Φαρμακευτικός Κόσμος, Συμπληρώματα Διατροφής

15 Πού αποδίδεται η αύξηση της κατανάλωσης συμπληρωμάτων διατροφής και ποιοι προβληματισμοί προκύπτουν; Πολλοί ερευνητές έσπευσαν να προσδιορίσουν τους παράγοντες που οδηγούν σήμερα το παγκόσμιο καταναλωτικό κοινό σε μια αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος σχετικά με τη χρήση των φυσικών θεραπειών μέσω της κατανάλωσης συμπληρωμάτων διατροφής [Ekor M]. Οι σημαντικότεροι από αυτούς τους παράγοντες είναι:  Οι ποικίλοι ισχυρισμοί –λόγω δημοσιότητας– σχετικά με την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των βοτανοθεραπειών.  Η προτίμηση των φυσικών θεραπειών στο πλαίσιο της απήχησης που έχει πλέον η εναλλακτική και συμπληρωματική θεραπευτική (CAM).  Οι εσφαλμένες δοξασίες ότι κάθε φυσικό προϊόν είναι ποιοτικά ανώτερο σε σχέση με τα τυποποιημένα προϊόντα.  Οι γενικεύσεις του τύπου «το φυσικό είναι και ασφαλές».  Μια γενικότερη δυσαρέσκεια που αποτυπώνεται από μεγάλη μερίδα ασθενών σχετικά με την αποτελεσματικότητα των «ορθόδοξων» μορφών φαρμακευτικής θεραπείας, δημιουργώντας παράλληλα την ελπίδα ότι οι φυτικές ουσίες ίσως είναι τελικά αποτελεσματικές για ορισμένες ασθένειες.  Το υψηλό κόστος απόκτησης των σύγχρονων φαρμάκων, όπως επίσης και ο αυξημένος κίνδυνος παρενεργειών που αποδεδειγμένα μπορεί να προκαλέσουν.  Η βελτίωση της ποιότητας των φυτικών θεραπειών που έχει εξελιχθεί με την πρόοδο της επιστήμης και την ανάπτυξη της τεχνολογίας.  Η δυσπιστία και ανασφάλεια των ασθενών απέναντι στους ίδιους τους επαγγελματίες υγείας, με τη δικαιολογία ότι υπάρχει και μια δεύτερη επιλογή θεραπευτικής προσέγγισης που αρνείται πεισματικά να αποδεχτεί η πλειοψηφία της επιστημονικής κοινότητας.  Το δικαίωμα στην αυτοθεραπεία.  Ο μιμητισμός, πχ. «θα το δοκιμάσω γιατί έκανε καλό σε κάποιο άτομο που γνωρίζω».  Σε ό,τι αφορά τις Η.Π.Α., η εσφαλμένη αντίληψη και λανθασμένη πληροφόρηση σχετικά με το ρυθμιστικό ρόλο του FDA όσον αφορά τον έλεγχο των συμπληρωμάτων διατροφής. Θεωρούν ότι η έγκρισή τους στην αγορά γίνεται με τις ίδιες αυστηρές διαδικασίες που διερευνάται η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια των λοιπών φαρμάκων και πιο συγκεκριμένα των OTC [Gibson JE et al, Pillitteri JL et al, Ashar BH et al, Marinac JS et al, Harris Interactive Health Care News]. Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι η εμπιστοσύνη που απολαμβάνουν τα συμπληρώματα διατροφής υποδηλώνει μια προθυμία των καταναλωτών να βασίζονται εμπειρικά στη δική τους επιλογή, διαμορφώνοντας παράλληλα την προσωπική τους άποψη σχετικά με την αποτελεσματικότητα των προϊόντων που λαμβάνουν. Σύμφωνα όμως με τα παραπάνω, προκύπτει πως είναι αδύνατο να εκτιμήσουν την ασφάλεια των συμπληρωμάτων διατροφής που καταναλώνουν. Το γεγονός ότι η βιομηχανία των συμπληρωμάτων διατροφής έχει επενδύσει μεγάλα ποσά στην προώθηση των σκευασμάτων της γίνεται ακόμα πιο αισθητό από το συνεχή βομβαρδισμό διαφημίσεων στα Μ.Μ.Ε. Επειδή όμως η διαφήμιση είναι πολλές φορές παραπλανητική και ο υπερκαταναλωτισμός είναι απόρροια ελλιπούς ενημέρωσης και μειωμένης κρίσης, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που το κοινό γίνεται παθητικός δέκτης –με ιδιαίτερη μάλιστα αφέλεια– μιας αόριστης ωφελιμότητας των συμπληρωμάτων διατροφής, απλά και μόνο επειδή τα ίδια την «υπόσχονται». Παρά το θετικό οικονομικό αντίκτυπο που αναμένεται να φέρει και στην ελληνική αγορά για τους κατόχους κυκλοφορίας η διεύρυνση της πώλησης των συμπληρωμάτων διατροφής και από άλλα κανάλια διανομής εκτός του χώρου του φαρμακείου, η διάθεση τέτοιων σκευασμάτων θα πρέπει να εξακολουθεί να υποστηρίζεται από επαγγελματίες υγείας και τα ίδια να χορηγούνται κατόπιν επιστημονικής συμβουλής από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό, με σκοπό την αποφυγή τυχόν ανεπιθύμητων ενεργειών και αλληλεπιδράσεων που μπορεί να οφείλονται σε συνδυαστική τους πρόσληψη ή σε ταυτόχρονη κατανάλωσή τους με άλλα φάρμακα. Ως αποτέλεσμα λοιπόν μιας υπέρμετρης παγκόσμιας αποδοχής που δεν απαλλάσσεται ωστόσο από τη μη τεκμηριωμένη αποτελεσματικότητα αλλά και από μια ανεπιβεβαίωτη ασφαλή δράση, οι φαρμακοποιοί ως επαγγελματίες υγείας έχουν υποχρέωση να αναλάβουν διπλό ρόλο απέναντι στον ενδιαφερόμενο καταναλωτή. Από τη μία οφείλουν οι ίδιοι να καθοδηγούν το κοινό προσεγγίζοντας με φαρμακολογικά κριτήρια την αποτελεσματικότητα των συμπληρωμάτων διατροφής και από την άλλη οφείλουν να διακρίνουν ποια από τα προϊόντα ανταποκρίνονται στις εξατομικευμένες απαιτήσεις των καταναλωτών, επιστρατεύοντας τις πολύτιμες γνώσεις που τους παρέχει η επιστημονική τους κατάρτιση και η διεθνής βιβλιογραφία, αλλά και διαμορφώνοντας έτσι και τον ανάλογο βαθμό εμπιστοσύνης για πολλά από τα προϊόντα αυτά.