Συντακτική ομάδα ΦΚ

Ανδρέας Σκαρτσάρης: φαρμακείο στο χωριό

23/1/2008

Από τη Χαρά Παπαδοπούλου

Ο Ανδρέας Σκαρτσάρης κατάγεται από το Αγρίνιο, σπούδασε Φαρμακευτική στην Πάτρα, και γύρισε στον τόπο του να ανοίξει φαρμακείο.
Οι θέσεις λίγες στο Αγρίνιο, και η Μαλεσιάδα Βάλτου, ένα από τα χωριά του δήμου Ινάχου, ήταν μια καλή περίπτωση για ανάπτυξη του επαγγέλματος και κοινωνική προσφορά.
Εκεί εδώ και τέσσερα χρόνια εξυπηρετεί γύρω στα χίλια άτομα, σε συνεργασία με τη γιατρό που επισκέπτεται το χωριό κάθε Δευτέρα και Πέμπτη.
Είναι ωραίο να μπορείς να κάθεσαι να βλέπεις το βουνό.
Το άγχος της πόλης εξανεμίζεται.
Στη Μαλεσιάδα Βάλτου νιώθεις ότι είσαι κομμάτι της φύσης, έχεις πολύ χρόνο να σκεφτείς, πολύ χρόνο να ανακαλύψεις τον εαυτό σου.
Αυτό είναι ένα από τα πλεονεκτήματα του να είσαι φαρμακοποιός σε ένα χωριό όχι ιδιαίτερα κοντά στην πόλη, με λίγους κατοίκους και με μεγάλη ευθύνη για την τύχη των ηλικιωμένων ανθρώπων που σε εμπιστεύονται και περιμένουν από σένα να τους λύσεις κάθε πρόβλημα.
Ο φαρμακοποιός του χωριού μπαίνει στο σπίτι, είναι κομμάτι της κάθε οικογένειας. Το δέσιμο είναι μεγαλύτερο, τόσο που πολλές φορές ο Ανδρέας Σκαρτσάρης καλείται να αντιμετωπίσει ιδιότυπα επείγοντα περιστατικά… όπως το ότι έρχονται για να τους φτιάξει την τηλεόραση ή το κινητό!
Ο προσωπικός χρόνος λίγος, η δουλειά απαιτητική, αλλά η αναγνώριση της προσφοράς και η αγάπη των κατοίκων τα αποζημιώνει όλα.

To ιστορικό

Πώς αποφάσισες να ανοίξεις φαρμακείο στη Μαλεσιάδα Βάλτου;

Το είχα σκεφτεί από χρόνια. Όταν τελείωσα τη Φαρμακευτική στην Πάτρα, γύρισα στο Αγρίνιο, στον τόπο καταγωγής μου, όπου όμως δεν υπήρχε κενή θέση για να ανοίξω φαρμακείο. Επίσης τα περισσότερα κοντινά χωριά στο Αγρίνιο ήταν κλεισμένα. Έτσι, πριν από περίπου τέσσερα χρόνια άνοιξα το φαρμακείο μου στη Μαλεσιάδα.

Η ιδιαιτερότητα του τόπου

Πες μας λίγα λόγια για τον τόπο.

Η Μαλεσιάδα Βάλτου ανήκει στο Δήμο Ινάχου. Πρωτεύουσα του δήμου είναι το Χαλκιόπουλο, το οποίο βρίσκεται λίγο πιο πάνω από δω. Ο δήμος μας είναι μεγάλος σε έκταση, είναι περίπου σαν την Λευκάδα. Τα χωριά είναι πολλά, δεκατέσσερα ή δεκαπέντε, απέχουν γύρω στο ένα χιλιόμετρο μεταξύ τους, είναι αραιοκατοικημένα και απλωμένα σε έκταση. Είναι ένας όμορφος δήμος. Το πρώτο χωριό που συναντά κανείς ανεβαίνοντας είναι το Μπαμπαλιό και βρίσκεται στο ύψος της λίμνης που είδατε καθώς ερχόσασταν από την κατεύθυνση του Αγρινίου.

