Γυναίκες Φαρμακοποιοί: Οι ιδιαίτερες ανάγκες και η συνεισφορά τους

Τη στήριξη της Πολιτείας ζητούν οι γυναίκες φαρμακοποιοί που έχουν κάθε δικαίωμα στη μητρότητα, στην επαγγελματική εξέλιξη και στη σωματική ακεραιότητα. Τέσσερις γυναίκες φαρμακοποιοί περιγράφουν τις τρέχουσες προκλήσεις σε μια εποχή που έχουν ξεκινήσει επιτέλους οι διεκδικήσεις.

Τερέζα Χαραμή, Προέδρος Φ.Σ. Κοζάνης, μέλος Δ.Σ. ΠΦΣ:
Γυναίκες φαρμακοποιοί: Ένα θαυμαστό σμήνος από βασίλισσες μέλισσες

Φανταστείτε! Είμαστε 7000 βασίλισσες μέλισσες – φαρμακοποιοί στη χώρα μας, με αδιαμφισβήτητη συνεισφορά στον κλάδο των φαρμακοποιών και στο σύστημα υγείας. Και καλούμαστε να ανταποκριθούμε σε πολλαπλούς ρόλους. Καθεμία από εμάς είμαστε: επιχειρηματίας, επιστήμονας, δυναμική επαγγελματίας με πολλαπλά καθήκοντα και ευθύνες, manager, ΙΤ expert, influencer, HR manager και ταυτόχρονα μητέρα, σύζυγος, φίλη, κόρη προς γονείς, κοινωνικά ενεργή πολίτης. 

Μέσα στον χαμό της καθημερινότητας (εφημερίες, συνταγές, ελλείψεις, παραγγελίες, πληρωμές, συμβουλές, υπηρεσίες, πανδημία) πρέπει να μείνουμε όρθιες στον πάγκο και να προσπαθήσουμε να ισορροπήσουμε την επαγγελματική και την προσωπική μας ζωή. Ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος, αφουγκραζόμενος αυτήν την αγωνία των συναδέλφων φαρμακοποιών, αποφάσισε να διοργανώσει ένα διαδικτυακό σεμινάριο μέσω του ΙΔΕΕΑΦ απευθυνόμενος σε όλες τις γυναίκες φαρμακοποιούς. Ένα σεμινάριο πρωτοποριακό και καινοτόμο που αγγίζει για πρώτη φορά ένα θέμα που απασχολεί όλες και όλους εμάς στον πάγκο του φαρμακείου: τη διαχείριση πολλαπλών ρόλων στην καθημερινότητα και την επίτευξη της πολυπόθητης ισορροπίας επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.

Το σεμινάριο πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τη WOT (Women On Top), έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που ασχολείται με την επαγγελματική ενδυνάμωση των γυναικών και την ισότητα στην εργασία, υλοποιεί δράσεις ατομικής ενδυνάμωσης για γυναίκες κάθε ηλικίας και συνεργάζεται με εταιρείες και οργανισμούς υποστηρίζοντας τις προσπάθειες να προωθηθεί η ισότητα των φύλων. Οι στρατηγικές που παρουσιάστηκαν στο σεμινάριο και αποδεικνύονται εξαιρετικά βοηθητικές στην επίτευξη ισορροπίας προσωπικής και επαγγελματικής ζωής είναι οι παρακάτω:

• Αυτογνωσία: να κοιτάξουμε βαθιά μέσα μας, να αποφασίσουμε τι θέλουμε, να ορίσουμε τις προτεραιότητές μας και να βρούμε τα δυνατά μας σημεία και σε αυτά να επενδύσουμε.
• Να βρούμε τα αδύνατα μας σημεία και αν νομίζουμε ότι δεν τα καταφέρνουμε, να ζητάμε βοήθεια από γονείς, οικογένεια, φίλους, συναδέλφους, συλλόγους και ομάδες.
• Να μην αμελούμε την αυτοφροντίδα με σεβασμό στον ελεύθερό μας χρόνο και με οριοθέτηση των προτεραιοτήτων μας.

