Ενδυναμώνοντας τις γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση

Κάθε γυναίκα θα περάσει κατά τη διάρκεια της ζωής της από τον σημαντικό βιολογικό σταθμό της εμμηνόπαυσης, όπου πρέπει να αντιμετωπίσει πολλές σωματικές, ψυχικές αλλά και γνωσιακές αλλαγές. Η έλλειψη ορθής πληροφόρησης δυσκολεύει τη διαχείριση των αλλαγών αυτών, τόσο από τις ίδιες τις γυναίκες όσο και από το περιβάλλον τους, καλλιεργώντας παράλληλα λανθασμένες αντιλήψεις, όπως ότι εμμηνόπαυση σημαίνει γήρας ή ότι οι εμμηνοπαυσιακές γυναίκες δεν μπορούν να έχουν παραγωγική και ενεργό επαγγελματική και προσωπική ζωή. 

Μία από τις σημαντικές αποστολές των επαγγελματιών υγείας είναι να ενημερώνουν τις γυναίκες για αυτό το βιολογικό ορόσημο και να τους καθιστούν σαφές ότι συνεχίζουν να έχουν ίσες ευκαιρίες ανάπτυξης, εξέλιξης και συνεισφοράς στην κοινωνία. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, 1,1 δισεκατομμύρια γυναίκες παγκοσμίως από 40 έως 58 ετών θα είναι στην εμμηνόπαυση ή θα είναι μετεμμηνοπαυσιακές έως το 2025. Επηρεάζοντας λοιπόν σχεδόν το μισό πληθυσμό του πλανήτη άνω των 40 ετών, η εμμηνόπαυση αποτελεί ένα όλο και περισσότερο σημαντικό θέμα στον εργασιακό χώρο, με τις κορυφαίες εταιρείες στον κόσμο ήδη να αναζητούν αποτελεσματικές στρατηγικές για την υποστήριξη των γυναικών σε αυτό το σημαντικό στάδιο της ζωής τους. Πρόσφατες μελέτες αποκάλυψαν ανησυχητικά στατιστικά στοιχεία σχετικά με τον αντίκτυπο της εμμηνόπαυσης στον κύκλο εργασιών των εργαζομένων. Περίπου 1 στις 10 γυναίκες μπορεί να οδηγηθούν σε παραίτηση από τη δουλειά τους, ακόμα και στο απόγειο της καριέρας τους, λόγω των συμπτωμάτων και των προκλήσεων που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση στον εργασιακό χώρο.

Η εμμηνόπαυση πέρα από τις… εξάψεις

Σύμφωνα με τη μοριακή βιολόγο με εξειδίκευση στην Αναπαραγωγή και το Μικροβίωμα και πιστοποιημένη Health & Wellness Coach Χαρούλα Μπιλάλη BSc MMedSc, «σε αντίθεση με τις κοινές αντιλήψεις, η εμμηνόπαυση δεν είναι απλώς μια φάση που χαρακτηρίζεται από εξάψεις - είναι μια σύνθετη βιολογική διαδικασία που περιλαμβάνει στάδια όπως η περιεμμηνόπαυση, η εμμηνόπαυση και η μετεμμηνόπαυση. Οι ορμονικές αλλαγές αρχίζουν να επηρεάζουν τις γυναίκες κατά τη διάρκεια της περιεμμηνόπαυσης, η οποία ξεκινάει από τη δεκαετία των 40 ή ακόμα, αν και πιο σπάνια, νωρίτερα. Μετά την εμμηνόπαυση, σύμφωνα με όλα τα επιστημονικά δεδομένα, η γήρανση φαίνεται να επιταχύνεται, επηρεάζοντας την υγεία, τη ζωτικότητα και τη συνολική ευημερία των γυναικών. Αυτή η κατάσταση, υπογραμμίζει την ανάγκη για μια διαφοροποιημένη και πολυπαραγοντική προσέγγιση για την ουσιαστική υποστήριξη των γυναικών σε αυτήν την απαιτητική φάση ζωής», σημειώνει η ειδικός.