Πόσους κατοίκους έχει η Μαλεσιάδα;

Μόνιμα πλέον μένουν περίπου τετρακόσια με πεντακόσια άτομα. Καμία σχέση με το παρελθόν. Πριν από δέκα χρόνια ο πληθυσμός ήταν τριπλάσιος και τετραπλάσιος. Το σχολείο, από ό,τι έμαθα, τότε είχε τριακόσια παιδιά και τώρα έχει σαράντα με πενήντα.
Εδώ έχει Δημοτικό και νηπιαγωγείο. Γυμνάσιο έχει στο δίπλα χωριό. Τα έχουν μοιράσει επειδή είναι λίγα παιδιά. Η Μαλεσιάδα έχει μόνο δύο παιδιά. Στο Λύκειο αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν παιδιά για να πάνε. Υπάρχει μεγαλύτερος κόσμος, ηλικιωμένοι.
Υπάρχουν άνθρωποι και 100 και 102 ετών.

Ο κόσμος αυτός με τι ασχολείται;

Περισσότερο με αγροτικές εργασίες αλλά και με την κτηνοτροφία, η νεολαία κυρίως. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μέχρι τώρα ασχολούνταν με τα καπνά αλλά τώρα πια που έχει σταματήσει η επιδότηση από την Ε.Ε. είναι σε φάση αναζήτησης του τι θα κάνουν.

Πόσα φαρμακεία έχει ο Δήμος Ινάχου;

Έχουμε τρία φαρμακεία. Το ένα προϋπήρχε στο Χαλκιόπουλο κοντά στο Κέντρο Υγείας –ο συνάδελφος που το έχει, μάλιστα, είναι και δήμαρχος– και έχει ανοίξει άλλο ένα, μετά από μένα, στον Εμπεσσό.

Το φαρμακείο σου πόσα χωριά εξυπηρετεί;

Κυρίως τα κοντινά χωριά. Καλύπτω την περιοχή κάτω από το Χαλκιόπουλο, τα χωριά Πετρώνα και Αλευράδα. Είναι δύο χωριά που βρίσκονται λίγο πιο ψηλά από εδώ, τα οποία είναι αραιοκατοικημένα, πρέπει να έχουν γύρω στα διακόσια με τριακόσια άτομα και τα δύο μαζί.
Είναι ακόμη οι Αμοριανοί, ένα χωριό που έχει περίπου άλλους τόσους κατοίκους, είναι οι Γιαννόπουλοι προς το βορρά, που είναι νέο χωριό, και τέλος το Μπαμπαλιό, που δεν είναι μόνιμοι πελάτες.

Γιατί δεν είναι μόνιμοι πελάτες; Επειδή είναι πιο κοντά στο Αγρίνιο;

Πηγαινοέρχονται στο Αγρίνιο. Υπάρχουν και άνθρωποι που ψώνιζαν από ένα συγκεκριμένο φαρμακείο παλιά και συνεχίζουν να πηγαίνουν εκεί από συνήθεια.

Συνολικά, δηλαδή, πόσος είναι ο πληθυσμός που εξυπηρετείς;

Δεν μπορώ να το υπολογίσω ακριβώς. Γύρω στα χίλια άτομα και λιγότερα ίσως.

Υπάρχει διαφορά πληθυσμού ανάλογα με το αν είναι χειμώνας ή καλοκαίρι;

Ναι, το καλοκαίρι έρχεται κόσμος. Ο πληθυσμός μπορεί και να διπλασιάζεται σχεδόν σε κάποια χωριά. Στο δικό μας το χωριό, όχι τόσο πολύ, όσο στα πιο ορεινά χωριά. Η Μαλεσιάδα κρατάει και το χειμώνα κόσμο που μπορεί να εξυπηρετηθεί. Υπάρχουν χωριά παραπάνω από μας που είναι παρατημένα και εκεί πάνε μόνο το καλοκαίρι. Οι μισοί σχεδόν φεύγουν και πάνε το χειμώνα στα παιδιά τους στην Αθήνα, ή στο Αγρίνιο ή στην Πάτρα.

Φεύγουν και οι ίδιοι οι ηλικιωμένοι δηλαδή.

Φεύγουν οι ηλικιωμένοι λόγω κρύου και γιατί δεν έχουν κάποιον να τους φροντίσει. Αν και γενικά υπάρχει η νοοτροπία ότι θέλουν να κάτσουν στο σπίτι τους. Δε θέλουν να φύγουν είτε γιατί νομίζουν ότι ενοχλούν τα παιδιά τους, είτε γιατί απλά δε θέλουν να αφήσουν τον τόπο τους. Στις γιορτές βεβαίως είναι εδώ και οι ηλικιωμένοι και τα παιδιά τους.