 Από τις στρατηγικές αυτές εγώ κρατάω το να ζητάω βοήθεια, αλληλεγγύη, να διεκδικώ τα δικαιώματά μου και τα θέλω μου. Ένα από αυτά είναι η μητρότητα. Είναι αλήθεια πως όταν έρχεται η πολυπόθητη ώρα της μητρότητας, τα πράγματα δυσκολεύουν σε μεγάλο βαθμό. Κι εκεί όμως έχουν γίνει βήματα αρωγής τον τελευταίο καιρό από την πολιτεία, με την ειδική παροχή προστασίας μητρότητας για ελεύθερες επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενες. Αποτελεί σημαντικό βοήθημα και ήταν μία από τις πιο σημαντικές διεκδικήσεις για τις γυναίκες φαρμακοποιούς (και όλες τις γυναίκες ελεύθερες επαγγελματίες). 

Επιπλέον, είναι σημαντικό να αναφερθεί η εκπλήρωση ενός πάγιου αιτήματος των γυναικών του κλάδου που αφορά την εξαίρεση από εφημερίες και διανυκτερεύσεις των γυναικών φαρμακοποιών κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης και της λοχείας. Σύμφωνα με τη νομική άποψη του νομικού συμβούλου του ΠΦΣ, μία έγκυος φαρμακοποιός δύναται νομίμως να αιτηθεί απαλλαγή της υποχρέωσης διημερεύσεων και διανυκτερεύσεων προσκαίρως, για αποδεδειγμένους λόγους υγείας ή άλλους σοβαρούς λόγους που έχουν να κάνουν με την εγκυμοσύνη της και την εμποδίζουν να εκτελέσει εφημερίες για το εν λόγω διάστημα.

Ομολογουμένως, με βάση τα παραπάνω, έχουν γίνει πολύ σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση το επάγγελμά μας να γίνει περισσότερο φιλικό και το περιβάλλον περισσότερο υποστηρικτικό για τη γυναίκα φαρμακοποιό. Οι διεκδικήσεις δεν σταματούν εδώ. Αυτό όμως που δεν πρέπει ποτέ να σταματήσουμε να ζητάμε είναι περισσότερη γνώση: επιστημονική, επιχειρηματική αλλά και για τη βελτίωση των δεξιοτήτων (επικοινωνίας, ομαδικής εργασίας και συνεργασίας, προσαρμοστικότητας, επίλυσης προβλημάτων, καθώς και της οργάνωσης και διαχείρισης του χρόνου). Έχουμε αποδείξει ότι είμαστε δυνατές και μπορούμε με τα κατάλληλα εφόδια να πετύχουμε και να προσφέρουμε ακόμα περισσότερα στον κλάδο και στην κοινωνία. Εξάλλου είμαστε οι βασίλισσες μέλισσες.

«Σκέψου σαν βασίλισσα. Μια βασίλισσα δεν φοβάται να αποτύχει. Η αποτυχία είναι άλλο ένα σκαλοπάτι προς την επιτυχία», Oprah Winfrey

Μαρία Μυρωνίδου, βιολόγος, φαρμακοποιός, αντιπρόεδρος ΣΥ.ΦΑ. Θεσσαλονίκης, αναπλ. εκλέκτορας ΠΦΣ:
Απαιτείται ένα κράμα θέλησης, δύναμης, προσπάθειας, κουράγιου και υπομονής

Εξυπηρετούν καθημερινά μεγάλο όγκο ασθενών, εκτελούν πλήθος συνταγών, παρέχουν διαρκώς συμβουλές, διενεργούν εμβολιασμούς και rapid tests, εφημερεύουν και διανυκτερεύουν. Παράλληλα προσπαθούν να διαχειριστούν καθημερινά προβλήματα, όπως το διευρυμένο ωράριο, τις ελλείψεις της αγοράς, το σύστημα υγείας που έχει χτυπήσει κόκκινο και πολλές φορές τη δυσκολία επικοινωνίας με τους πελάτες και συνεργάτες τους. Ασκούν δηλαδή ένα επάγγελμα-λειτούργημα τόσο multitasking που είναι εύκολο να οδηγηθούν σε εργασιακή εξουθένωση. 

Αν τώρα αναλογισθεί κανείς ότι το 70% του κλάδου αποτελείται από γυναίκες και προσθέσει σε όλα αυτά την επιθυμία τους να γίνουν μητέρες, την εγκυμοσύνη, τη μητρότητα, τον θηλασμό, τη φροντίδα της οικογένειας, την ανατροφή των παιδιών και τις προσωπικές ανάγκες κάθε γυναίκας, μπορεί εύκολα να αντιληφθεί ότι η γυναίκα φαρμακοποιός καλείται να παίξει ταυτόχρονα πολλούς διαφορετικούς και απαιτητικούς ρόλους, κρατώντας δύσκολες ισορροπίες που συχνά διαταράσσονται σε ένα περιβάλλον καθόλου φιλικό (αν όχι εχθρικό) για τη μητρότητα. 