Ο αντίκτυπος των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης στην εργασιακή απόδοση

Τα συμπτώματα που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση δεν περιορίζονται μόνο στις εξάψεις και τις νυχτερινές εφιδρώσεις, αλλά περιλαμβάνουν και εναλλαγές της διάθεσης, ευερεθιστότητα, διαταραχές στον ύπνο, κόπωση, άγχος και γνωστικές αλλαγές που μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την απόδοση στο χώρο εργασίας. Αυτά τα συμπτώματα μπορούν να επηρεάσουν τη λήψη αποφάσεων, την παραγωγικότητα και τις διαπροσωπικές σχέσεις, οδηγώντας σε αρνητικό αντίκτυπο στη συνολική εργασιακή απόδοση και αποτελεσματικότητα. Οι γυναίκες που περνούν την εμμηνόπαυση φαίνεται να αντιμετωπίζουν συχνά μια σειρά προκλήσεων στον εργασιακό χώρο, όπως σεξισμό, ηλικιακό ρατσισμό, στίγμα και έλλειψη υποστήριξης. Αυτές οι προκλήσεις μπορούν να δημιουργήσουν μια κουλτούρα ντροπής, σιωπής και αορατότητας, επιδεινώνοντας τη σωματική και συναισθηματική επιβάρυνση της εμμηνόπαυσης. Για να ξεπεραστούν αυτά τα 

εμπόδια απαιτείται η καλλιέργεια μιας υποστηρικτικής κουλτούρας, η προώθηση της ανοιχτής επικοινωνίας και η εφαρμογή πολιτικών και πόρων που θα βοηθήσουν τις γυναίκες κατά τη διάρκεια αυτής της σημαντικής μετάβασης στη ζωή. 

Σύμφωνα με τη Χαρ. Μπιλάλη οι 4 βασικές στρατηγικές που πρέπει να εφαρμόζουν οι εταιρείες είναι:

Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση: Δημιουργία εργαστηρίων και πρακτικών εργαλείων για την εκπαίδευση των εργαζομένων αλλά και των managers σχετικά με την εμμηνόπαυση με σκοπό την κατάρριψη των μύθων και την προώθηση της κατανόησης και της ενσυναίσθησης.

Ευέλικτες πολιτικές εργασίας: Εφαρμογή μέτρων για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και των αναγκών των γυναικών, όπως ευέλικτο ωράριο εργασίας και επιλογές απομακρυσμένης εργασίας καθώς και δημιουργία σχετικών υποδομών.

Εξατομικευμένα προγράμματα εταιρικής ευεξίας με επίκεντρο την εμμηνόπαυση: Πρόσβαση σε προσαρμοσμένα για κάθε οργανισμό προγράμματα εταιρικής ευεξίας που αφορούν τις σωματικές, συναισθηματικές και γνωστικές πτυχές της εμμηνόπαυσης, συμπεριλαμβανομένης της διατροφής, της άσκησης, της διαχείρισης του στρες και της υποστήριξης της διανοητικής υγείας.  

Ανοιχτή επικοινωνία: Προώθηση μιας υποστηρικτικής κουλτούρας ώστε οι γυναίκες να αισθάνονται άνετα να συζητούν τις εμπειρίες τους, να αναζητούν βοήθεια και να έχουν πρόσβαση σε πόρους και δίκτυα υποστήριξης.

