Από την ομορφιά μιας ελιάς… στον κίνδυνο του καρκίνου του δέρματος

Με βάση τους υπολογισμούς του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η συχνότητα εμφάνισης δερματικών καρκίνων δεν σταματά να αυξάνεται. Καταγράφονται παγκοσμίως περισσότερες από 2 εκ. περιπτώσεις δερματικών καρκίνων κάθε χρόνο, από τις οποίες οι 130.000 περιπτώσεις αφορούν στο μελάνωμα.




Το ένα τρίτο των διαγνωσμένων καρκίνων στον κόσμο αφορά σε δερματικούς καρκίνους. Ο αριθμός των θανάτων κάθε χρόνο που οφείλονται σε καρκίνο του δέρματος φτάνει τους 66.000. Η αύξηση των κρουσμάτων σχετίζεται με την αλλαγή στη συμπεριφορά των ατόμων απέναντι στον ήλιο: διακοπές σε ηλιόλουστες χώρες, ηλιοθεραπεία, μαγιό και μπικίνι, μαύρισμα… Όλες οι συνήθειες που προστέθηκαν στη ζωή μας κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα.

Και φέτος οι εκπρόσωποι της Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας (ΕΔΑΕ) και της Συντονιστικής Επιτροπής Ευρωμελανώματος Ελλάδος ανακοίνωσαν πως θα πραματοποιηθεί εκστρατεία δωρεάν ελέγχου από τους συμμετέχοντες δερματολόγους με τίτλο: «Από την ομορφιά μιας ελιάς… στον κίνδυνο του καρκίνου του δέρματος». Στόχος είναι η σωστή ενημέρωση σχετικά με τη σημασία της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης.

Η εκστρατεία αυτή λαμβάνει χώρα από 4 – 8 Μαΐου 2015 και πραγματοποιείται με την υποστήριξη των Δερματολογικών Εργαστηρίων Avène και της LEO Φαρμακευτική ΕΛΛΑΣ.

ήδη από την 1η Απριλίου 2015 υπάρχει ανοιχτή γραμμή ενημέρωσης και εξυπηρέτησης του κοινού. Καλώντας τον αριθμό 215 215 2223, από κάθε περιοχή της χώρας, οι ενδιαφερόμενοι μαθαίνουν σε ποιους δερματολόγους μπορούν να απευθυνθούν, προκειμένου να υποβληθούν σε δωρεάν εξετάσεις του δέρματος για τυχόν ύποπτες βλάβες. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να κλείσουν εγκαίρως ραντεβού με το γιατρό. Οι εξετάσεις θα γίνονται από 4 - 8 Μαΐου 2015 στα ιδιωτικά ιατρεία των συμμετεχόντων δερματολόγων και στα εξωτερικά ιατρεία των δερματολογικών νοσοκομείων που έχουν δηλώσει συμμετοχή. Για πληροφορίες, μπορείτε επίσης να επισκεφτείτε τη σελίδα facebook Euromelanoma Greece

Το μελάνωμα είναι δερματικός καρκίνος που εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες. Μελέτες έχουν δείξει ότι στην Ευρώπη προσβάλλονται από την ασθένεια 12 γυναίκες και 6 άνδρες ανά 100.000 κατοίκους. Οι περιοχές που εμφανίζεται κατ’ εξοχήν το μελάνωμα στις γυναίκες είναι τα πόδια, ενώ στους άνδρες ο θώρακας. Ωστόσο, οι άνδρες συνήθως συμβουλεύονται το δερματολόγο τους όταν το μελάνωμα είναι σε προχωρημένο στάδιο, γι’ αυτό και το ποσοστό επιβίωσης είναι μικρότερο στους άνδρες από ότι στις γυναίκες. Σε σύγκριση με άλλες μορφές καρκίνου, το μελάνωμα εμφανίζεται περισσότερο σε νεαρά άτομα και άτομα μέσης ηλικίας.

Ισχυρούς παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη μελανώματος αποτελούν τα ηλιακά εγκαύματα κατά την παιδική ή εφηβική ηλικία (από μηνών έως 20 ετών), το οικογενειακό ιστορικό και το χρώμα του δέρματος (ανοιχτό χρώμα). Επίσης, σε μελάνωμα μπορεί να εξελιχθούν ελιές (σε ποσοστό 20-30%) οι οποίες αλλάζουν χρώμα, μορφή ή αιμορραγούν.

Σημεία που μπορεί να κινήσουν την υποψία:

• Αύξηση του μεγέθους μιας ελιάς
• Αλλαγή του χρώματος μιας ελιάς
• Αλλαγή των ορίων μεταξύ δέρματος και ελιάς και
• Ασυμμετρία μιας ελιάς

Το μελάνωμα είναι κακοήθης όγκος του δέρματος ή των βλεννογόνων. Οι όγκοι αυτοί δεν είναι επιθετικοί τοπικά, αλλά χαρακτηρίζονται από μία τάση να εξαπλώνονται γρήγορα μέσω των λεμφικών ή των αιμοφόρων αγγείων. Ένα μελάνωμα αποτελείται από μελαγχρωματικά κύτταρα. Τα κύτταρα αυτά αποτελούν την κακοήθη μορφή των φυσιολογικών κυττάρων του δέρματος που παράγουν μελανίνη. Τα φυσιολογικά μελαγχρωματικά κύτταρα είναι κύτταρα πολύ κινητικά που προέρχονται από το νωτιαίο μυελό και μεταναστεύουν στην κατώτερη στιβάδα της επιδερμίδας. Και τα κύτταρα του μελανώματος διαθέτουν την ικανότητα να μεταναστεύουν, κυρίως μέσω των λεπτών τοιχωμάτων των λεμφικών αγγείων της επιδερμίδας. Στην πραγματικότητα, το σώμα μας δεν αντιδρά καθόλου απέναντι σε αυτή τη μετανάστευση -τα κύτταρα του μελανώματος δεν αναγνωρίζονται από τον οργανισμό ως ξένα κύτταρα.

