Αναλγητικά για την ημικρανία και την κεφαλαλγία

Από την Κική Φέσκου,
φαρμακοποιό

Τα αναλγητικά per os γα τους ενήλικες, που χρησιμοποιούνται σε ημικρανία και κεφαλαλγία, βασίζονται σε τρία συστατικά: τo ακετυλοσαλικυλικό οξύ, την ιβουπροφαίνη και την παρακεταμόλη.

To ακετυλοσαλικυλικό οξύ και η ιβουπροφαίνη ασκούν τη θεραπευτική τους δράση επεμβαίνοντας στη βιοσύνθεση των προσταγλανδινών, που παίζουν ρυθμιστικό ρόλο σε μερικά στοιχεία φλεγμονής, στη μεταβίβαση του πόνου και στη συγκόλληση των αιμοπεταλίων. Η πιο κοινή τους ανεπιθύμητη ενέργεια είναι ο γαστρικός ερεθισμός και η αιμορραγία. Για το λόγο αυτό δεν πρέπει να χορηγούνται σε ασθενείς με ενεργό έλκος ή ιστορικό γαστρικού προβλήματος. Αλλεργικά άτομα ή ασθματικοί μπορεί να εμφανίσουν αντιδράσεις υπερευαισθησίας με σοβαρό βρογχόσπασμο.

Τo ακετυλοσαλικυλικό οξύ και η ιβουπροφαίνη είναι αποτελεσματικότερα σε άλγος που προκαλείται από τοπική φλεγμονή, όπως μυοσκελετικό, οδοντικό ή δυσμηνόρροιας πόνο, αλλά και τα τρία βασικά συστατικά για τους ενήλικες –ακετυλοσαλικυλικό οξύ, ιβουπροφαίνη και παρακεταμόλη– είναι αποτελεσματικά σε ήπιας έως μέτριας μορφής πόνο.

Η παρακεταμόλη χαρακτηρίζεται από αναλγητική δράση αλλά ελάχιστη αντιφλεγμονώδη. Στις συνήθεις δόσεις είναι ασφαλής, ωστόσο σε υπερδοσολογία υπάρχει κίνδυνος πρόκλησης ηπατίτιδας και νέκρωσης του ήπατος. Η μεθειονίνη είναι αποτελεσματικό αντίδοτο, αν χορηγηθεί εγκαίρως.

Ακετυλοσαλικυλικό οξύ (ΑSA - acetylsalicylic acid)

Ενδείξεις:

» Πόνοι μικρής ή μέτριας έντασης, π.χ. κεφαλαλγίες, νευραλγίες, μυαλγίες.
» Διάφορα φλεγμονώδη νοσήματα, π.χ. ρευματικός πόνος, οστεοαρθρίτιδες.
» Προφύλαξη από στεφανιαία θρομβωτικά επεισόδια σε ασθενείς με πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου κ.ά.

Αντενδείξεις:

» Γαστροδωδεκαδακτυλικό έλκος εν ενεργεία.
» Ιστορικό αιμορραγιών πεπτικού.
» Βαριά ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια.
» Έλλειψη του ενζύμου G-6-PD.

Αλληλεπιδράσεις:

» Αντιπηκτικά από του στόματος: μπορεί να προκληθεί αιμορραγία.
» Υπογλυκαιμικά δισκία: η συγχορήγηση μπορεί να οδηγήσει σε υπογλυκαιμικό επεισόδιο.
» Κορτικοστεροειδή και οινόπνευμα: υπάρχει κίνδυνος πρόκλησης εξελκώσεων στο γαστρεντερικό σωλήνα.
» Φουροσεμίδη: μπορεί να προκληθεί δηλητηρίαση από σαλικυλικά.

Mελέτες και έρευνες:

Νέες μελέτες αποδεικνύουν ότι το ακετυλοσαλικυλικό οξύ ανακουφίζει τον ασθενή από τα συμπτώματα της ημικρανίας εξίσου ικανοποιητικά όσο και το συνταγογραφούμενο σκεύασμα που περιέχει σουματριπτάνη (Ιmigran). Σύμφωνα με τις δηλώσεις του καθηγητή Hans-Christoph Diener, κύριου ερευνητή της μελέτης, η δραστική ουσία ακετυλοσαλικυλικό οξύ έχει τη δυνατότητα να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τα συνοδά συμπτώματα της ημικρανίας, όταν χορηγείται στην ποσότητα των 1000mg και σε αναβράζουσα μορφή (αυτό συμβαίνει γιατί κατά τη διάρκεια της κρίσης της ημικρανίας μειώνεται η κινητικότητα του γαστρεντερικού σωλήνα με συνέπεια την καθυστέρηση της απορρόφησης των φαρμάκων).

