Αντιμετωπίζοντας τον ασθενή με ιγμορίτιδα

Η νόσος

Ιγµορίτιδα είναι η φλεγµονή του ιγµόρειου άντρου και ανήκει στις «παραρρινοκολπίτιδες». Πρόκειται για µια οµάδα νόσων που χαρακτηρίζονται από τη φλεγµονή των παραρρίνιων κόλπων, ενώ οφείλεται σε λοίµωξη από ιούς, βακτήρια ή µύκητες ή και σε αλλεργικές αντιδράσεις.

Ανάλογα µε τη διάρκεια της νόσου, διακρίνονται 3 κατηγορίες ιγµορίτιδας:

• Οξεία Ιγµορίτιδα (8 ηµέρες)
• Υποξεία Ιγµορίτιδα (4-12 εβδοµάδες)
• Χρόνια Ιγµορίτιδα (πάνω από 3 µήνες)

Η νόσος χαρακτηρίζεται από ρινική συµφόρηση, απόφραξη, κεφαλαλγία, βήχα και έντονο πόνο που εντοπίζεται στις παρειές του προσώπου, πονοκέφαλο (ιδίως στα χρόνια περιστατικά), καθώς και υποσµία ή ανοσµία. Επιπλέον, η κακουχία είναι ένα ακόµη χαρακτηριστικό των ασθενών που πάσχουν από χρόνια ιγµορίτιδα.

Η αντιµετώπιση της νόσου συνίσταται στη βελτίωση της παροχέτευσης των εκκρίσεων, στον έλεγχο της φλεγµονής και – στα χρόνια περιστατικά – στην καταπολέµηση του λοιµώδους παράγοντα.

Εάν παρόλη τη συστηµατική αγωγή δεν καταστεί δυνατός ο έλεγχος της νόσου, τότε µπορεί να απαιτηθεί χειρουργική επέµβαση (διεύρυνση του στόµιου του ιγµορείου).

Ο ασθενής

Διακρίνονται οι εξής κατηγορίες ασθενών:

1. Ο αδιάγνωστος ασθενής: πρόκειται για ασθενείς που είτε παρουσιάζουν για πρώτη φορά τη νόσο µε την πλήρη συµπτωµατολογία της, είτε έχουν προβεί σε αυτοθεραπεία της συµπτωµατολογίας και παρ' όλα αυτά το πρόβληµα επιµένει. Συνεπώς, αρκετοί από τους ασθενείς αυτούς είναι αδιάγνωστοι, καθώς παρότι τα προβλήµατα επιµένουν, εκείνοι είτε δεν έχουν συµβουλευτεί τη γνώµη του γιατρού ή του φαρµακοποιού τους, είτε τους έχει γίνει λάθος διάγνωση.

2. Ο ασθενής που έχει διαγνωστεί: πρόκειται για τον ασθενή που του έχει γίνει διάγνωση από διάφορους γιατρούς ή έχει καταφύγει σε διάφορες φαρµακευτικές αγωγές. Αρκετοί από τους ασθενείς αυτούς έχουν υποστεί ακόµη και κάποιες από τις επιπλοκές της ιγµορίτιδας.

3. Ο φοβισµένος ασθενής: πρόκειται για τον ασθενή που ενώ έχει λάβει ιατρική γνωµάτευση και έχει συµµορφωθεί στις οδηγίες του γιατρού του, βλέπει το πρόβληµά του να επιµένει. Πρόκειται δηλαδή για τον ασθενή που θα πρέπει να προβεί σε χειρουργική επέµβαση και θέλει να την αποφύγει. Για το λόγο αυτό, καταφεύγει σε κάθε µορφής φαρµακευτική αγωγή.

Eνέργεια φαρµακοποιού

Εάν ο ασθενής είναι αδιάγνωστος

Ρωτήστε τον εάν τα συµπτώµατά του εµφανίζονται για πρώτη φορά ή εάν εµφανίζονται περιστασιακά κι έχει εξοικειωθεί µε αυτά. Ρωτήστε τον επίσης εάν έχει επισκεφθεί το γιατρό του για τα συγκεκριµένα συµπτώµατα.

Σε περίπτωση που ο ασθενής απαντήσει ότι του εµφανίζονται συχνά και τα αντιµετωπίζει µε αυτοθεραπεία:

• Ρωτήστε τον εάν είναι καπνιστής
• Ρωτείστε εάν λαµβάνει φάρµακα που µπορεί να δυσχεραίνουν την κατάσταση του (π.χ. σιλντεναφίλη)
• Με την εξαίρεση της αντιβίωσης, χορηγείστε στον ασθενή µη συνταγογραφούµενα φάρµακα (ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ.) για τη βελτίωση της παροχέτευσης και τον έλεγχο της φλεγµονής. Εξηγείστε του ότι οι περισσότερες οξείες ιγµορίτιδες είναι ιογενούς αιτιολογίας (όπως και το κρυολόγηµα).
• Εάν ο ασθενής ταλαιπωρείται πάνω από 8 ηµέρες ή σας αναφέρει ανεπάρκεια στην ανταπόκριση των φαρµάκων της αυτοθεραπείας του, συστήστε του να επισκεφτεί το γιατρό του και να συζητήσουν το πρόβληµα της συχνής επανεµφάνισης των συµπτωµάτων του.

