Ελπίδες για τη δημιουργία νέων αντιρετροϊικών φαρμάκων

Η ανακάλυψη των ανθρώπινων πρωτεϊνών που κατά βάση χρησιμοποιεί ο ιός HIV δημιουργεί τη δυνατότητα ανάπτυξης νέων φαρμάκων που θα στοχεύουν τις πρωτεΐνες αυτές και θα εμποδίζουν έτσι τη χρησιμοποίησή τους από τους ιούς.

Το μεγαλύτερο εμπόδιο πάντως στην εκμετάλλευση αυτής της ανακάλυψης είναι το γεγονός ότι οι πρωτεΐνες που χρειάζεται ο HIV για να ζήσει θα μπορούσαν ενδεχομένως να είναι ζωτικής σημασίας και για τα ανθρώπινα λεμφοκύτταρα, οπότε το «μπλοκάρισμα» ή η απενεργοποίηση μιας πρωτεΐνης δεν θα απέβαινε καταστροφική μόνο για τον ιό αλλά τελικά και για τον ίδιο τον άνθρωπο.

Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ ανακοίνωσαν ότι μετά από εκτενείς γενετικούς ελέγχους κατάφεραν να αναγνωρίσουν 273 πρωτεΐνες στα ανθρώπινα λεμφοκύτταρα, τις οποίες χρειάζεται ο ιός HIV για να επιβιώσει και να πολλαπλασιαστεί. Η ανακάλυψη αυτών των πρωτεϊνών θεωρείται ήδη από πολλούς επιστήμονες ιδιαίτερα σημαντική και ελπιδοφόρα, καθώς ανοίγει το δρόμο για τη δημιουργία νέων αντιρετροϊικών φαρμάκων που θα στοχεύουν επιλεκτικά διάφορες από τις πρωτεΐνες αυτές.

Ο ιός HIV που προκαλεί το AIDS, προκειμένου να αναπαραχθεί, έχει ανάγκη τις πρωτεΐνες των ανθρώπινων κυττάρων, τις οποίες χρησιμοποιεί προς όφελός του και εις βάρος του οργανισμού-ξενιστή (ανθρώπου).

Ο ίδιος ο ιός έχει τη δυνατότητα παραγωγής 15 μόνο πρωτεϊνών από αυτές που χρειάζεται και αυτές οι πρωτεΐνες ήταν μέχρι τώρα στο στόχαστρο των ερευνητών προκειμένου να πλήξουν τον ιό και τη διαδικασία πολλαπλασιασμού του.
Η ανακάλυψη όμως των ανθρώπινων πρωτεϊνών που κατά βάση χρησιμοποιεί ο ιός δημιουργεί τη δυνατότητα ανάπτυξης νέων φαρμάκων που θα στοχεύουν τις πρωτεΐνες αυτές και θα εμποδίζουν έτσι τη χρησιμοποίησή τους από τους ιούς, με συνέπεια ο ιός να μην μπορεί να επιβιώσει ή να αναπαραχθεί.

Ένα τέτοιο φάρμακο, το Maraviroc, που εγκρίθηκε ήδη από την Αμερικανική Διεύθυνση Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) τον Αύγουστο του 2007, στοχεύει στην ανθρώπινη πρωτεΐνη CCR5 και είναι το μοναδικό στο είδος του αυτή τη στιγμή.
Η ανακάλυψη 273 επιπλέον πρωτεϊνών όμως δημιουργεί πολλούς περισσότερους πιθανούς «στόχους» για νέα αντιρετροϊικά φάρμακα.

Η ανακάλυψη των πρωτεϊνών έγινε με τη μέθοδο της επιλεκτικής απενεργοποίησης γονιδίων μέσω RNA παρεμβολής (iRNA) σε ανθρώπινα λεμφοκύτταρα και με παράλληλη προσβολή των κυττάρων αυτών με τον HIV. Έτσι εντοπίστηκαν οι πρωτεΐνες που είναι απαραίτητες στον κύκλο ζωής του ιού.

Το μεγαλύτερο εμπόδιο πάντως στην εκμετάλλευση αυτής της ανακάλυψης για τη δημιουργία νέων φαρμάκων είναι αυτή τη στιγμή το γεγονός ότι οι πρωτεΐνες που χρειάζεται ο HIV για να ζήσει θα μπορούσαν ενδεχομένως να είναι ζωτικής σημασίας για τα ανθρώπινα λεμφοκύτταρα, οπότε το «μπλοκάρισμα» ή η απενεργοποίηση μιας πρωτεΐνης δεν θα απέβαινε καταστροφική μόνο για τον ιό αλλά τελικά και για τον ίδιο τον άνθρωπο.

Για το λόγο αυτό οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι, παρά τις ελπίδες που δίνει η ανακάλυψη των πρωτεϊνών, περισσότερες έρευνες θα χρειαστούν μέχρι να επιτευχθεί η δημιουργία αποτελεσματικών και ασφαλών νέων φαρμάκων.