Προσοχή!

» Σε ηλικιωμένους μπορεί να προκληθεί δηλητηρίαση από σαλικυλικά, χωρίς να προηγηθούν εμβοές των ώτων.

» Να αποφεύγεται η χρήση του στο 1ο και 2ο τρίμηνο της κύησης. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών της εγκυμοσύνης η λήψη ακετυλοσαλικυλικού οξέος μπορεί να προκαλέσει παράτασή της, αιμορραγίες πριν και μετά τον τοκετό κ.ά.

» Επειδή απεκκρίνεται στο γάλα, δεν πρέπει να χορηγείται κατά την περίοδο της γαλουχίας. Έχει ενοχοποιηθεί ως πιθανό τερατογόνο.

» Δεν πρέπει να χορηγείται χωρίς συνταγή σε παιδιά κάτω των 12 ετών, γιατί μπορεί να προκαλέσει σύνδρομο Reye.

Εμπορικό σκεύασμα:

• Ασπιρίνη / Bayer.

Ιβουπροφαίνη (Ibuprofen)

Ενδείξεις:

» Αναλγητικό σε πόνους μικρής ή μέτριας έντασης, π.χ. κεφαλαλγίες, νευραλγίες, μυαλγίες.

Αντενδείξεις:

» Ενεργό πεπτικό έλκος ή ιστορικό αιμορραγιών.
» Βαριά ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια.
» Εγκυμοσύνη και γαλουχία λόγω έλλειψης επαρκών στοιχείων.
» Ιστορικό βρογχόσπασμου, ρινίτιδας ή κνίδωσης.

Αλληλεπιδράσεις:

» Λίθιο: η συγχορήγηση αυξάνει τα επίπεδα λιθίου στο πλάσμα.
» Μεθοτρεξάτη: αυξάνεται η τοξικότητά της.
» Κορτικοειδή: αυξάνεται ο κίνδυνος αιμορραγίας από το γαστρεντερικό.

Προσοχή!

Πρέπει να χορηγείται με προσοχή στις παρακάτω περιπτώσεις:

» σε ασθενείς με χρόνια νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια

» σε εξασθενημένα άτομα και υπερήλικες

» σε υπερτασικούς που λαμβάνουν διουρητικά.

Εμπορικά σκευάσματα:

• Advil / Wyeth.

• Νurofen / Bιανέξ Α.Ε.

Παρακεταμόλη (paracetamol)

Ενδείξεις:

» Αναλγητικό σε πόνους μικρής ή μέτριας έντασης, π.χ. κεφαλαλγίες, νευραλγίες, μυαλγίες.

Η παρακεταμόλη λαμβάνεται εναλλακτικά σε περιπτώσεις που το ακετυλοσαλικυλικό οξύ και η ιβουπροφαίνη πρέπει να αποφεύγονται.

Αντενδείξεις:

» Βαριά ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια.

Αλληλεπιδράσεις:

Επαγωγείς ηπατικών ενζύμων (φαινοβαρβιτάλη, οινόπνευμα): Η ταυτόχρονη λήψη αυξάνει τον κίνδυνο τοξικής ηπατικής επίδρασης.

Προσοχή!

Η παρακεταμόλη πρέπει να χορηγείται με προσοχή:

» σε ασθενείς με χρόνια νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια

» σε αλκοολικούς

» κατά τη διάρκεια της κύησης και γαλουχίας (λόγω έλλειψης επαρκών στοιχείων που να υποστηρίζουν την ασφάλεια κατά τη χρήση της)

» επειδή τα αναβράζοντα δισκία περιέχουν αυξημένη ποσότητα νατρίου, δεν πρέπει να χορηγούνται σε ασθενείς που ακολουθούν άναλο δίαιτα, όπως νεφροπαθείς, καρδιοπαθείς.

Εμπορικά σκευάσματα: