμινικά φάρμακα και άλλα.

"Το γεγονός αυτό έχει αλλάξει και το προφίλ των χρηστών. Με τον τρόπο αυτό, έχουν προκύψει νέες ομάδες-στόχοι, οι οποίες μέχρι πρότινος δεν αναζητούσαν πρόσβαση σε ουσίες κατάχρησης, γιατί δεν ήθελαν να εμπλακούν σε παράνομες δραστηριότητες" υπογραμμίζει η κ. Κοβάτση.

Νέες ουσίες

Μία άλλη "απειλή" βρίσκεται στην παραγωγή νέων συνθετικών ουσιών, συνήθως διεγερτικών ή ψευδαισθησιογόνων, για ψυχαγωγική κυρίως χρήση. Όπως εξηγεί η κ . Κοβάτση, οι ουσίες αυτές προκύπτουν από μικρή χημική τροποποίηση του μορίου γνωστών, απαγορευμένων ουσιών, με αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων μορίων.

«Τα νέα αυτά μόρια έχουν την ίδια δράση με την μητρική ουσία από την οποία έχουν παρασκευαστεί, αλλά χημική δομή που δεν εμπίπτει στη λίστα των απαγορευμένων ουσιών. Τις περισσότερες φορές οι ουσίες αυτές πωλούνται ως "άλατα μπάνιου" και ο λήπτης/χρήστης δεν γνωρίζει ποια ακριβώς ουσία περιέχει το προϊόν που έχει αγοράσει.

Επιπροσθέτως, οι νέες ουσίες που εμφανίζονται κάθε τόσο στην αγορά δεν είναι μελετημένες, με αποτέλεσμα να εκδηλώνονται απρόβλεπτα συμπτώματα και παρενέργειες" αναφέρει η κ. Κοβάτση και προσθέτει:

"Αυτή τη στιγμή συντίθενται οι επόμενες, νέες χημικές ουσίες που θα διατεθούν σύντομα στην αγορά. Μέχρι να τις ανιχνεύσουμε, να τις ταυτοποιήσουμε και να τις εντάξουμε νομοθετικά στις απαγορευμένες ουσίες θα έχουν βγει στην αγορά οι επόμενες. Επιπροσθέτως, δεν υπάρχει όριο στη φαντασία, όταν πρόκειται για κατάχρηση ουσιών".

Ευφάνταστοι τρόποι λήψης ουσιών

Η κ. Κοβάτση τονίζει ότι ένα ακόμη ανησυχητικό φαινόμενο είναι η εμφάνιση νέων, ευφάνταστων οδών λήψης, ακόμα και για κλασικές ψυχοδραστικές ουσίες όπως είναι η αλκοόλη: "Στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρεται η εμβάπτιση ταμπόν σε αλκοολούχα ποτά και η τοποθέτησή τους σε διάφορες κοιλότητες του σώματος, όπως επίσης και ο υποκλυσμός με αλκοολούχα ποτά.

Τέλος, στην επιστημονική βιβλιογραφία, εμφανίζεται ο όρος "parachuting" (όπου ο όρος parachute σημαίνει αλεξίπτωτο). Με τον όρο αυτό εννοείται η κονιορτοποίηση φαρμακευτικών σκευασμάτων, ώστε να προκύψει σκόνη, η περιτύλιξη της σκόνης σε χαρτί (συνήθως χαρτί τουαλέτας) και η κατάποση του αυτοσχέδιου χάρτινου "αλεξίπτωτου" που περιέχει το κονιορτοποιημένο σκεύασμα. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται γρήγορη αποδέσμευση της δραστικής ουσίας στον στόμαχο (μόλις διαλυθεί το χαρτί) και απότομη αύξηση της συγκέντρωσης της ουσίας στο αίμα, με αποτέλεσμα η δράση της να είναι έντονη και να εμφανίζεται άμεσα" εξηγεί η κ. Κοβάτση.

Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