Ουσιαστικά απαιτείται από τη γυναίκα-φαρμακοποιό να εμφανίζει ένα κράμα θέλησης, δύναμης, προσπάθειας, κουράγιου, υπομονής και επιμονής για να ανταπεξέρχεται σε αρκετές και ετερόκλητες δραστηριότητες και να καταφέρνει να ισορροπεί τους πολλαπλούς ρόλους της. Η φαρμακοποιός πιέζεται, αγχώνεται, εξαντλείται. Πολλές φορές δεν μπορεί να απολαύσει ούτε τα βασικά στην καθημερινότητα. Δεν αποτελεί είδηση ότι η μητρότητα μετατίθεται για το μέλλον, η υγεία και η ποιότητα ζωής της πλήττονται και η προσωπικότητα της δοκιμάζεται.

Μια πρώτη ομπρέλα προστασίας για τις μητέρες- φαρμακοποιούς προσπάθησε να δημιουργήσει ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης. Για πρώτη φορά σε πανελλαδικό επίπεδο, στο πλαίσιο του 20ού PharmaPoint, ανέλαβε την πρωτοβουλία σχεδιασμού ειδικού ερωτηματολογίου, στο οποίο ζητήθηκε από τις γυναίκες- φαρμακοποιούς να δηλώσουν τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους και να προτείνουν δράσεις που θα συμβάλλουν στη διευκόλυνσή τους. Το ερωτηματολόγιο απαντήθηκε από 1071 φαρμακοποιούς σε όλη την επικράτεια και κατέδειξε ότι ο διπλός ρόλος ως μητέρας και εργαζόμενης δεν είναι καθόλου εύκολος και ότι οι απαιτήσεις του σύγχρονου φαρμακείου και ο έντονος φόρτος εργασίας προβληματίζουν πάρα πολύ τη νέα φαρμακοποιό σχετικά με την επιθυμία της να γίνει μητέρα. 

Οι συμμετέχουσες απάντησαν ότι θα εξυπηρετούσε η παροχή εκ μέρους της πολιτείας επιδομάτων στήριξης και άδειας από ένα εξάμηνο έως δύο χρόνια όπως ισχύει για τις εργαζόμενες μητέρες του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Επίσης προτάθηκαν η επιδότηση πρόσληψης αδειούχου φαρμακοποιού τουλάχιστον για ένα εξάμηνο καθώς και η οικειοθελής απαλλαγή από εφημερίες και διανυκτερεύσεις. Παράλληλα η λειτουργία βρεφονηπιακών σταθμών υπό την ευθύνη των φαρμακευτικών συλλόγων ή του ΠΦΣ, η ίδρυση κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης (ΚΔΑΠ) για παιδιά φαρμακοποιών, όπως και η διοργάνωση σεμιναρίων και ομάδων υποστήριξης είναι μερικές από τις προτάσεις για τη βελτίωση της καθημερινότητάς τους.

Από την πλευρά του ο ΠΦΣ και το ΙΔΕΕΑΦ διοργάνωσαν διαδικτυακό σεμινάριο με θέμα «Γυναίκα Φαρμακοποιός- Διαχείριση πολλαπλών ρόλων», ένα σεμινάριο ανάπτυξης δεξιοτήτων σε μια προσπάθεια να καλλιεργήσουν εργαλεία, όπως ευελιξία, προσαρμοστικότητα, αυτοφροντίδα, σύνδεση με τους άλλους και ανθεκτικότητα που θα υποστηρίξουν τις γυναίκες όχι μόνο στην επαγγελματική αλλά και στην προσωπική εξέλιξη.

Είναι ολοφάνερο ότι οι γυναίκες - φαρμακοποιοί δεν ζητούν ειδική μεταχείριση. Ζητούν από ένα κράτος δικαίου, ένα κράτος με κοινωνική ευαισθησία και παράλληλα ένα κράτος που πρέπει να αντιμετωπίσει το οξύ δημογραφικό του πρόβλημα να σεβαστεί το δικαίωμα της γυναίκας φαρμακοποιού τόσο στη μητρότητα όσο και στην επαγγελματική

σταδιοδρομία.

