Ποια είναι τα προϊόντα διατροφής Διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:
• Συμπληρώματα διατροφής: διατροφικά προϊόντα με σκοπό τη συμπλήρωση της συνήθους δίαιτας. • Τρόφιμα ειδικής διατροφής: τρόφιμα τα οποία, λόγω της ειδικής σύνθεσής τους, προορίζονται για ειδική διατροφή συγκεκριμένων ομάδων του πληθυσμού π.χ. για βρέφη, για άτομα με διαταραγμένο μεταβολισμό. Η διάκριση των προϊόντων αυτών και η ένταξή τους σε μία από τις από τις δύο παραπάνω κατηγορίες είναι αρμοδιότητα του Ε.Ο.Φ.
Όροι διάθεσης • Τα συμπληρώματα διατροφής διατίθενται αποκλειστικά από τα φαρμακεία (Υ1/Γ.Π 12796203 27.2.2004 Υπουργική Απόφαση). • Τα τρόφιμα ειδικής διατροφής διατίθενται εκτός από τα φαρμακεία και από άλλα καταστήματα (Α23/5478/25.2.1999 Υπουργική Απόφαση).
Εξαιρούνται: • τα διαιτητικά τρόφιμα για ειδικούς ιατρικούς σκοπούς, που διατίθενται μόνο από φαρμακεία και για νοσοκομειακή χρήση. • τα παρασκευάσματα για την πρώτη βρεφική ηλικία, που διατίθενται μόνο από τα φαρμακεία.
Πότε είναι νόμιμο ένα προϊόν διατροφής
Όλοι οι παρασκευαστές ή αυτοί που θέτουν σε κυκλοφορία ένα τέτοιο προϊόν είναι υποχρεωμένοι να κάνουν γνωστοποίηση του προϊόντος στις αρμόδιες υπηρεσίες του Ε.Ο.Φ. Γνωστοποίηση σημαίνει κατάθεση φακέλου με όλες τις πληροφορίες σχετικά με το προϊόν, ώστε να γίνουν οι απαραίτητοι έλεγχοι προκειμένου να διασφαλιστεί η δημόσια υγεία.
Κανονικά, μετά τη γνωστοποίηση και τη συλλογή των απαραίτητων πληροφοριών θα έπρεπε να ακολουθεί ο έλεγχος και η έγκριση ή μη του προϊόντος. Αυτό υπαγορεύει η κοινή λογική. Η πραγματικότητα όμως ξεπερνάει την κοινή λογική. Νόμιμο να κυκλοφορεί και να πωλείται ένα συμπλήρωμα διατροφής δεν είναι μόνο όταν φέρει αριθμό έγκρισης του Ε.Ο.Φ -διότι αυτό σπανίως συμβαίνει- αλλά και όταν φέρει τον αριθμό γνωστοποίησης, δηλαδή τον αριθμό πρωτοκόλλου του Ε.Ο.Φ.
Εν ολίγοις, υπάρχει το «υπόβαθρο» για την προστασία της δημόσιας υγείας, αλλά δεν επιτυγχάνεται αυτή καθ’ αυτή η προστασία, που θα εξασφαλιζόταν με την έγκριση του προϊόντος. Το μόνο σίγουρο λοιπόν είναι πότε το προϊόν είναι παράνομο. Παράνομο, λοιπόν, είναι το προϊόν για το οποίο δεν έχει κατατεθεί γνωστοποίηση της κυκλοφορίας του στον Ε.Ο.Φ. Αυτό το θολό καθεστώς που επικρατεί στα προϊόντα διατροφής το έχουν επανειλημμένως επισημάνει και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι στον Ε.Ο.Φ. και ζητούν να ξεκαθαριστεί το νομικό και θεσμικό πλαίσιο.
Ο φαρμακοποιός, μέχρι τότε, οφείλει να είναι πολύ προσεκτικός όταν βάζει συμπληρώματα στο φαρμακείο του και να ελέγχει αν φέρουν αριθμό του Ε.Ο.Φ.
Το ευρωπαϊκό καθεστώς
Στόχος της Οδηγίας 2002/46 του Ευρωπαϊκού Κοινοβούλιου «για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών περί των συμπληρωμάτων διατροφής» είναι να διασφαλίσει την κυκλοφορία ασφαλών προϊόντων στην εσωτερική αγορά. Η Οδηγία εγγυάται στους φορείς της αγοράς ότι θα μπορούν να διακινούν ελεύθερα τα προϊόντα τους, χωρίς να χρειάζεται να ακολουθούν οποιαδήποτε διαδικασία έκδοσης άδειας ή καταχώρισης, εφόσον τα προϊόντα αυτά συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις της Οδηγίας. Περιέχει καταλόγους βιταμινών, ανόργανων στοιχείων και τις μορφές τους. Οι ουσίες περιλαμβάνονται στους καταλόγους, μετά την αξιολόγησή τους από την Επιστημονική Επιτροπή Τροφίμων ή την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων. Η Οδηγία αυτή ισχύει πλήρως από την 1η Αυγούστου 2005, ωστόσο τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να ακολουθούν εθνικές παρεκκλίσεις για τη χρήση ουσιών που δεν περιλαμβάνονται στους προαναφερθέντες καταλόγους. Οι φάκελοι που θα λάβει η Επιτροπή θα αξιολογηθούν από την Αρχή και, αν κριθεί σκόπιμο, οι κατάλογοι θα ενημερωθούν ανάλογα. Η Οδηγία προβλέπει τον καθορισμό ανώτατων ορίων για την περιεκτικότητα των συμπληρωμάτων διατροφής σε βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία.
Ωστόσο, αντιρρήσεις εκφράστηκαν με έγγραφες αναφορές στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με το περιεχόμενο της Οδηγίας. Οι αντιρρήσεις εστιάζουν στο ότι: • Η νέα οδηγία θα στερήσει από τους Ευρωπαίους την αποδεδειγμένη ωφέλεια και την ελευθερία να συμπληρώνουν την υφιστάμενη ισορροπημένη διατροφή τους με βιταμίνες, μέταλλα και διατροφικά συμπληρώματα. • Οι απαιτήσεις που ορίζονται στην Οδηγία θα αυξήσουν το κόστος για τους παραγωγούς, το οποίο θα μετατοπιστεί στους καταναλωτές. • Μόνο μεγάλες πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρείες θα είναι σε θέση να συμμορφωθούν με τις αυστηρές απαιτήσεις ελέγχου, που επιβάλλονται από την Οδηγία και ότι, ως εκ τούτου, θα επωφεληθούν εις βάρος των μικρότερων εταιρειών.
Έτσι έχει μέχρι σήμερα η κατάσταση. Τοπίο στην ομίχλη, λοιπόν, το σημερινό υφιστάμενο καθεστώς σε σχέση με τα διατροφικά συμπληρώματα. Από τη μεριά των φαρμακοποιών διατηρείται η ελπίδα ότι σύντομα θα ξεκαθαριστεί. Από τη μεριά των εργαζόμενων στον Ε.Ο.Φ. γίνεται προσπάθεια προς αυτήν την κατεύθυνση.
Μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο ας είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στη διάθεση των διατροφικών συμπληρωμάτων, αξιοποιώντας παράλληλα κάθε νέο έγκυρο επιστημονικό και νομικό δεδομένο όσον αφορά την ασφαλή και τεκμηριωμένη χρήση τους.
|