Αντιμετωπίζοντας τον ασθενή με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Προσοχή!

Μην εμπιστεύεστε εύκολα, και ιδιαίτερα τις βραδινές ώρες, παχύσαρκο ή / και καπνιστή ασθενή που παρουσιάζει οπισθοστερνικό καύσο και δεν έχει διαγνωστεί από το γιατρό ότι πάσχει από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.

Το σύμπτωμα αυτό εμφανίζεται και σε νόσους του κυκλοφορικού (π.χ. στηθάγχη) και μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα προεμφραγματικής κατάστασης.

Συνήθως το αίσθημα καύσου πίσω από το στέρνο εξαιτίας της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης είναι έντονο το βράδυ, ενώ το αντίστοιχο αίσθημα λόγω καρδιολογικού προβλήματος μπορεί να εμφανιστεί ανά πάσα στιγμή, και ιδίως μετά από προσπάθεια (μακρινός περίπατος, ανέβασμα σκάλας).

Η νόσος

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι η αναγωγή (παλινδρόμηση) του γαστρικού οξέος από το στόμαχο προς τον οισοφάγο.

Η πρωταρχική της αιτία είναι η ανεπάρκεια του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα. Στην εμφάνιση όμως της νόσου υπεισέρχονται ξεκάθαρα και παράγοντες του τρόπου ζωής.

Το βασικό της σύμπτωμα είναι η οπισθοστερνική καυσαλγία. Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση μπορεί να προκαλέσει δυσφαγία και οδυνοφαγία.

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση δεν θεωρείται επικίνδυνη νόσος αλλά η μη αντιμετώπισή της μπορεί να οδηγήσει σε μεταπλασία του Barett, η οποία αφενός μεν δεν έχει σταθερή απόκριση στη φαρμακευτική ή τη χειρουργική αντιμετώπιση, αφετέρου δε μπορεί να εξελιχθεί σε κακοήθεια.

Ο ασθενής

• Συνήθως είναι υπέρβαρος έως παχύσαρκος, καπνιστής, καταναλώνει πολύ ή / και δυνατό καφέ και η διατροφή του περιλαμβάνει άφθονες λιπαρές τροφές, αλκοόλ και σοκολάτα.

• Η ποιότητα ζωής του έχει χειροτερεύσει: Δεν γνωρίζει τι ακριβώς του συμβαίνει (αφού δεν έχει έλκος) και αντιμετωπίζει δυσκολία στην κατάκλιση.

• Η συμμετοχή του στην αντιμετώπιση της νόσου του είναι προβληματική: Αρκετά συχνά αρνείται να επισκεφθεί το γιατρό για να του γίνει διάγνωση ή προχωρεί σε αυτοθεραπεία με αντιόξινα. Η πρόσκαιρη επιτυχία τους τον οδηγεί συχνά σε μη συμμόρφωση στις φαρμακοδιατροφικές οδηγίες του γιατρού.

Ενέργεια φαρμακοποιού

• Βεβαιωθείτε ότι ο ασθενής έχει αναφέρει στο γιατρό του το σύνολο των φαρμάκων που λαμβάνει και ελέγξτε τη συνταγή για πιθανές αλληλεπιδράσεις: Εάν ο ασθενής λαμβάνει φάρμακα με αντιχολινεργική δράση (π.χ. ατροπίνη, βουτυλοβρωμιούχος υοσκίνη, ορφεναδρίνη, οξυβουτίνη), επιδεινώνεται ή δεν βελτιώνεται η κλινική του εικόνα διότι τα φάρμακα αυτά ελαττώνουν την απόδοση του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα.

• Εκτελώντας τη συνταγή, εξηγήστε στον ασθενή τον τρόπο λειτουργίας των φαρμάκων του. Συχνά ο γιατρός χορηγεί δύο κατηγορίες φαρμάκων:

» τα φάρμακα που αυξάνουν τον τόνο του σφιγκτήρα (προκινητικά φάρμακα, π.χ., μετοκλοπραμίδη)

» τα φάρμακα που μειώνουν τη γαστρική οξύτητα (π.χ. ομεπραζόλη, εσομεπραζόλη, ρανιτιδίνη).

• Συστήστε στον ασθενή να μην προβαίνει σε φυτοθεραπεία με δρόγες που εμφανίζουν αντιχολινεργικές ιδιότητες (κατά κανόνα κάθε δρόγη που η χορήγησή της καταστέλλει τις εκκρίσεις και προκαλεί ξηροστομία). Για παράδειγμα, η κατανάλωση φασκόμηλου αντενδείκνυται.

• Βεβαιωθείτε ότι έχουν γίνει οι παρακάτω κατάλληλες φαρμακοδιατροφικές συστάσεις από το γιατρό και ότι ο ασθενής τις έχει κατανοήσει:

» Η λήψη των προκινητικών φαρμάκων (π.χ. μετοκλοπραμίδη) να γίνεται μισή ώρα πριν από το φαγητό.

» Η λήψη των αναστολέων της έκκρισης υδροχλωρικού οξέος να γίνεται το βράδυ πριν από την κατάκλιση.

» Η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών είναι απαραίτητη, που σημαίνει λήψη πολλαπλών μικρών γευμάτων, ελάττωση του βάρους, αποφυγή λιπαρών τροφών, σοκολάτας και κρασιού.

• Εξηγήστε στον ασθενή ότι θα χρειαστεί να λαμβάνει συνέχεια την αγωγή του. Σε περίπτωση που δεν συμμορφωθεί, τα συμπτώματα της νόσου θα επανέλθουν και θα οδηγηθεί σε μια μορφή της νόσου όπου ούτε η φαρμακευτική αγωγή ούτε η χειρουργική αντιμετώπιση είναι βέβαιο ότι θα βοηθήσουν.