Συνεπώς, η ανίχνευση του μελανώματος όταν αυτό βρίσκεται σε αρχικό στάδιο είναι υψίστης σημασίας, δεδομένου ότι και η αντιμετώπισή του εξαρτάται από το κλινικό του στάδιο. Το τελευταίο καθορίζεται από το μικροσκοπικό πάχος της δερματικής βλάβης που μετράται σε mm (δείκτης Breslow) και την ενδεχόμενη ύπαρξη μεταστάσεων σε λεμφαδένες ή άλλα όργανα, οι οποίες ανιχνεύονται με κλινικές και ακτινολογικές εξετάσεις.

Η πιθανότητα να αναπτύξει ο μέσος Έλληνας μελάνωμα καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του είναι αρκετά υψηλή. Κατά την εκστρατεία εξέτασης και ενημέρωσης του 2014, ετέθη η κλινική διάγνωση δερματικής κακοήθειας στο 8,8% των εξετασθέντων, εκ των οποίων οι 121 είχαν βλάβες ύποπτες για μελάνωμα.

Δεδομένου των παραπάνω, οι ειδικοί συνιστούν σε όλους να κάνουν κάθε έξι μήνες αυτο-εξέταση. Εάν παρατηρήσουν στο δέρμα τους «ξένα» ή «περίεργα» σημάδια και αλλαγή χρώματος ή σχήματος κάποιας ελιάς πρέπει να απευθυνθούν αμέσως στο δερματολόγο.

Όσον αφορά στους μη μελανωματικούς καρκίνους του δέρματος, αυτοί είναι η πιο συχνή μορφή καρκίνου του δέρματος σε πολλές χώρες. Πιο συγκεκριμένα, οι μη μελανωματικοί καρκίνοι του δέρματος είναι η πιο συχνά εμφανιζόμενη κακοήθεια στο λευκό πληθυσμό, ενώ η επίπτωσή τους διαρκώς αυξάνεται. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο μέσος ρυθμός ετήσιας αύξησής τους στο λευκό πληθυσμό στην Ευρώπη, την Αμερική, τον Καναδά και την Αυστραλία είναι 3-8% από το 1960 και μετά. Κρίσιμης σημασίας σχετικά με την πρόληψη των μη μελανωματικών καρκίνων του δέρματος είναι η έγκαιρη διάγνωση της ακτινικής κεράτωσης πριν την εξέλιξή της σε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα.

 Ενδεικτικά:

•  Οι ακτινικές κερατώσεις είναι ο πιο συχνός παράγοντας κινδύνου για ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, ενώ εκτιμάται ότι το 40-80% όλων των ακανθοκυτταρικών καρκίνων προέρχονται από βλάβες ακτινικών κερατώσεων.

•  Το να προβλεφθεί ποια ακτινική κεράτωση θα εξελιχθεί σε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα είναι αδύνατο. Επομένως, είναι απαραίτητο να θεραπεύονται όλες οι ακτινικές κερατώσεις, προκειμένου να περιοριστεί ο κίνδυνος εμφάνισης ακανθοκυτταρικών καρκίνων.

•  Υπάρχει ανάγκη για καλύτερη πρόληψη των ακτινικών κερατώσεων και των μημελανωματικών καρκίνων του δέρματος στα άτομα που επιτελούν εργασίες σε εξωτερικούς χώρους. Ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας συνηγορεί στο συχνό έλεγχο των ατόμων που εργάζονται σε εξωτερικούς χώρους, προκειμένου να αποφευχθεί η εξέλιξη των ακτινικών κερατώσεων σε μη μελανωματικούς καρκίνους του δέρματος.

Με δεδομένη την οικονομική επιβάρυνση των συστημάτων υγείας εξαιτίας των μη μελανωματικών καρκίνων, η έγκαιρη διάγνωσή τους μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα ωφέλιμη. Αξίζει να τονιστεί ότι ο προγνωστικός έλεγχος για τον καρκίνο του δέρματος είναι πολύ πιο οικονομικός από τους αντίστοιχους άλλων μορφών καρκίνου και ότι η θεραπευτική αντιμετώπιση ενός πιο πρώιμου σταδίου μη μελανωματικού καρκίνου είναι λιγότερο κοστοβόρα από αυτή των μεταγενέστερων σταδίων. Ένα Εθνικό Πρόγραμμα για τη διάγνωση του καρκίνου του δέρματος θα μείωνε αισθητά τη σχετική δαπάνη, καθώς η διάγνωση της ασθένειας θα μπορούσε να προκύψει ένα στάδιο νωρίτερα.