Εμβόλια που καταπολεμούν τις εξαρτήσεις

Πιο κοντά στην κυκλοφορία εμβολίων για την αντιμετώπιση πλήθους εξαρτήσεων βρίσκονται οι επιστήμονες, μετά την ανακοίνωση άκρως ενθαρρυντικών αποτελεσμάτων που αφορούσαν κλινικές δοκιμές εμβολίου για την εξάρτηση από την κοκαΐνη.

Όπως προέκυψε από αυτές τις δοκιμές, το εμβόλιο προκάλεσε επαρκή ανοσολογική απόκριση ώστε να εμφανιστεί μείωση στη χρήση κοκαΐνης στο 38% των εξαρτημένων ατόμων που το έλαβαν.

Τα νέα αποτελέσματα έρχονται λίγες ημέρες μετά την απόφαση της κυβέρνησης των ΗΠΑ να χρηματοδοτήσει μεγάλου εύρους κλινικές δοκιμές ενός εμβολίου για την εξάρτηση από τη νικοτίνη.

Πιο κοντά στην κυκλοφορία εμβολίων για την αντιμετώπιση πλήθους εξαρτήσεων βρίσκονται οι επιστήμονες, μετά την ανακοίνωση άκρως ενθαρρυντικών αποτελεσμάτων που αφορούσαν κλινικές δοκιμές εμβολίου για την εξάρτηση από την κοκαΐνη. Όπως προέκυψε από αυτές τις δοκιμές, το εμβόλιο προκάλεσε επαρκή ανοσολογική απόκριση ώστε να εμφανιστεί μείωση στη χρήση κοκαΐνης στο 38% των εξαρτημένων ατόμων που το έλαβαν.

Τα νέα αποτελέσματα έρχονται λίγες ημέρες μετά την απόφαση της κυβέρνησης των ΗΠΑ να χρηματοδοτήσει μεγάλου εύρους κλινικές δοκιμές ενός εμβολίου για την εξάρτηση από τη νικοτίνη.

Οι επιστήμονες εκτιμούν πως τα νέα δεδομένα μαρτυρούν ότι είναι επιστημονικώς εφικτό να αναπτυχθούν εμβόλια που θα σώζουν και από άλλες εξαρτήσεις, όπως από την ηρωίνη ή τις μεθαμφεταμίνες. Τόσο το εμβόλιο ενάντια στη νικοτίνη όσο και εκείνο ενάντια στην κοκαΐνη δεν αντιμετωπίζουν την εξάρτηση με τον παραδοσιακό τρόπο με τον οποίο τα εμβόλια προλαμβάνουν ασθένειες.

Τα εμβόλια αυτά είναι σχεδιασμένα ώστε να χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες, όπως η συμπεριφορική θεραπεία, ώστε να βοηθηθούν τα εξαρτημένα άτομα να απαλλαγούν από την εξάρτησή τους. Δρουν ενεργοποιώντας το ανοσοποιητικό σύστημα του ατόμου για την παραγωγή αντισωμάτων, τα οποία προσδένονται στην εξαρτησιογόνο ουσία και την αποτρέπουν από το να φθάσει στον εγκέφαλο και να προκαλέσει αίσθημα ευφορίας.

Ουσίες όπως η νικοτίνη και η κοκαΐνη αποτελούνται από τόσο μικρά μόρια που το ανοσοποιητικό σύστημα δεν είναι δυνατόν να τα αναγνωρίσει. Έτσι επιτυγχάνουν να φθάνουν στον εγκέφαλο διαπερνώντας τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό. Τα εμβόλια μέσω της δραστηριοποίησης του ανοσοποιητικού συστήματος αποτρέπουν αυτά τα μόρια από το να φθάσουν στον στόχο τους.

Στη μελέτη που αφορούσε το εμβόλιο για την κοκαΐνη και η οποία διεξήχθη από ειδικούς του Ιατρικού Κολεγίου Μπέιλορ συμμετείχαν 115 εξαρτημένα από την ουσία άτομα. Οι μισοί από τους συμμετέχοντες έλαβαν πέντε ενέσεις του εμβολίου επί 12 εβδομάδες ενώ οι υπόλοιποι έλαβαν εικονικό εμβόλιο. Όπως προέκυψε, από τα 55 άτομα που έλαβαν το εμβόλιο το 38% παρουσίασε επίπεδα αντισωμάτων επαρκή ώστε να μειώσει την απόκριση στην κοκαΐνη.

Μεταξύ των ατόμων που παρήγαγαν υψηλά επίπεδα αντισωμάτων το 53% απείχε από την κοκαΐνη για περισσότερο από το μισό διάστημα που διήρκεσε η δοκιμή σε σύγκριση με το 23% των ατόμων των οποίων τα επίπεδα αντισωμάτων δεν ήταν τόσο υψηλά. Παράλληλα, όπως σημειώνεται στη μελέτη που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο Αrchives of General Ρsychiatry, δεν εμφανίστηκαν σοβαρές παρενέργειες από τη λήψη του εμβολίου.

Δεδομένου ότι τα επίπεδα αντισωμάτων σταδιακά μειώνονται έπειτα από ορισμένες εβδομάδες, θα απαιτείται η χορήγηση ενισχυτικών δόσεων του εμβολίου, ανέφερε ο επικεφαλής της μελέτης δρ. Τόμας Κόστεν. Από τον ερχόμενο Ιανουάριο αναμένεται να ξεκινήσουν ευρύτερες δοκιμές του συγκεκριμένου εμβολίου.

Σε ό,τι αφορά το εμβόλιο για το κάπνισμα, το οποίο ονομάζεται ΝicVax, το Εθνικό Ινστιτούτο για την Κατάχρηση Ουσιών των ΗΠΑ έλαβε απόφαση για χρηματοδότηση ευρείας μελέτης του με 10 εκατ. €. Η απόφαση ελήφθη μετά την ανακοίνωση πρώιμων ευρημάτων που έδειχναν ότι το εμβόλιο μπλοκάρει την έκλυση ντοπαμίνης στον εγκέφαλο του καπνιστή. Η ντοπαμίνη αποτελεί έναν νευροδιαβιβαστή που συνδέεται με την ευφορία και την ικανοποίηση.

Πάντως οι ίδιοι οι επιστήμονες παραδέχονται ότι το ιατρικώς εφικτό δεν συνεπάγεται απαραιτήτως και οικονομικώς ή νομικώς εφικτό. «Πρόκειται για αξιόλογο επιστημονικώς πεδίο το οποίο πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω» σημειώνει ο Κιμ Τζάντα, καθηγητής Χημείας και Ανοσολογίας που εργάζεται επάνω στην ανάπτυξη εμβολίων στο Ερευνητικό Ινστιτούτο Scripps στη Λα Χόγια της Καλιφόρνιας.

Ο καθηγητής συμπληρώνει ωστόσο ότι «αυτού του είδους η έρευνα δεν μεταφράζεται σε δολάρια στην τσέπη των φαρμακευτικών εταιρειών».

Πηγή: Το Βήμα