Θανατηφόρα η πλαστική σακούλα στη θάλασσα

Το κυρίαρχο απόρριμμα στις ελληνικές θάλασσες (πάνω από 30%) αποτελεί η πλαστική σακούλα, φαινόμενο με καταστροφικές συνέπειες για τη θαλάσσια ζωή και κατ' επέκταση για τον άνθρωπο.

«Η πλαστική σακούλα είναι ένα από τα τρία απορρίμματα που συναντώνται στον ελληνικό βυθό και συγκαταλέγεται στα πιο θανατηφόρα απορρίμματα για τη θαλάσσια άγρια ζωή» αναφέρει χαρακτηριστικά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γιώργος Παπαθεοδώρου, καθηγητής του τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών και διευθυντής του Εργαστηρίου Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας.

Ο λόγος είναι ότι η πλαστική σακούλα κατακερματίζεται σε πολλά μικρά κομμάτια κι έτσι τροφοδοτεί με πλήθος μικροπλαστικών τη θάλασσα, ενώ προκαλεί πολλές θανατώσεις θαλάσσιων οργανισμών. Περισσότερα από 600 είδη, από μικροοργανισμούς έως φάλαινες, έχουν επηρεαστεί από την κατάποση πλαστικών. Οι θαλάσσιες χελώνες για παράδειγμα τις εκλαμβάνουν ως μέδουσες. Επίσης, έχουν καταγραφεί πολλές περιπτώσεις νεκρών θαλάσσιων κητωδών με το στομάχι γεμάτο από πλαστικές σακούλες στα ελληνικά πελάγη. Τα θαλασσοπούλια είναι επίσης συχνά θύματα των θαλάσσιων απορριμμάτων, καθώς καταπίνουν πλαστικά που βρίσκουν στο νερό.

Πέρα όμως από αυτές τις προφανείς και δυσάρεστες συνέπειες, το πλαστικό επηρεάζει αρνητικά και με άλλο τρόπο: η συσσώρευση απορριμμάτων στο θαλάσσιο πυθμένα, που αλλοιώνει τη σύστασή του, αλλά και η μεταφορά (μέσω των απορριμμάτων) μικροοργανισμών σε άλλες περιοχές, προκαλεί σημαντικές επιπτώσεις και αλλοιώσεις στο οικοσύστημα. 

Αντιμετωπίζεται το πρόβλημα;

Όπως τονίζεται στη συνέντευξη, η πρόσφατη κοινή υπουργική απόφαση (ΦΕΚ Β 2812/10.8.2017) που εναρμονίζεται με την ευρωπαϊκή Οδηγία 2015/720, αποτελεί ένα πρώτο και πολύ σημαντικό βήμα προς τη μείωση του προβλήματος. Πρόκειται για την Οδηγία που στοχεύει στη μείωση της κατανάλωσης των πολύ ελαφριών πλαστικών σακουλών μεταφοράς σε 90 πλαστικές σακούλες κατά κεφαλήν μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2019 και 40 πλαστικές σακούλες κατά κεφαλήν μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2025.

Ένας άλλος τρόπος διαχείρισης του προβλήματος θα ήταν, σύμφωνα με τον ειδικό, η ενίσχυση της ανακύκλωσης των πλαστικών: «Ειδικά για τα πλαστικά απορρίμματα, ένα ποσοστό περίπου 40% οδηγείται σε ελεγχόμενες και ανεξέλεγκτες χωματερές, ένα 14% πηγαίνει σε αποτέφρωση, δυστυχώς ένα μεγάλο ποσοστό περίπου 32% απορρίπτεται στο περιβάλλον και ένα ποσοστό μόνο 14% πηγαίνει για ανακύκλωση. Αυτό το γραμμικό μοντέλο πρέπει να ανατραπεί και να υιοθετηθεί ένα κυκλικό μοντέλο διαχείρισης των πλαστικών, ώστε να οδηγούνται κυρίως στην ανακύκλωση.

ΑΠΕ-ΜΠΕ