'Αννα Κυριακούδη, Φαρμακοποιός, M.Sc. Κλινικής Φαρμακολογίας, Μέλος ΔΣ Φ.Σ. Έβρου:
Αξίζει να επενδύσουμε στις ακριτικές γωνιές της χώρας μας

Είναι κοινωνικά απαράδεκτο να είναι «μέτρια» μητέρα και να μην προτεραιοποιεί απόλυτα την οικογένειά της. Ταυτόχρονα, εάν δεν κυνηγήσει τις φιλοδοξίες της και δεν χτίσει σωστά και στοχοπροσηλωμένα την καριέρα της, δεν «σέβεται» αρκετά τον εαυτό της. Μια γυναίκα σήμερα καλείται να γερνάει όμορφα και να προσέχει την εικόνα της. Να μη βάλει κιλά, αλλά να κάνει οικογένεια, χωρίς ταυτόχρονα να θυσιάσει τις σπουδές της. Πρέπει να τρέφεται σωστά και να γυμνάζεται, αλλά να βρίσκει χρόνο να παίξει και να διαβάσει με τα παιδιά της. Και όλα τα παραπάνω δεν πρέπει να στερούν από την κοινωνικότητά της αλλά ούτε από την εργασιακή της απόδοση. Πάνω απ’ όλα, η γυναίκα είναι ενστικτωδώς φροντιστής και τροφός. Συνεπώς η επιλογή του επαγγέλματος της φαρμακοποιού είναι μια εύκολη επιλογή καθότι «μιλάει» στα ένστικτά της.

Έτσι βρέθηκα και εγώ, δεύτερης γενιάς φαρμακοποιός, στο ακριτικό Σουφλί του νομού Έβρου να προσπαθώ να ισορροπώ όλους αυτούς τους ρόλους με τρόπο αξιοπρεπή και επιστημονικό. Η διαφορά μου από όλες τις υπόλοιπες συναδέλφους είναι ότι εκτός από όλους τους περίπλοκους ρόλους που περιέγραψα παραπάνω, έχω να αντιμετωπίσω και τις προκλήσεις της απόστασης, αλλά και της απομόνωσης που αναπόφευκτα αυτή συνεπάγεται.

Δεν είναι όλες οι πτυχές της ζωής στην ακριτική επαρχία δυσάρεστες. Είναι κατά κανόνα μια καθημερινότητα με πολύ λιγότερο stress. Έχουμε την πολύτιμη άνεση του χώρου και του χρόνου. Δεν ταλαιπωρούμαστε σε καθημερινή βάση για μια θέση πάρκινγκ, για να κάνουμε το αυτονόητο, να πάμε στο σπίτι ή στη δουλειά μας. Δεν είναι απαραίτητο να συνοδεύουμε πάντα τα παιδιά μας στις απογευματινές τους μετακινήσεις ή στο παιχνίδι τους. Είναι πολύτιμη η ψυχική ηρεμία που μπορεί να σου εξασφαλίζει το να ζεις ως γνωστός μεταξύ γνωστών. Και επαγγελματικά όμως εντοπίζω πολλά προτερήματα στη ζωή στην επαρχία. Δουλεύουμε με συγκεκριμένους ασθενείς και όχι με περαστικούς. Αυτό διευκολύνει πολλές παραμέτρους της καθημερινότητας του φαρμακείου, όπως είναι η διαχείριση του stock και των αποθεμάτων ή ακόμα και ο καλύτερος έλεγχος των ελλειπτικών φαρμάκων. Ταυτόχρονα, οι μεγάλοι μέσοι όροι ηλικίας των ασθενών μας τους καθιστά κατά κανόνα ασθενείς πολυφαρμακίας, γεγονός λυπηρό, πλην όμως προσοδοφόρο για το φαρμακείο.