Εάν ο ασθενής έχει διαγνωστεί

• Βεβαιωθείτε ότι ασθενής έχει δηλώσει στο γιατρό του το σύνολο των φαρµάκων που λαµβάνει, για την αποφυγή αλληλεπιδράσεων µε τα φάρµακα που του χορηγήθηκαν για την αντιµετώπιση της ιγµορίτιδας.
• Βεβαιωθείτε ότι ο ασθενής έχει καταλάβει τις οδηγίες του γιατρού για τον τρόπο λήψης των φαρµάκων του. Επαναλάβετε τις οδηγίες. Ειδικά στην περίπτωση που ο γιατρός έχει συνταγογραφήσει ρινικό αεροσόλ, ζητήστε του να προβαίνει σε χρήση 1-2 ελεύθερων ψεκασµών πριν τη χρήση του αεροσόλ στη ρινική κοιλότητα.
• Δώστε τις κατάλληλες φαρµακοδιατροφικές οδηγίες στον ασθενή, εάν ο γιατρός έχει συνταγογραφήσει αντιβιοτικά. Για παράδειγµα, οι πενικιλίνες δεν πρέπει να λαµβάνονται µε όξινους χυµούς όπως αυτοί της ντοµάτας και του πορτοκαλιού. Πρέπει επίσης να ληφθούν προβιοτικά για την πρόληψη της διάρροιας και των λοιµώξεων του κόλπου.
• Συστήστε στον ασθενή να αποφεύγει το κάπνισµα καθώς και τους χώρους καπνιστών, τουλάχιστον κατά τη διάρκεια της αγωγής. Εξηγήστε του ότι το κάπνισµα αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα για την ιγµορίτιδα.
• Εξηγήστε στον ασθενή ότι η συµµόρφωσή του στα παραπάνω είναι κεφαλαιώδους σηµασίας για την αντιµετώπιση της ιγµορίτιδας, ειδικά εάν το αίτιό της είναι µικροβιακό και εποµένως απαιτείται η πλήρης εκρίζωση του συγκεκριµένου µικροβίου.

Εάν ο ασθενής είναι φοβισµένος

• Επαναλάβετε όλες τις διαδικασίες σχετικά µε τις ερωτήσεις και τη φαρµακευτική φροντίδα που αναφέρθηκε παραπάνω.
• Δώστε την απαραίτητη ελπίδα στον ασθενή, υπό την προϋπόθεση ότι θα πρέπει να συµµορφωθεί σχολαστικά στο σύνολο των οδηγιών σας.
• Εξηγήστε στον ασθενή ότι εάν παρ' όλα αυτά η ιγµορίτιδα εξακολουθήσει να υφίσταται, υπάρχει ανατοµικό πρόβληµα που µόνο µε επέµβαση µπορεί να λυθεί.
• Εξηγήστε στον ασθενή ότι οι συνέπειες της µη επέµβασης είναι περισσότερο οδυνηρές και σίγουρα πιο επικίνδυνες, γεγονός που καθιστά την επέµβαση αναπόφευκτη.
• Πείτε στον ασθενή ότι η επέµβαση δεν ανήκει στην κατηγορία των επεµβάσεων υψηλού ρίσκου (υπό την προϋπόθεση ότι ο ασθενής δεν ανήκει σε διάφορες οµάδες υψηλού κινδύνου λόγω συνυπάρχουσας νόσου, όπως π.χ. καρδιοπάθεια ή διαταραχή της πηκτικότητας του αίµατος).
• Προθυµοποιηθείτε να του δώσετε ονόµατα από γιατρούς που εµπιστεύεστε ότι θα τον χειρουργήσουν µε επιτυχία. Είναι κάτι που ο ασθενής έχει ανάγκη να ακούσει, επειδή φοβάται τη διαδικασία της εγχείρησης.

Προσοχή!

• Εάν ο ασθενής ζητήσει αντιβίωση, αρνηθείτε τη χορήγησή της για τους ακόλουθους 3 λόγους:

Επιστηµονικός: οι περισσότερες παραρρινοκολπίτιδες είναι ιογενούς αιτιολογίας. Θα χρειαστεί διάστηµα τουλάχιστον µιας εβδοµάδας για να ληφθεί η απόφαση εάν ο ασθενής χρειάζεται αντιβίωση ή όχι.

Επικοινωνιακός: Μη κάνετε τον ασθενή και το γιατρό του να σας αντιµετωπίζουν ως «δότη αντιβιοτικών». Εάν ο ασθενής σας πει ότι θα µεταβεί σε άλλο φαρµακείο για να αγοράσει τα αντιβιοτικά του, ενηµερώστε τον ότι η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών θα τον µετατρέψει σε ταλαιπωρηµένο ασθενή και θα τον οδηγήσει σε χειρουργική επέµβαση.

Νοµικός & ηθικός: δεν υπάρχει σχετική γνωµάτευση και συνταγή γιατρού.

• Να έχετε κατά νου ότι τουλάχιστον στο 25% των ασθενών που πάσχουν από χρόνια ιγµορίτιδα, το αίτιο είναι µια δευτεροπαθής φλεγµονή των δοντιών.