Αντιμετωπίζοντας τη γυναίκα με υπογονιμότητα

Υπογονιµότητα ονοµάζεται η αποτυχία σύλληψης έπειτα από 12 µήνες σεξουαλικών επαφών χωρίς προφύλαξη ή χρήση αντισυλληπτικών µέσων.
Στειρότητα ονοµάζεται η απόλυτη αδυναµία σύλληψης.
Μηνιαίο Ποσοστό Γονιµότητας ονοµάζεται η πιθανότητα σύλληψης σε έναν εµµηνορρυσιακό κύκλο. Ο άνθρωπος δεν είναι ιδιαίτερα γόνιµο θηλαστικό. Υπολογίζεται ότι στους ανθρώπους το µηνιαίο ποσοστό γονιµότητας είναι 20%, ενώ στους µπαµπουίνους είναι 80% και στα κουνέλια 90%. Διεθνώς, το 15% των ζευγαριών αντιµετωπίζουν δυσκολία στη σύλληψη γενικώς ή στη σύλληψη του επιθυµητού αριθµού παιδιών, σύµφωνα µε εκτιµήσεις του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας.

Στη γυναίκα διακρίνουµε δύο είδη υπογονιµότητας:

• Ιδιοπαθή υπογονιµότητα: Η υπογονιµότητα που δεν οφείλεται σε λειτουργική ή ανατοµική ανωµαλία και η οποία κατέχει το 25-30% των περιπτώσεων υπογονιµότητας.
• Δευτεροπαθή υπογονιµότητα: Η υπογονιµότητα που οφείλεται σε:
– παθήσεις: διαταραχές ωοθυλακιορρηξίας, παθήσεις του τραχήλου, παθήσεις της µήτρας, προβλήµατα από τις σάλπιγγες (απόφραξη, συµφύσεις), ενδοµητρίωση
– προχωρηµένη ηλικία της γυναίκας
– παράγοντες που σχετίζονται µε τον τρόπο ζωής (κάπνισµα, κατανάλωση οινοπνεύµατος, εργασιακό περιβάλλον).

Η ασθενής

Διακρίνονται οι παρακάτω περιπτώσεις:

Ασθενής τύπου 1
• Η «ασθενής» δεν έχει βρεθεί σε κατάσταση εγκυµοσύνης, παρότι έχει κάνει συστηµατικές προσπάθειες για διάστηµα άνω του ενός έτους. Στην περίπτωση αυτή κανείς δε γνωρίζει εάν είναι πράγµατι ασθενής. Πρόκειται για άτοµο που έχει άγχος, διότι συνειδητοποιεί ότι «κάτι δεν πάει καλά». Μπορεί να εκµυστηρευτεί την κατάστασή της στο φαρµακοποιό της, είτε ζητώντας τη συµβουλή του είτε ζητώντας του εναλλακτικές θεραπείες (π.χ. φυτοθεραπεία) που θα µπορούσαν να τη βοηθήσουν να συλλάβει.

Ασθενής τύπου 2
• Η ασθενής κάνει την πρώτη της προσπάθεια υποβοηθούµενης αναπαραγωγής. Το άγχος του συγκεκριµένου τύπου ασθενούς σχετίζεται µε την πιθανότητα αποτυχίας. Η ασθενής έχει πιθανόν πληροφορηθεί από διαφόρους ότι η πρώτη προσπάθεια δεν είναι πάντα επιτυχής. Υπάρχει η πιθανότητα να µην επισκέπτεται το φαρµακοποιό της γειτονιάς της για την προµήθεια των φαρµάκων της (άγχος διάδοσης προσωπικών δεδοµένων).

Ασθενής τύπου 3
• Η ασθενής έχει ήδη κάνει πολλές προσπάθειες εξωσωµατικής γονιµοποίησης. Η ασθενής µπορεί να νιώθει «ένοχη», επειδή είναι η υπαίτια της αποτυχίας σύλληψης, και είτε ο γυναικολόγος είτε ο σύζυγος δεν έχει επιτύχει πλήρη ψυχολογική υποστήριξη. Η ασθενής πιθανόν έχει περάσει από διαφορετικά κέντρα υποβοηθούµενης αναπαραγωγής.

Ενέργεια φαρµακοποιού

Στην ασθενή τύπου 1
• Καθησυχάστε την ασθενή: δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία.
• Βεβαιωθείτε ότι έχει αναφέρει στο γιατρό της όλα τα φάρµακα που λαµβάνει.
• Ρωτήστε την εάν ο κύκλος της είναι σταθερός.
• Ρωτήστε την εάν υπάρχει κάποιο διαγνωσµένο πρόβληµα, όπως παθήσεις του θυρεοειδή ή πολυκυστικές ωοθήκες.
• Ρωτήστε την εάν έχει ποτέ υποβληθεί σε ορµονικό έλεγχο.
• Ενθαρρύνετέ την να επισκεφτεί το γυναικολόγο της.
• Μη χορηγήσετε στην ασθενή οποιοδήποτε φυτοθεραπευτικό ιδιοσκεύασµα, διότι µπορεί να επηρεάσει τις εργαστηριακές εξετάσεις που θα ζητήσει ο γιατρός.

Στην ασθενή τύπου 2
• Ενθαρρύνετε την ασθενή: η φαρµακευτική επιστήµη προσφέρει σήµερα στο γιατρό πανίσχυρα φάρµακα.
• Βεβαιωθείτε ότι έχει αναφέρει στο γιατρό της όλα τα φάρµακα που λαµβάνει για την πρόληψη πιθανών αλληλεπιδράσεων.
• Βεβαιωθείτε ότι έχει καταλάβει τον τρόπο λήψης των φαρµάκων της.

Στην ασθενή τύπου 3
• Ρωτήστε την ασθενή εάν υπάρχει κάποιο από τα φάρµακα της συνταγής που λαµβάνει για πρώτη φορά. Εάν υπάρχει κάποιο, χρησιµοποιήστε το ως στοιχείο ενθάρρυνσης της ασθενούς, λέγοντάς της ότι ίσως αυτό να είναι αποτελεσµατικότερο από τα προηγούµενα.
• Βεβαιωθείτε ότι συµµορφώνεται στη λήψη των ενέσιµων µορφών των φαρµάκων της.
• Η ασθενής µπορεί να έχει ντραπεί να ρωτήσει το γιατρό γιατί είναι αναγκαία η λήψη, π.χ., της ασπιρίνης. Απαντήστε ευθέως στην ερώτησή της: η ασπιρίνη χρησιµοποιείται για τη διευκόλυνση της αιµάτωσης του ενδοµητρίου.
• Συµβουλέψτε την να διακόψει το κάπνισµα µε την πρόφαση ότι αυτό θα κάνει τα συγκεκριµένα φάρµακα να δράσουν καλύτερα. Με τον τρόπο αυτό, το άγχος της θα µετατοπιστεί από το άγχος σύλληψης στο άγχος διακοπής του καπνίσµατος.