Μπορεί να βοηθήσει η ψυχοθεραπεία την καθημερινότητα στην εμμηνοπαυσιακή ζωή;

Καθώς μια γυναίκα πλησιάζει στην ηλικία της εμμηνόπαυσης, το να βιώσει τις πρώτες της εξάψεις μπορεί να είναι ένα ορόσημο Είναι ένα σημάδι της έναρξης της εμμηνόπαυσης και μαζί της μπορεί να υπάρξει μια αίσθηση τεράστιας απώλειας της νεότητας, της ελκυστικότητας και για κάποιες μια υπαρξιακή κρίση όπου συνειδητά ή ασυνείδητα αρχίζουν να διαπραγματεύονται πού βρίσκεται η ζωή τους στο παρόν και στο μέλλον. Αυτό το αίσθημα μπορεί να φέρει μια νέα αρχή ενός νέου κεφαλαίου ή μια αίσθηση αποτυχίας, τρόμου και φόβου γι’ αυτό που βρίσκεται μπροστά τους. Για μια γυναίκα που δεν έχει κάνει παιδιά, η εμμηνόπαυση φέρνει τη συνειδητοποίηση ότι η μητρότητα δεν είναι πλέον δυνατή. Ακόμη και για εκείνες που έχουν κάνει παιδιά, μπορεί να υπάρξει θλίψη και αίσθημα απώλειας στο τέλος αυτού του κεφαλαίου της ζωής τους για την ανικανότητα να φέρνουν ζωή στον κόσμο. Παράλληλα, η απώλεια της λίμπιντο μπορεί να σηματοδοτήσει την απώλεια της αίσθησης της θηλυκότητας και της επιθυμίας και να ασκήσει μια ορισμένη πίεση στη σχέση με τον σύντροφό της. Μπορεί αυτή η φάση να τη βρίσκει μεταξύ της ενασχόλησης με εφήβους και ηλικιωμένους γονείς και αυτό μπορεί να είναι εξαιρετικά απαιτητικό. Μπορεί να είναι ανήσυχη εσωτερικά αλλά ταυτόχρονα να έχει χαμηλή ενέργεια.

Όταν μια γυναίκα εμφανίζει συμπτώματα εμμηνόπαυσης, είναι σημαντικό να επισκεφτεί τον γυναικολόγο της για να το διερευνήσει και να το αντιμετωπίσει τόσο από σωματική όσο και από ιατρική άποψη. Στη φάση αυτή η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι πολύ χρήσιμη. Η εμμηνόπαυση μπορεί να εκδηλωθεί με δύσκολα συμπτώματα όπως άγχος, κατάθλιψη, δυσκολίες με τον θυμό, κόπωση, αίσθημα υπερέντασης και προβλήματα σχέσεων. Ακούγοντας και κατανοώντας πραγματικά τι συμβαίνει, ένας ψυχοθεραπευτής μπορεί να τη βοηθήσει να εξερευνήσει τα ζητήματα με τα οποία παλεύει ώστε να μπορέσει να επαναπροσδιορίσει την άποψή της για το τι συμβαίνει στη ζωή της. Επίσης η ψυχοθεραπεία μπορεί να τη βοηθήσει στο να ανακαλύψει και άλλες εσωτερικές της δυνατότητες που μέχρι τώρα δεν ήξερε ότι διαθέτει καθώς και να βρει υποστήριξη από περισσότερους ανθρώπους γύρω της, ειδικά όταν αισθάνεται καταπονημένη και αντιμετωπίζει δυσκολίες.

Οι αλλαγές στην ποιότητα του δέρματος και οι διαχρονικές οδηγίες

Η εμμηνόπαυση έχει πολλές επιπτώσεις στο δέρμα και στα μαλλιά, οι οποίες συχνά έχουν ισχυρό αντίκτυπο στον ψυχισμό της γυναίκας, γιατί αυτές οι αλλαγές είναι σε όλους ορατές. Πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη αυτών των αλλαγών παίζουν τα οιστρογόνα. «Τα οιστρογόνα διεγείρουν την κατακράτηση υγρών, προσδίδουν σφρίγος στο δέρμα και συμμετέχουν στην ανάπτυξη των μαλλιών», σύμφωνα με τον δρ Μάρκο Μιχελάκη, Δερματολόγο – Αφροδισιολόγο.  Οι αλλαγές αυτές προκαλούν ξηροδερμία, λέπτυνση στο δέρμα με εύκολους μώλωπες, χαλάρωση (κυρίως στο δέρμα του λαιμού, στη γραμμή της γνάθου και στα μάγουλα), καθώς και λεπτές γραμμές και ρυτίδες, με πιο χαρακτηριστικές το «πόδι της χήνας» κάτω από τα μάτια και τις ρυτίδες πάνω από το στόμα. Προκαλείται επίσης αραίωση των μαλλιών και συχνά αύξηση της ανεπιθύμητης τριχοφυΐας κάτω από το σαγόνι, κατά μήκος της γνάθου ή/και πάνω από τα χείλη.