Ο γιατρός της... γειτονιάς

Πόσο μακριά βρίσκεται ο γιατρός που καλύπτει την περιοχή;

Υπάρχουν εφτά αγροτικοί γιατροί στο Κέντρο Υγείας στο Χαλκιόπουλο, οι οποίοι μοιράζονται στα γύρω χωριά. Κάθε γιατρός έχει αναλάβει να πηγαίνει σε κάποια χωριά συγκεκριμένες μέρες.
Και είναι και δύο γιατροί που εξετάζουν μόνιμα στο Κέντρο Υγείας. Για παράδειγμα, η δική μας η γιατρός έρχεται εδώ δύο φορές την εβδομάδα, κάθε Δευτέρα και Πέμπτη.

Στο φαρμακείο πώς δουλεύεις; Μόνο με τη συνταγογράφηση από τους αγροτικούς γιατρούς;

Με τους γιατρούς, με τη συνταγογράφηση ουσιαστικά. Αυτή είναι κυρίως η πελατεία μου όλη. Έχω και πολλούς πελάτες οι οποίοι επισκέπτονται το γιατρό στο Αγρίνιο, τους γράφει καινούρια φάρμακα και έρχονται εδώ και τα ψωνίζουν.

Ο φαρμακοποιός... της διπλανής πόρτας

Γιατί ψωνίζουν από σένα και όχι από το Αγρίνιο, αφού πηγαίνουν εκεί στο γιατρό;

Γιατί ο φαρμακοποιός του χωριού μπαίνει στο σπίτι, είναι κομμάτι της κάθε οικογένειας. Εγώ την κάθε γιαγιά που έρχεται στο φαρμακείο τη βλέπω σαν δική μου γιαγιά. Δε γνώρισα κιόλας γιαγιά και παππού, και κάπως έτσι το αναπληρώνω. Πιστεύω ότι υπάρχει διαφορετική σχέση ανάμεσα στο φαρμακοποιό του χωριού και στους κατοίκους. Είμαστε πιο δεμένοι. Εδώ να σκεφτείτε με έχουν φωνάξει να φτιάξω τηλεοράσεις, μου έρχονται να τους φτιάξω το κινητό. Δηλαδή έχω και τέτοια… «περιστατικά» (γέλιο)!

Είσαι δηλαδή ο άνθρωπός τους;

Μπορείς να το πεις κι έτσι. Τουλάχιστον εδώ στο χωριό είναι πιο εύκολο να τους συμπαρασταθώ σε περίπτωση ανάγκης. Στα άλλα χωριά όμως είναι πιο δύσκολο, επειδή απέχουν κάποια χιλιόμετρα.

Η γύρω περιοχή πώς εξυπηρετείται; Έρχονται εδώ ή τους διανέμεις εσύ τα φάρμακα;

Πάω και εγώ φάρμακα. Έχω έναν υπάλληλο που απασχολείται εδώ τα πρωινά και παράλληλα κάνει και τις μεταφορές. Αλλιώς δε γίνεται. Ουσιαστικά στο φαρμακείο έρχονται όσοι μένουν στο χωριό το δικό μας και από τα άλλα τα χωριά όσοι έχουν αυτοκίνητο. Οι γιαγιάδες… με παίρνουν τηλέφωνο. Κάθε Δευτέρα και Πέμπτη, που έρχεται ο γιατρός, πηγαίνω και παίρνω τις συνταγές. Αλλιώς δε γίνεται, δυστυχώς, να εξυπηρετηθεί ο κόσμος. Είναι και περιπτώσεις ανθρώπων που είναι κατάκοιτοι. Είναι δύσκολες γενικά οι συνθήκες εδώ, πάρα πολύ δύσκολες.

Τα κυριότερα προβλήματα των κατοίκων ποια είναι;

Το κυριότερο πρόβλημά τους είναι το οικονομικό. Με τα φάρμακα είναι τραγική η κατάσταση. Επειδή τους καταλαβαίνω, τους λέω από μόνος μου όταν ένα φάρμακο είναι ακριβό να μην το πάρουν. Τους συμβουλεύω να προτιμήσουν κάτι που συνταγογραφείται ή τους βρίσκω μια πιο φθηνή λύση. Όταν κάποιος παίρνει 300 € σύνταξη πού να τα πρωτοδώσει τα λεφτά; Εκεί εντοπίζεται το μεγάλο πρόβλημα. Οπότε εκ των πραγμάτων κινούμαι κατά το μεγαλύτερο μέρος με τα συνταγογραφούμενα φάρμακα. Παραφάρμακο δεν κινώ γιατί είναι πολύ πιο εύκολο να σου μείνει και να «μπεις μέσα» οικονομικά, αφήστε που τα περισσότερα παραφαρμακευτικά είδη δεν επιστρέφονται.

