Ανεπιθύμητες ενέργειες (6)

• Οι διαταραχές της πήξης του αίματος περιλαμβάνουν ομάδα παθήσεων που χαρακτηρίζονται από αδυναμία σχηματισμού ινώδους και αιμορραγική διάθεση.
• Η δοξυκυκλίνη (π.χ. Vibramycin) είναι αντιβιοτικό φάρμακο της κατηγορίας των τετρακυκλινών. Δρα ως βακτηριοστατικό, καθώς όταν προσληφθεί από τα βακτήρια εμποδίζει την πρωτεϊνοσύνθεση.
• Η βαρφαρίνη (π.χ. Panwarfin) είναι αντιπηκτικό παράγωγο της κουμαρίνης. Αναστέλλει την παραγωγή προθρομβίνης και παραγόντων πήξης, αποτρέποντας το σχηματισμό θρόμβων.

Κλινικό Περιστατικό
Γυναίκα 69 ετών εισήχθη στο νοσοκομείο, καθώς παρουσίαζε σταθερό και έντονο πόνο στο κάτω αριστερό τμήμα της κοιλιακής χώρας. Ο πόνος οξυνόταν με την κίνηση.
Έξι ημέρες πριν την εισαγωγή της ασθενούς στο νοσοκομείο, της είχε διαγνωστεί βρογχίτιδα και της είχε χορηγηθεί δοξυκυκλίνη 100mg δύο φορές την ημέρα. Σύμφωνα με το ιατρικό ιστορικό της, έπασχε από: κολπική μαρμαρυγή, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, ρευματοειδή αρθρίτιδα και οστεοπόρωση, ενώ προ μερικών ετών είχε υποστεί ένα οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Εξαιτίας του ιστορικού της η ασθενής λάμβανε: βαρφαρίνη, διλτιαζέμη, ατορβαστατίνη, αλενδρονάτη, αλβουτερόλη και φλουτικαζόνη. Ένα μήνα πριν από την εισαγωγή, το INR ήταν 2,6.
Κατά την ψηλάφηση η κοιλιά της ασθενούς εμφανίζονταν τεταμένη. Η εξέταση κοπράνων ήταν αρνητική. Εντός των φυσιολογικών τιμών βρέθηκαν οι δείκτες ηπατικής λειτουργίας, η αιμοσφαιρίνη, το ασβέστιο και η λευκωματίνη του ορού. Το INR ήταν 7,2. Δεκαεννέα ώρες μετά την εισαγωγή, τα επίπεδα της αιμοσφαιρίνης μειώθηκαν. Αποφασίστηκε να γίνει μία αξονική τομογραφία στην οποία φάνηκε μια μεγάλη οπισθοπεριτοναϊκή αιμορραγία.

(A. M. Baciewicz, B. S. Bal. (2001). Bleeding associated with doxycycline and warfarin treatment. Arch Intern Med, 161: 1231)

Σχόλιο

Στην επιστημονική βιβλιογραφία αναφέρονται σχετικά λίγα κλινικά περιστατικά στα οποία η ταυτόχρονη χορήγηση δοξυκυκλίνης (αλλά και κοτριμοξαζόλης, μετρονιδαζόλης, κινολόνης, μακρολίδιων, αντιμυκητιασικών αζολών, ισονιαζίδης κ.ά.) με βαρφαρίνη (ή άλλα αντιπηκτικά) οδηγεί σε μεταβολές των παραγόντων πήξης, αύξηση του INR και αιμορραγία. Οι διαταραχές αυτές εμφανίζονται 7 με 10 ημέρες μετά την αρχική λήψη της δοξυκυκλίνης και υποχωρούν εντός 3 έως 7 ημερών από τη στιγμή που διακόπτεται η λήψη του φαρμάκου.
Η ενίσχυση της δράσης της βαρφαρίνης μετά τη λήψη της δοξυκικλίνης οφείλεται πιθανώς στο γεγονός ότι η δοξυκικλίνη ανταγωνίζεται για το ηπατικό μεταβολικό ένζυμο Ρ-450, οδηγώντας σε αύξηση της συγκέντρωσης της βαρφαρίνης.