Οι οδηγίες για την κατάλληλη φροντίδα του δέρματος είναι:

Να καθαρίζουν προσεκτικά το δέρμα τους. Ο καθαρισμός είναι πολύ σημαντικός, διότι το δέρμα ωφελείται ιδιαίτερα από την υγρασία που του προσθέτει. Απαραίτητα είναι τα καθαριστικά κατάλληλα για ξηρό δέρμα σε μορφή κρέμας. Να ενυδατώνουν το δέρμα τους και τον οργανισμό τους. Μετά την εμμηνόπαυση, μειώνεται και η παραγωγή σμήγματος (λίπους) στο δέρμα, με συνέπεια να εντείνεται η ξηροδερμία. Να πλένουν τα χέρια, το πρόσωπό και το σώμα τους με χλιαρό νερό και ήπια καθαριστικά και να εφαρμόζουν άμεσα ενυδατικούς παράγοντες. Να προμηθεύονται κατάλληλα καλλυντικά. Μετά την εμμηνόπαυση χρειάζονται καλλυντικά ειδικά για την ώριμη επιδερμίδα. Πρέπει να περιέχουν θρεπτικά, καταπραϋντικά συστατικά, όπως το υαλουρονικό οξύ και τα κεραμίδια (ceramides), αλλά και συστατικά που καταπολεμούν τη χαλάρωση και τις ρυτίδες όπως η ρετινόλη ή τα πεπτίδια.

Να μην αμελούν την προστασία από τον ήλιο. Να φορούν καθημερινά, όλες τις εποχές του χρόνου, αντηλιακό με δείκτη προστασίας τουλάχιστον 30 (ή, εναλλακτικά, καλλυντικά με SPF30 ή υψηλότερο). Να φροντίζουν τις ρυτίδες και τη χαλάρωση. Τα πρώτα χρόνια μετά την εμμηνόπαυση παρατηρείται ραγδαία μείωση του κολλαγόνου στο δέρμα, ενώ ύστερα γίνεται βαθμιαία. Μελέτες έχουν δείξει ότι την πρώτη πενταετία η μείωση φθάνει το 30%, ενώ στη συνέχεια είναι της τάξης του 2% ανά έτος για τις επόμενες δύο δεκαετίες, σύμφωνα με την American Academy of Dermatology. Απαιτείται καθημερινή χρήση ενυδατικής κρέμας (κυρίως στο πρόσωπο, στη γραμμή της γνάθου, στον λαιμό και στα χέρια) κατάλληλη για μετά την εμμηνόπαυση και εφαρμογή ενδεδειγμένων καλλυντικών που μειώνουν τις ρυτίδες και τη χαλάρωση. Να προσέχουν τον τρόπο ζωής τους. Η κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε αντιοξειδωτικές ουσίες μπορεί να ωφελήσει το δέρμα. Να τρώνε καθημερινά ποικιλία φρούτων και λαχανικών με έντονο χρώμα. Βοηθητική είναι επίσης η σόγια, γιατί είναι πλούσια σε συστατικά (ισοφλαβόνες) που δρουν όπως τα οιστρογόνα και μπορεί να βελτιώσουν προβλήματα, όπως η λέπτυνση του δέρματος.

Πηγή: Φαρμακευτικός Κόσμος #199