Η αντιμετώπιση του ασθενή με πεπτικά ενοχλήματα το καλοκαίρι

Η νόσος

Το καλοκαίρι, στην περίοδο των διακοπών, εξαιτίας κυρίως της αλλαγής συνθηκών, υπάρχει περίπτωση το άτοµο να εµφανίσει συµπτώµατα διάρροιας, δυσκοιλιότητας, καθώς και σύνδροµο ευερέθιστου εντέρου.

Η διάρροια χαρακτηρίζεται από αυξηµένο όγκο, ρευστότητα ή συχνότητα των κενώσεων. Αντίθετα τα συµπτώµατα της δυσκοιλιότητας είναι η δυσχερής ή η σπάνια αποβολή κοπράνων και η σκληρότητα των κοπράνων ή η αίσθηση ατελούς κένωσης.

Σύνδροµο ευερέθιστου εντέρου (σπαστική κολίτιδα) λέγεται η διαταραχή της κινητικότητας του γαστρεντερικού σωλήνα που δηµιουργεί ένα σύνολο συµπτωµάτων από όλο το γαστρεντερικό. Τα επικρατέστερα από αυτά είναι πόνος στην κοιλιά, δυσκοιλιότητα ή διάρροια, και διάταση µετά από τα γεύµατα. Τα συµπτώµατα αυτά συνήθως πυροδοτούνται από το στρες ή από δυσκολία στην πέψη της τροφής.

Ο ασθενής

• Έχει αλλάξει το είδος της διατροφής του, τους ρυθµούς και τις καθηµερινές του συνήθειες. Η υγιεινή µεσογειακή δίαιτα, που περιλαµβάνει µεταξύ άλλων άφθονες φυτικές ίνες από τα φρούτα και τα λαχανικά, επηρεάζει το γαστρεντερικό σύστηµα αρκετών ταξιδιωτών.

• Το έντερο είναι εν πολλοίς ο καθρέφτης της διατροφής και της ψυχολογικής µας διάθεσης. Αυτό σηµαίνει ότι ακόµη και όσοι δεν έχουν πάει διακοπές αλλάζουν διατροφικές συνήθειες λόγω καλοκαιριού (περισσότερα φρούτα, λαχανικά, λαδερά, σαλάτες). Οι έξοδοι επίσης γίνονται συχνότερες, άρα το διατροφικό πρόγραµµα δεν τηρείται. Συχνά δε το στρες µπορεί να είναι αυξηµένο σε άτοµα της τρίτης ηλικίας που έχουν µείνει µόνα τους, καθώς όλοι οι οικείοι τους λείπουν σε διακοπές.

• Στην περίπτωση της κολίτιδας, ο ασθενής είναι συχνότερα γυναίκα (η συχνότητα εµφάνισης σε σχέση µε τους άνδρες είναι 3/1). Οι ορµονικές µεταβολές που προκαλούνται από την απότοµη αλλαγή των συνθηκών ταλαιπωρούν κάποιες φορές το γαστρεντερικό σύστηµα των γυναικών.

• O ασθενής βρίσκεται µακριά από το γιατρό του και πιθανόν µια τηλεφωνική επαφή µαζί του να είναι δύσκολη λόγω…διακοπών.

• Είναι ανυπόµονος, ανήσυχος και ενίοτε νευρικός: συχνά δε θέλει ούτε καν να σκέφτεται ότι τα ενοχλήµατά του είναι ικανά να του χαλάσουν την ποιότητα των διακοπών του, τροποποιώντας συνεχώς το ηµερήσιό του πρόγραµµα.

• Ενδέχεται να είναι το «δακτυλοδεικτούµενο» µέλος της παρέας, εξαιτίας του οποίου πιθανόν να µαταιώνεται κάποια δραστηριότητα των διακοπών.