Η άσκηση πρωτοβάθμιας περίθαλψης

Τα συνηθέστερα νοσήματα στην περιοχή ποια είναι;

Λόγω ηλικίας, καρδιολογικά, διαβήτης και αυξημένη πίεση είναι το 80% των περιστατικών. Και δυστυχώς έρχεται κόσμος στο φαρμακείο που, ενώ είναι φαινομενικά καλά, του μετράω την πίεση και έχει 20. Μου έχει τύχει πάρα πολλές φορές αυτό. Πολλοί δεν κάνουν εξετάσεις. Κάποια συμπτώματα δεν παρακολουθούνται.

Ιατρικές συμβουλές σου ζητάνε οι πελάτες σου;

Συνέχεια μου ζητάνε ιατρικές συμβουλές, και στο φαρμακείο αλλά και από το τηλέφωνο. Κάνω ό,τι μπορώ. Και πρώτες βοήθειες παρέχω σε ατυχήματα με παιδιά, εγκαύματα έχω αντιμετωπίσει, με γιαγιάδες που τους έχει πέσει, π.χ., λάδι στα χέρια κ.ά.

Σε αυτές τις περιπτώσεις που καλείσαι να αντιμετωπίσεις ένα έκτακτο περιστατικό τι κάνεις;

Κάνω ό,τι περνάει από το χέρι μου και μόνο όταν είμαι εκατό τοις εκατό σίγουρος ότι μπορώ, διαφορετικά παίρνω τηλέφωνο το γιατρό. Έχει υπάρξει και περίπτωση που έχω κλείσει το φαρμακείο για να ανεβάσω κάποιον στο Κέντρο Υγείας, γιατί δε γίνεται αλλιώς. Ενώ κάποιες φορές, μάλιστα, έχει τύχει και να τσακωθώ με άνθρωπο που δεν ήθελε να πάει στο γιατρό.

Δε συνηθίζουν να πηγαίνουν δηλαδή εύκολα στο γιατρό;

Όχι, δεν πηγαίνουν. Έρχεται, για παράδειγμα, ένας και μου λέει: «έχω μια βραχνάδα, δώσε μου ένα Amoxil» ή «έχω κάτι στο μάτι μου και πήρα ένα κολλύριο από μια γειτόνισσα». Προσπαθώ να τους περάσω τη νοοτροπία ότι αυτό δεν είναι σωστό.

Επιστημονικά πώς υποστηρίζεσαι; Δε θα έπρεπε να γίνεται ένα σεμινάριο Πρώτων Βοηθειών ή να υπάρχει κάποιος άλλος τρόπος να ενημερώνεσαι, αφού ασκείς ενεργά πρωτοβάθμια περίθαλψη;

Σεμινάριο Πρώτων Βοηθειών δεν έχει γίνει. Μόνο κάποιες εκδηλώσεις παρακολουθούμε που γίνονται στο Αγρίνιο από κάποιες εταιρείες, όπως επίσης αντλούμε πληροφόρηση και από τα περιοδικά του χώρου. Το ζήτημα της ενημέρωσης είναι ένα πρόβλημα. Όπως και η έλλειψη χρόνου είναι ένα πρόβλημα, γιατί κάποιες φορές, ενώ θέλεις να κάνεις πράγματα, δεν προλαβαίνεις.

Ο προσωπικός χρόνος

Το φαρμακείο μένει ανοιχτό όλη την ημέρα;

Όχι κλείνω το μεσημέρι. Θεωρητικά κλείνω. Ουσιαστικά κάθομαι εδώ, γιατί δεν μπορώ να κατεβώ στο Αγρίνιο. Ο κόσμος το ξέρει και μου χτυπάνε την πόρτα. Προσπαθώ να το εφαρμόσω όμως γιατί θέλω να μπει μια τάξη. Να ξέρει δηλαδή ο καθένας ότι 2.00 με 5.00 έχω το δικαίωμα να ξεκουραστώ. Είναι μερικοί που έρχονταν το μεσημέρι στο φαρμακείο όχι γιατί έχουν άμεση ανάγκη, αλλά για να ζυγιστούν, να πάρουν ένα Depon… Το θεωρούν δεδομένο ότι πρέπει το φαρμακείο πρέπει να είναι ανοιχτό συνέχεια. Δεν το συζητώ βέβαια όταν πρόκειται για ανάγκη, εννοείται ότι είμαι διαθέσιμος.