Αυτό όμως το γεγονός μπορεί να αποδειχθεί δίκοπο μαχαίρι για την ποιότητα της κοινωνικής ζωής της γυναίκας φαρμακοποιού, ειδικά στην ακριτική επαρχία. Βλέπω μέρα με τη μέρα τον τόπο μου, όπου γεννήθηκα, ζω και υπηρετώ, συνεχώς να γερνάει και να συρρικνώνεται. Ταυτόχρονα, κυοφορώ το πρώτο μου παιδάκι και καλούμαι να αναθρέψω τη νεαρή μου οικογένεια με τρόπο που δεν θα μου επιτρέψει να της προσφέρω την ισότητα των ευκαιριών που απολαμβάνουν άλλες οικογένειες. Για το δικό μου παιδί δεν προβληματίζομαι αν θα πάει σε ιδιωτικό ή δημόσιο σχολείο, αλλά αν θα γεννηθούν αρκετά παιδάκια ώστε να έχει συμμαθητές και τη δική του τάξη στο σχολείο του. Ξέρω ότι δεν θα γίνει ποτέ κολυμβητής, καθότι το κοντινότερο κολυμβητήριο βρίσκεται 70 χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι μου. Και για όλα τα παραπάνω, δεν είναι οικονομικοί οι λόγοι που δεν μπορώ να του τα προσφέρω, αλλά οι μεγάλες αποστάσεις και η έλλειψη του χρόνου στην οποία μας οδηγούν οι απαιτήσεις και η ίδια η φύση της δουλειάς μας.

Και αν η δουλειά μας θεωρείται απαιτητική για όλους τους συναδέλφους της χώρας, στην περίπτωση του ακριτικού επαρχιακού φαρμακείου οι απαιτήσεις και οι ευθύνες διπλασιάζονται. Οι υπηρεσίες που προσφέρουμε δεν είναι απλά φαρμακευτικές αλλά ουσιαστικά καλούμαστε να καλύψουμε το σύνολο των κενών του υγειονομικού συστήματος, με τρόπους που συχνά υπερβαίνουν το γνωστικό μας αντικείμενο.  Παίρνουμε ευθύνες που είναι παντελώς εκτός του φάσματος των αρμοδιοτήτων μας, αλλά που δυστυχώς δεν είναι κανένας άλλος εκεί για να τις πάρει. Οι ανάγκες αυτές γεννιούνται από τη γενικότερη τάση αποεπένδυσης που επιδεικνύει η πολιτεία και τα όργανά της, για το σύνολο της ελληνικής επαρχίας, μη λαμβάνοντας υπόψιν τις ιδιαίτερες γεωπολιτικές συνθήκες που διέπουν περιοχές σαν τις δικές μας και που δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να εξισωθούν με τις ανάγκες ενός αστικού περιβάλλοντος. 

Ειδικά όσον αφορά βασικές υποδομές, όπως οι εκπαιδευτικές, οι υγειονομικές και οι κοινωνικές υπηρεσίες. Αυτές είναι λάθος να διανέμονται με βάση τα πληθυσμιακά κριτήρια στην περίπτωση της ακριτικής επαρχίας, αλλά θα έπρεπε να λαμβάνεται κυρίως υπόψιν ο μεγαλύτερος παράγοντας δυσκολίας που είναι η απόσταση. Και αξίζει να επενδύσουμε στις ακριτικές γωνιές της χώρας μας, καθότι αυτές είναι που κρατάνε το έθνος μας συμπαγές. Γιατί είναι γεμάτες από γυναίκες σαν εμένα που φέρουν με περηφάνια όλους αυτούς τους ρόλους και ταυτόχρονα δεν τρομάζουν να τα βάλουν με τις πρακτικές δυσκολίες της καθημερινότητας, προσφέροντας ένα κοινωνικό αγαθό όπως είναι το φάρμακο και η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας σε κάθε σκονισμένη άκρη της Ελλάδας και βοηθώντας έτσι, η ακριτική επαρχία να συντηρείται και να προοδεύει. Όμως η πραγματική πρόοδος και ανάπτυξη θα έρθει μόνο εάν δεν φοβηθούν και άλλοι να ακολουθήσουν το δικό μας παράδειγμα.

Ελένη Στελλάτου, φαρμακοποιός, συγγραφέας, μέλος του Δικτύου Γυναικών Συγγραφέων κατά των Γυναικοκτονιών, μεταπτυχιακές σπουδές στη Διοίκηση Φαρμακείου (ΟΠΑ) και στον τομέα Φιλοσοφία και Τέχνες (ΕΑΠ):
Δημιουργώντας μια ισχυρή ομπρέλα κατά της βίας

