Εξατομικευμένα «φάρμακα ακριβείας»: μια πρόκληση που αρχίζει να υλοποιείται

Σύμφωνα με τον Λόρενς Λέσκο, υπεύθυνο της Επιτροπής Κλινικής Φαρμακολογίας της Αμερικανικής Διεύθυνσης Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), «σε δέκα χρόνια από τώρα, το κάθε φαρμακείο θα είναι εξοπλισμένο με μία ευρεία σειρά διαγνωστικών “γενετικών τεστ”, με τη βοήθεια των οποίων θα γίνεται δυνατή η ανίχνευση γονιδίων-δεικτών στο DNA του κάθε ασθενή, κάτι που ακολούθως θα οδηγεί στη χορήγηση των κατάλληλων φαρμάκων, προσαρμοσμένων στα ιδιαίτερα γενετικά χαρακτηριστικά του κάθε ατόμου».

Στα νέα δεδομένα που φέρνει η αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου DNA και η διαλεύκανση του ρόλου γονιδίων και πρωτεϊνών προσαρμόζονται πλέον φαρμακοβιομηχανία και διεθνείς ελεγκτικοί οργανισμοί, καθώς θεωρείται μονόδρομος η μετάβαση, στα προσεχή έτη, σε έναν νέο τρόπο θεραπευτικής αντιμετώπισης των ασθενειών, βασισμένο στην αξιολόγηση του ιδιαίτερου γενετικού προφίλ του κάθε ασθενή.

Είναι άλλωστε γνωστό ότι δεν ανταποκρίνονται εξίσου καλά όλοι οι ασθενείς σε κάποιο συγκεκριμένο φάρμακο, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις ένα «αβλαβές» φάρμακο για έναν ασθενή μπορεί να προκαλεί ανεπιθύμητες ενέργειες σε κάποιον άλλον. Και στις δύο περιπτώσεις, η διαφορετική αποτελεσματικότητα μιας θεραπείας οφείλεται στις διαφορές του DNA μεταξύ των ασθενών και το ζητούμενο που προκύπτει είναι η ανάπτυξη «εξατομικευμένων φαρμάκων ακριβείας», ικανών να ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένους «τύπους» DNA, βελτιστοποιώντας έτσι το θεραπευτικό όφελος.

Σύμφωνα με τον Λόρενς Λέσκο, υπεύθυνο της Επιτροπής Κλινικής Φαρμακολογίας της Αμερικανικής Διεύθυνσης Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), «σε δέκα χρόνια από τώρα, το κάθε φαρμακείο θα είναι εξοπλισμένο με μία ευρεία σειρά διαγνωστικών “γενετικών τεστ”, με τη βοήθεια των οποίων θα γίνεται δυνατή η ανίχνευση γονιδίων-δεικτών στο DNA του κάθε ασθενή, κάτι που ακολούθως θα οδηγεί στη χορήγηση των κατάλληλων φαρμάκων, προσαρμοσμένων στα ιδιαίτερα γενετικά χαρακτηριστικά του κάθε ατόμου».

Ένα πεδίο στο οποίο οι αρχές της εξατομικευμένης φαρμακευτικής θεραπείας θα μπορούσαν να έχουν πολύτιμη εφαρμογή είναι αυτό των αντικαρκινικών φαρμάκων. Νέες μελέτες ήδη δείχνουν προς τον δρόμο των εξατομικευμένων αντικαρκινικών θεραπειών, που θα είναι κομμένες και ραμμένες στα γονίδια του όγκου του κάθε ασθενή.

Πιστεύεται ότι αυτή η νέα γενετική εποχή στην αντιμετώπιση του καρκίνου θα σώσει πολλούς ασθενείς από την ταλαιπωρία της εμφάνισης παρενεργειών εξαιτίας θεραπειών που ουσιαστικά δεν τους προσφέρουν τίποτε. Την ίδια στιγμή όμως θα σώσει και τα συστήματα υγείας από το περιττό κόστος με το οποίο συνδέεται η χορήγηση άχρηστων θεραπειών σε ασθενείς που λόγω του γενετικού προφίλ τους δεν ωφελούνται από αυτές.