Δηλαδή ο προσωπικός σου χρόνος είναι το Σαββατοκύριακο;

Το Σάββατο το φαρμακείο μένει ανοιχτό μέχρι το μεσημέρι, οπότε στην ουσία ο ελεύθερος χρόνος μου ξεκινάει από τότε και μετά.

Έχεις κάποιο χώρο εδώ στο φαρμακείο να ξεκουράζεσαι;

Μόνο πίσω. Έχω βάλει ένα κρεβάτι, μια τηλεόραση. Θυμάμαι και λίγο τα φοιτητικά μου χρόνια. Εδώ βασικά δεν υπάρχουν και δωμάτια. Δεν έβρισκα καν χώρο εδώ να ανοίξω το φαρμακείο. Βρήκα αυτό το οίκημα το οποίο το μοιράσαμε στη μέση με τους δίπλα. Ήταν ένα ενιαίο καφενείο στην αρχή.
Έχω όμως καλή γειτονιά εδώ, με προσέχουν, μου φέρνουν μαγειρεμένο φαγητό, φρέσκα αυγά! Αυτά είναι τα καλά. Όπως καλό είναι και το ότι μπορείς να κάθεσαι και να βλέπεις το βουνό. Δεν υπάρχει το άγχος της πόλης. Όπως και στη διαδρομή. Έχεις πολύ χρόνο να σκεφτείς.

Τα απρόοπτα... περιστατικά

Τα κτηνιατρικά φάρμακα έχουν επιχειρηματικό ενδιαφέρον;

Έχει πολλούς κτηνοτρόφους εδώ, απλά δεν ξέρω κατά πόσο οι τιμές είναι συναγωνιστικές τόσο πολύ. Γενικά τα κτηνιατρικά είναι ένας τομέας που έχει επιχειρηματικό ενδιαφέρον στο φαρμακείο.
Παλιότερα, δεν είχα ιδιαίτερη γνώση σε σχέση με τα κτηνιατρικά φάρμακα. Τώρα τα έχω μάθει, αλλά παίρνω πάντα τηλέφωνο έναν κτηνίατρο και ρωτάω. Πολλοί παίρνουν και κανονικά φάρμακα για ζώα, έχω δώσει ακόμη και… σιροπάκια σε πρόβατα. Έχει πολλά ευτράπελα αυτή η δουλειά. Μου έχουν ζητήσει μακαρόνια, εφημερίδες, καφέ ή να τους γράψω βαφές μαλλιών…! Έχω πολλά τέτοια περιστατικά.

Το μέλλον

Επαγγελματικά είσαι ευχαριστημένος;

Το προηγούμενο καλοκαίρι υπήρχε μια πρόβλεψη από το νόμο, ότι μπορούσες να ανοίξεις φαρμακείο και στο Αγρίνιο. Αλλά δεν το σκέφτηκα. Έχω δεθεί κιόλας με την περιοχή και μ’ αρέσει, έχω συνηθίσει και τον τρόπο ζωής πλέον και επιχειρηματικά πηγαίνει καλά πιστεύω. Στο Αγρίνιο πρέπει να ξεκινήσω πάλι από την αρχή, υπάρχει μεγαλύτερος ανταγωνισμός.

Πώς το φαντάζεσαι το μέλλον του φαρμακείου σου;

Θα ήθελα ένα λίγο πιο χαλαρό ωράριο. Θα μπορούσε επίσης να γίνει στο μέλλον κάτι πιο συλλογικό. Ένας συνεταιρισμός φαρμακείων, για παράδειγμα. Να γίνει μια συνεργασία με κάποιον άλλο φαρμακοποιό, ίσως και να μοιραζόμασταν τις ώρες. Το μοντέλο του Καρπενησίου, όπου όλοι οι φαρμακοποιοί άνοιξαν ένα φαρμακείο, μου άρεσε. Γενικά μου αρέσει η συλλογικότητα. Να είμαστε μια ομάδα.
Όμως είμαι ευχαριστημένος εδώ. Υπάρχει και το συναισθηματικό δέσιμο πάντα. Όταν βλέπεις τον κόσμο και έρχεται και σου λέει: «Παιδάκι μου, να ’σαι καλά που άνοιξες εδώ πέρα και τι θα κάναμε χωρίς εσένα», αυτό σου δίνει δύναμη να συνεχίσεις. Όταν νιώθεις ότι προσφέρεις κάτι στον άλλο και αυτός στο αναγνωρίζει κιόλας, δεν μπορείς να τον παρατήσεις εύκολα.