Το φαρμακείο αποτελεί ένα ζωντανό κύτταρο της κοινωνίας κι αυτό το νιώθουν όσοι μας απευθύνονται καθημερινά για ευαίσθητα θέματα της ψυχοσωματικής τους υγείας, όχι πολύ συχνά όμως για το θέμα της ενδοοοικογενειακής βίας. Ωστόσο είναι ένα πρόβλημα υπαρκτό αλλά μη ορατό, αφού μία στις τέσσερις γυναίκες στη χώρα υφίσταται σωματική κακοποίηση και μία στις τρεις ψυχολογική. Οι αριθμοί σε απόλυτα νούμερα είναι τεράστιοι. Ο πρώτος που δυσκολεύεται να το αναγνωρίσει ως πρόβλημα είναι το ίδιο το πρόσωπο που το υφίσταται, που συνήθως είναι η γυναίκα, και φυσικά τα παιδιά. Μπορεί να συμβεί στον καθέναν και δεν προφυλάσσεται κανείς από την καλή, γενική του μόρφωση, την καταγωγή ή την κοινωνική του θέση, παρά μόνο από τη βαθιά γνώση επί του συγκεκριμένου θέματος. Συμβαίνει μάλιστα οι καταξιωμένοι κοινωνικά κακοποιητές να μη χρησιμοποιούν σωματική βία για να ασκήσουν έλεγχο (γιατί περί αυτού πρόκειται) στην/στον σύντροφο, αλλά ψυχολογική βία που δεν αφήνει εμφανή ίχνη και δεν αποδεικνύεται.

Με πανελλαδικές καμπάνιες της Πολιτείας, η ενδοοικογενειακή βία καταδικάζεται και τα θύματα ενθαρρύνονται να αναζητήσουν βοήθεια μέσω του 15900 ή του 100 (σε πολλά αστυνομικά τμήματα λειτουργούν Γραφεία Αντιμετώπισης της Ενδοοικογενειακής Βίας) είτε στα Κέντρα Στήριξης της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (ΓΓΟΠΙΦ), όπου εργάζονται ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί και νομικοί. Σε αντίθεση με παλιότερες εποχές που το πρόβλημα πάντα θαβόταν και αφορούσε αυστηρά την οικογένεια, αν δεν ήταν κιόλας κάτι συνηθισμένο.

Στρεβλές αντιλήψεις όμως –που δεν είναι απλές θεωρίες αλλά τρόπος ζωής– περί του ποιος έχει το πάνω χέρι σε μια σχέση, υπάρχουν ακόμη. Έτσι, σε μια κακοποιητική σχέση εμφανίζεται ο κύκλος της βίας: τα βίαια ξεσπάσματα ακολουθούνται από απολογίες και ηρεμία που καθησυχάζουν προσωρινά τη γυναίκα, σταδιακά η ένταση συσσωρεύεται, το στρες εν αναμονή του επόμενου ξεσπάσματος αυξάνεται, με όλα τα ψυχοσωματικά προβλήματα που αυτό επισύρει, το βίαιο ξέσπασμα έρχεται πάλι και η ατμόσφαιρα μέσα στο σπίτι γίνεται τοξική και απειλητική για την ψυχοσωματική υγεία. Χρειάζεται να συνειδητοποιήσει κανείς ποιες συμπεριφορές συνιστούν κακοποίηση κι ύστερα να καταστρώσει ένα εξατομικευμένο σχέδιο απόδρασης, μεταφορικά και κυριολεκτικά, κάτι που απαιτεί προετοιμασία και υποστήριξη σε πολλά επίπεδα.

Οι γυναίκες θύματα χρειάζονται ψυχολογική υποστήριξη και νομική συμβουλή, η διασύνδεση λοιπόν με ένα Κέντρο Στήριξης είναι απολύτως απαραίτητη.

Η συμμετοχή του φαρμακοποιού: Τον τελευταίο καιρό οι Έλληνες φαρμακοποιοί έχουμε ευαισθητοποιηθεί ιδιαιτέρως για το θέμα, συμπορευόμενοι με τη γενικότερη ευαισθητοποίηση της κοινωνίας. Ως προς εμάς, η μία πρόκληση είναι προσωπική, να δει ο καθένας μας τον εαυτό του από την πλευρά του εξωτερικού παρατηρητή. Μήπως έχουμε εμπλακεί σε μια τέτοια σχέση ως θύτες ή θύματα και δεν το έχουμε συνειδητοποιήσει; Μήπως είναι ώρα να αναζητήσουμε τη βοήθεια ειδικού για κάτι που αποτελεί ένα είδος νόσου; Η δεύτερη πρόκληση είναι πώς θα σταθούμε απέναντι στα θύματα ως επαγγελματίες υγείας, μιας και υπάρχουν ήδη συνάδελφοι που δέχονται τέτοιες εκμυστηρεύσεις (κυρίως γυναίκες φαρμακοποιοί, καθώς μια γυναίκα θύμα μπορεί πιο εύκολα να νιώσει φυσική εγγύτητα λόγω φύλου). Πώς θα μάθουν τι να κάνουν οι συνάδελφοι που ήδη αντιμετωπίζουν τέτοιες καταστάσεις; Πώς θα βοηθήσουμε, αν μας ζητηθεί, απλά αλλά ουσιαστικά, χωρίς να περιπλέξουμε την κατάσταση για όλους, ακόμη και για εμάς τους ίδιους;

