Έγκριση του everolimus για τη θεραπεία των καλοηθών όγκων των νεφρών

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε το everolimus (Votubia) για τη θεραπεία του νεφρικού αγγειομυολιπώματος συσχετιζόμενου με την οζώδη σκλήρυνση (ΟΣ) σε ενήλικες ασθενείς, οι οποίοι διατρέχουν κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών, αλλά δεν χρήζουν άμεσης χειρουργικής επέμβασης. Το γεγονός αυτό σηματοδοτεί την πρώτη φαρμακευτική θεραπεία που εγκρίνεται στην Ευρώπη για αυτό τον πληθυσμό ασθενών.

«Τα νεφρικά αγγειομυολιπώματα προσβάλλουν τη συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών με οζώδη σκλήρυνση και με την πάροδο του χρόνου, μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρά συμπτώματα, μείωση της νεφρικής λειτουργίας, και ενδεχομένως ακόμη και στην ανάγκη μεταμόσχευσης νεφρού ή αιμοκάθαρσης,» δήλωσε ο Δρ. Chris Kingswood, του Royal Sussex County Hospital στο Μπράιτον του Ηνωμένου Βασιλείου. «Η έγκριση αυτή αποτελεί μια σημαντική πρόοδο στην αντιμετώπιση της νόσου στην Ευρώπη, και εφοδιάζει τους κλινικούς γιατρούς με μια εναλλακτική επιλογή πέραν του χειρουργείου για την αντιμετώπιση των νεφρικών όγκων συσχετιζόμενων με την οζώδη σκλήρυνση».

Η έγκριση αυτή βασίζεται σε δεδομένα από την κλινική μελέτη Φάσης ΙΙΙ EXIST-2 σύμφωνα με τα οποία το 42% των ασθενών που έλαβαν το everolimus είχαν θετική ανταπόκριση έναντι του 0% των ασθενών που έλαβαν εικονικό φάρμακο. Τα στοιχεία βασίζονται στην ανάλυση της μεταβολής του συνολικού όγκου των αγγειομυολιπωμάτων. Ο διάμεσος χρόνος για την εξέλιξη των αγγειομυολιπωμάτων ήταν 11,4 μήνες στο σκέλος θεραπείας με το εικονικό φάρμακο, ενώ στο σκέλος της θεραπείας με το everolimus δεν υπήρξε εξέλιξη.

Νεφρικά αγγειομυολιπώματα αναπτύσσει έως και το 80% των ασθενών με οζώδη σκλήρυνση, μία γενετική διαταραχή που μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξη καλοηθών όγκων σε ζωτικά όργανα. Συνήθως, εκδηλώνονται αρχικά σε άτομα ηλικίας μεταξύ των 15 και 30 ετών, ενώ ο επιπολασμός αυξάνεται με την ηλικία. Με την πάροδο του χρόνου, αυτοί οι νεφρικοί όγκοι μπορεί να μεγαλώσουν τόσο ώστε να προκαλέσουν σοβαρή εσωτερική αιμορραγία, να χρήζουν επείγουσας χειρουργικής επέμβασης, όπως εμβολισμό και νεφρεκτομή, και να οδηγήσουν σε νεφρική ανεπάρκεια ή καρδιαγγειακά νοσήματα. Η αντιμετώπιση των όγκων μπορεί να αποδειχθεί δύσκολή, καθώς ενδέχεται να είναι περισσότεροι του ενός, ενώ συχνά εμφανίζονται και στους δύο νεφρούς. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, περίπου 7.000 ασθενείς που πάσχουν από οζώδη σκλήρυνση εμφανίζουν μεγάλους αναπτυσσόμενους νεφρικούς όγκους (> 3 cm) με κίνδυνο αιμορραγίας.

Το everolimus λειτουργεί αναστέλλοντας την mTOR, μια πρωτεΐνη που συμμετέχει σε αρκετά μονοπάτια ογκογένεσης. Η οζώδης σκλήρυνση προκαλείται από μεταλλάξεις στα γονίδια TSC1 ή/και TSC2. Όταν τα γονίδια αυτά είναι ελαττωματικά, η δραστηριότητα της mTOR αυξάνεται και μπορεί να προκαλέσει ανεξέλεγκτη ανάπτυξη και πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων, ανάπτυξη αιμοφόρων αγγείων και τροποποίηση του κυτταρικού μεταβολισμού. Σύμφωνα με προκλινικές μελέτες, το everolimus μειώνει τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό και την ανάπτυξη των αιμοφόρων αγγείων μέσω της αναστολής της δράσης της mTOR σε αυτό το σηματοδοτικό μονοπάτι.

Η εν λόγω έγκριση έπεται της θετικής γνωμοδότησης από την Επιτροπή Φαρμάκων για Ανθρώπινη Χρήση (CHMP) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων που εκδόθηκε για το everolimus τον Σεπτέμβριο του 2012, για την αντιμετώπιση του νεφρικού αγγειομυολιπώματος συσχετιζόμενου με την οζώδη σκλήρυνση και ισχύει για τα 27 κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένων της Ισλανδίας και Νορβηγίας.