Η επιχειρησιακή ηθική ως μέσο ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας

Ο Ανδρέας Καλλιβωκάς, φαρμακοποιός και εκπαιδευτής, γράφει για το Pharmacy2020

Στο 5ο βιβλίο από τα «Ηθικά Νικομάχεια» του Αριστοτέλη γίνεται ιδιαίτερη μνεία στην οικονομική και τη διαφορά της με τη χρηματιστική. Για τον φιλόσοφο, η οικονομική αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του βίου μας και κυρίαρχο στοιχείο παραγωγής αγαθών, αντίθετα με τη χρηματιστική που αποτελεί το θεμέλιο λίθο πολλαπλασιασμού του ατομικού πλούτου.

Πολλούς αιώνες αργότερα, ο ισχυρισμός του νεοφιλελεύθερου οικονομολόγου, Milton Friedman ότι «η κοινωνική ευθύνη της επιχείρησης είναι να αυξάνει τα κέρδη της», ελέγχεται ως απλοϊκός και ταυτολογικός. Κι αυτό επειδή εκλαμβάνει την οικονομική δραστηριότητα ως μια αφηρημένη διαδικασία που συντελείται εκτός του κοινωνικού πλαισίου, αγνοώντας τις ανθρώπινες συμπεριφορές που εμπλέκονται στην παραγωγή και τη διάθεση προϊόντων και υπηρεσιών.

Η επιχείρηση, όμως, δεν είναι απλώς μια οικονομική μηχανή παραγωγής πλούτου. Αντίθετα, λειτουργεί μέσα σε ένα αξιακό σύστημα και, επιπλέον, δημιουργεί και η ίδια αξίες που διαμορφώνουν τον εταιρικό της χαρακτήρα. Αν λοιπόν ορίσουμε την ηθική ως τον τρόπο που μια επιχείρηση λειτουργεί και αλληλεπιδρά μέσα στην κοινωνία, τότε δεν μπορεί παρά μια επιχείρηση να είναι ηθική.

Είναι αλήθεια ότι στον κοινό νου η επιχείρηση συνδέεται περισσότερο με οικονομικές έννοιες, όπως κέρδος, ανταγωνιστικότητα, παραγωγικότητα, και λιγότερο με ηθικές έννοιες, όπως ευθύνη, αλτρουισμός, αρετή. Εκ πρώτης όψεως, αυτό είναι κατανοητό. Σύμφωνα με τη γνωστή ρήση του Milton Friedman «η κοινωνική ευθύνη της επιχείρησης είναι να αυξάνει τα κέρδη της. Η επιχείρηση που δεν έχει κέρδη θα πάψει να υφίσταται».

Ωστόσο, μια δεύτερη ανάγνωση δείχνει ότι υπάρχουν διάφοροι τρόποι να κάνει μια επιχείρηση κέρδη, επιλέγοντας τον τρόπο που θα οργανώσει την οικονομική της δραστηριότητα και τους σκοπούς που θα υπηρετήσει. Ο Friedman αγνοεί τις ανθρώπινες συμπεριφορές που εμπλέκονται στην παραγωγή και διάθεση προϊόντων και υπηρεσιών, όπως, λόγου χάρη, τη συνεργασία και τη συναδελφικότητα, την προαγωγή του κοινού εταιρικού καλού, την τήρηση υποσχέσεων και δεσμεύσεων, την αφοσίωση, την τόλμη και τη διακινδύνευση. Και εδώ ακριβώς σφάλλει, καθώς η επιχείρηση που θέλει να καλλιεργεί αυτές τις αρετές δεν μπορεί να αποσκοπεί μόνο στο κέρδος γιατί τότε οι αρετές αυτές υποσκάπτονται.

Αντίθετα, όταν συνδυάζει οικονομικές και ηθικές έννοιες και δεσμεύεται να δρα με υπεύθυνο τρόπο, τότε δημιουργείται η συνθήκη win/win, από την οποία κερδισμένοι βγαίνουν όλοι: η ίδια η επιχείρηση, οι συναλλασσόμενοι, η κοινωνία στο σύνολό της.

To παρόν άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση.

Πηγή: http://www.pharmacy2020.gr/