Α) Επιμόρφωση: Η πρώτη λέξη κλειδί είναι η επιμόρφωση που σημαίνει εκπαίδευση ως προς το πώς παρουσιάζεται το φαινόμενο της βίας μέσα σε μια σχέση, ποιες είναι οι αιτίες, ποιοι τρόποι αντιμετώπισης ή διαφυγής υπάρχουν. Αυτή η εκπαίδευση, που ευεργετεί πρώτα εμάς τους ίδιους, έχει ξεκινήσει. Το πρώτο σεμινάριο κατά της ενδοοικογενειακής βίας που διεξήχθη ζωντανά στις 21/02/2024 ανέβηκε ήδη στην πλατφόρμα του ΙΔΕΕΑΦ και είναι διαθέσιμο ώστε να το παρακολουθήσουμε πάλι όλοι μας, πριν από τα επόμενα δύο σεμινάρια που θα ολοκληρώσουν τον κύκλο της επιμόρφωσης το ερχόμενο φθινόπωρο. Τα σεμινάρια είναι σχεδιασμένα από την Κική Πετρουλάκη, ψυχολόγο και πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά της Βίας, και την αντίστοιχη ομάδα εργασίας του ΠΦΣ που συστήθηκε στην πανδημία, εισήγαγε το πρόγραμμα Μάσκα-19 και επαναδραστηριοποιήθηκε πριν από ένα έτος εμπλουτισμένη με νέα μέλη-συναδέλφους.

Αναφέρω ενδεικτικά την Τερέζα Χαραμή (πρόεδρο Φ.Σ. Κοζάνης), τη Σοφία Κλοκώνη (πρόεδρο Φ.Σ. Κορινθίας), τη Μαρία Τζάκη (αντιπρόεδρο Φ.Σ. Σερρών), τον Ντίνο Λιάρα (αντιπρόεδρο Φ.Σ. Κιλκίς), τον Δημήτρη Τσιριμπή (γραμματέα του Φ.Σ. Κορινθίας), την Ευγενία Κυνηγάκη (μέλος Δ.Σ. Φ.Σ. Χανίων), τον Κωνσταντίνο Κάσσανδρο (μέλος Δ.Σ. Φ.Σ. Χαλκιδικής), την Εύη Κορωνίδου (Φ.Σ. Θεσσαλονίκης), την Ελευθερία Διαμάντη (Φ.Σ. Αθηνών), τη Γεωργία Τζουλέκη (Φ.Σ. Ηλείας) και τη γράφουσα.

Β) Ανακατεύθυνση: Ως επαγγελματίες υγείας χρειάζεται να γνωρίζουμε δέκα πράγματα για να πράξουμε αποτελεσματικά το ένα, που είναι επί της ουσίας η ανακατεύθυνση, η δεύτερη λέξη κλειδί. Είναι αυτό που ήδη πράττουν συνάδελφοί μας σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως στη Γαλλία, στην Ισπανία, στην Ιταλία, στο Βέλγιο και αλλού, με πρωτόκολλα ενεργειών που προϋπήρχαν της πανδημίας ή δημιουργήθηκαν μέσα σε αυτήν (όπως το Μάσκα-19 που προσπαθήσαμε να εφαρμόσουμε κι εμείς, χωρίς να προλάβουμε να λάβουμε την αντίστοιχη εκπαίδευση, λόγω των συνθηκών). Αφού ενημερώσουν το θύμα τι βοήθεια θα λάβει, το ανακατευθύνουν προς τους αρμόδιους φορείς. Στην Ελλάδα, ανακατευθύνουμε προς τα Συμβουλευτικά Κέντρα Γυναικών του ΚΕΘΙ που πλέον λειτουργούν κανονικά ή τα ειδικά Γραφεία Αντιμετώπισης της Ενδοοικογενειακής Βίας της Αστυνομίας –αναλόγως τι υπάρχει στην περιοχή μας– ή στο πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα. 