Για τους παραπάνω λόγους ο ασθενής συχνά αναζητά τρία πράγµατα από το φαρµακοποιό της περιοχής που τον υποδέχεται:

• να τον «προσέξει» σαν να ήταν µόνιµος πελάτης
• να έχει επαρκείς γνώσεις για να καταλάβει ακριβώς τη φύση του προβλήµατός του
• να του χορηγήσει την κατάλληλη γι’ αυτόν αγωγή, η οποία θα πρέπει να είναι «καίρια», αποτελεσµατική και συνάµα ασφαλής.

Το ζήτηµα της αποτελεσµατικότητας-ασφάλειας της αγωγής συχνά προσπαθεί να το έχει λύσει µόνος του πριν καν παρουσιαστεί στο φαρµακείο. Πιστεύει, λοιπόν, ότι έχει κάνει διάγνωση και ζητάει από το φαρµακοποιό ένα συγκεκριµένο ιδιοσκεύασµα, περιµένοντας απλά την επιβεβαίωσή του για την ορθή επιλογή του.

Η ενέργεια

• Ρωτήστε τον ασθενή (ακόµη κι αυτόν που έρχεται στο φαρµακείο ζητώντας επώνυµο ιδιοσκεύασµα) εάν τα συµπτώµατα για τα οποία σας παραπονείται εµφανίστηκαν κατά τη διάρκεια των διακοπών του ή υπήρχαν και πριν έρθει. Η διαφορά είναι σηµαντική! Σε περίπτωση που τα συµπτώµατα προϋπήρχαν των διακοπών, είναι καλύτερο να παραπέµψετε τον ασθενή σε ένα γιατρό για να βεβαιωθεί ότι τα συµπτώµατα δεν είναι δευτεροπαθούς αιτιολογίας.

• Ρωτήστε τον ασθενή εάν λαµβάνει άλλα φάρµακα. Αρκετά συχνά η δυσκοιλιότητα, η διάρροια, ακόµη και η κολίτιδα προκαλούνται από ανεπιθύµητες ενέργειες ή αλληλεπιδράσεις φαρµάκων.

• Προσπαθήστε να καταλάβετε εάν ο ασθενής είναι αγχωµένος και γενικά συναισθηµατικά φορτισµένος: κάνετε στον ασθενή ερωτήσεις που σχετίζονται µε την ποιότητα των διακοπών του.

Σε περίπτωση απλής δυσκοιλιότητας:

• Χορηγήστε στον ασθενή ένα µη συνταγογραφούµενο φάρµακο κατά της δυσκοιλιότητας που να χαρακτηρίζεται από εγγυηµένο χρόνο επίτευξης αποτελέσµατος. Με τον τρόπο αυτό ο πελάτης σας θα µπορεί να προγραµµατίσει τις δραστηριότητές του.
• Συστήστε στον ασθενή να πίνει άφθονο νερό.
• Συστήστε στον ασθενή να καταναλώνει περισσότερα φρούτα και λαχανικά.

Σε περίπτωση διάρροιας:

• Παραπέµψτε τον ασθενή στο γιατρό για να αποκλειστεί η περίπτωση γαστρεντερίτιδας.
• Κατόπιν συµφωνίας µε το γιατρό, χορηγήστε αντιδιαρροϊκό ιδιοσκεύασµα.
• Στα ευπαθή άτοµα θα χρειαστεί πιθανόν να χορηγήσετε ιδιοσκευάσµατα αναπλήρωσης ηλεκτρολυτών.
• Κάνετε τις κατάλληλες διαιτητικές συστάσεις για το διαρροϊκό ασθενή.

Σε περίπτωση κολίτιδας:

• Συστήστε στον ασθενή να περιορίσει την κατανάλωση γαλακτοκοµικών, φρούτων και λαχανικών.

• Κατόπιν συµφωνίας µε το γιατρό, χορηγήστε στον ασθενή ένα αντιχολινεργικό ιδιοσκεύασµα (π.χ. Ν-βουτυλοχρωµιούχο υοσκίνη).