Η ενημέρωση, η ενθάρρυνση και η ανακατεύθυνση προς το πλησιέστερο Κέντρο Στήριξης καθώς και η κλήση στο 15900 ζητώντας συμβουλές αν δεν ξέρουμε τι να κάνουμε ή απευθείας στο 100, αν υπάρχει άμεσος κίνδυνος, είναι ένα βασικό πρωτόκολλο ενεργειών, αντίστοιχο με εκείνα που ακολουθούν συνάδελφοι σε άλλες χώρες. Κι αυτός είναι ένας μικρός, διακριτός ρόλος, με τον οποίο στηρίζονται τα θύματα και υποβοηθούνται οι αρμόδιοι φορείς. Αυτό κάνουμε έτσι κι αλλιώς μέχρι τώρα, για κάθε θέμα ψυχικής και σωματικής υγείας υποδεχόμαστε και ανακατευθύνουμε τον κόσμο στον ειδικό ανά περίπτωση.

Γ) Συμμετοχή σε καμπάνιες ενημέρωσης: Αν θελήσουμε να συμβάλλουμε τουλάχιστον στην ορατότητα του προβλήματος, στηρίζοντας π.χ. καμπάνιες ενημέρωσης που ήδη τρέχουν από την Πολιτεία, θα είναι κάτι πολύ εύκολο για εμάς και την ίδια στιγμή, πολύ σπουδαίο για όλους. Αυτό εξάλλου έγινε ήδη από τα φαρμακεία του δήμου Αγίου Δημητρίου που φιλοξενούν έντυπα του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά της Βίας, τα οποία ενημερώνουν για το θέμα και ανακατευθύνουν τις γυναίκες προς την ομάδα κοινωνικών λειτουργών του Δήμου και τους αρμόδιους φορείς της περιοχής, διευκολύνοντας την περίφημη διασύνδεση των φορέων που ορίζει και η Συνθήκη της Κων/πολης που κύρωσε η χώρα μας το 2018. 

Πραγματικά, το να συμμετέχει κανείς σε μια καμπάνια ενημέρωσης με μια αφίσα στη βιτρίνα και μερικά φυλλάδια μοιάζει κάτι ελάχιστο αλλά είναι ουσιώδες. Βάζει ο καθένας μια μικρή ψηφίδα, όμως χιλιάδες μικρές ψηφίδες σχηματίζουν μια μεγάλη εικόνα και η δύναμη των πολλών είναι μια τεράστια, ισχυρή ομπρέλα. Ας σκεφτεί ο καθένας μας τι θα μπορούσε να σημαίνει ένα φαρμακείο που σαν δενδριτικό κύτταρο διασυνδέει τα ευάλωτα μέλη της κοινωνίας και ποια αναντικατάστατη αξία θα υποδηλώνει επιπλέον ο πράσινος σταυρός που αναβοσβήνει στο πεζοδρόμιο.

Οτιδήποτε πράττουμε για το θέμα, το οποίο δυστυχώς μας έχει αγγίξει εκ των έσω, θα πρέπει να αφιερώνεται –όπως και γίνεται ήδη– στη μνήμη των φαρμακοποιών-θυμάτων Γαρυφαλλιάς Ψαρράκου από την Κορινθία και Αΐντας Παπαδοπούλου, μητέρας δύο παιδιών, από την Καβάλα. Ας μας επιτραπεί να σημειώσουμε ότι η εικόνα της συναδέλφου Αΐντας, η οποία έχασε τη ζωή της από τα χέρια του συντρόφου της μέσα στο φαρμακείο της, που αντί να αποδειχθεί καταφύγιο για αυτήν έγινε τόπος μαρτυρίου, είναι κάτι που μας στοιχειώνει. Δεν θα ήταν ένας συμβολικός και διαρκής φόρος τιμής, μέσα από την εικόνα ενός φαρμακείου που κατέστη τόπος μαρτυρίου και θλίψης, να αναδυθεί κάτι που να φέρνει ελπίδα;

Πηγή: Φαρμακευτικός Κόσμος #199