Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #190

γιατρεύει, έτσι χωρίς τη δική σου συμμετοχή αλλά την παθητική πα- ρουσία σου και κυρίως την άδικη και μη τεκμηριωμένη κριτική σου. Πρέπει να συμμετέχουμε, να κουρασθούμε για να καταλάβουμε τα επιστημονικά αποτελέσματα, πάντα εκλαϊκευμένα, και τότε θα κα- τανοήσουμε την επιστήμη και θα διώξουμε το φόβο του νέου και απρόσμενου. Ο μεγάλος διανοητής Ν. Καζαντζάκης μίλησε για τον «ανήφορο», αυτός είναι ο δρόμος που μας έλαχε και αυτόν πρέπει να διαλέξουμε. Όπως έλεγε «(…) η Μεγάλη Πνοή δε δουλεύει μέσα σε ανθρώπινο καιρό τόπο και αιτιότητα (…)». Τα εύκολα συνήθως είναι άχρηστα και τα βλέπουμε συνεχώς στην καθημερινότητά μας. Ας τα υπερβούμε και τότε θα γίνουμε καλύτεροι. Θα ήθελα τις εκτιμήσεις σας για το φετινό χειμώ- να όσον αφορά την εξέλιξη της πανδημίας. Ετοι- μάζονται νέα εμβόλια; Θα υπάρξουν νέες θερα- πείες για τη λοίμωξη Covid-19; Κοιτάξτε, εκτιμήσεις μπορούμε να κάνουμε, ωστόσο εγώ ως μη ειδι- κός σε προγνωστικά μοντέλα δεν θα ήθελα να κάνω εκτίμηση και μά- λιστα χωρίς δεδομένα ή δεδομένα που ανατρέπονται συνεχώς λόγω της «αρχής της αβεβαιότητας» που προανέφερα. Σίγουρα υπάρχει ανάγκη για την κυκλοφορία νέων επικαιροποιημένων εμβολίων. Ο ιός βρίσκεται σε συνεχή εξέλιξη και μεταλλάσσεται στην προσπάθειά του να επιβιώσει. Μέχρι στιγμής τις θανατηφόρες μεταλλάξεις τις γνωρίσαμε και μάλιστα στο όριο της ανάπτυξης και διάθεσης των εμβολίων. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καθαρή απάντηση για τα εμ- βόλια που θα έχουμε το φθινόπωρο και το χειμώνα. Οι επιστήμονες και οι φαρμακευτικές εταιρείες εργάζονται στην επικαιροποίηση των υπαρχόντων με βάση τις μεταλλάξεις που εμφανίζονται αλλά σήμερα (17/07/2022) δεν έχουμε απαντήσεις για το πότε θα κυκλοφορή- σουν. Η BioNTech ελέγχει εμβόλια σε κλινικές δοκιμές μαζί με την Pfizer με στόχο την προστασία από διαφορετικές μεταλλάξεις του ιού. Η Moderna επίσης αναπτύσσει εμβόλιο προσαρμοσμένο στην παραλλαγή Όμικρον που είναι εξαιρετικά μεταδοτική. Το εμβόλιο με βάση τα δεδομένα είναι αποτελεσματικό στην αρχική παραλλα- γή Όμικρον. Σημαντικό επίσης είναι η ακόμα γρηγορότερη εγκριτική διαδικασία μέσα από ασφαλείς μελέτες φυσικά και με ενδελεχείς με- λέτες των κλινικών και των επιδημιολογικών δεδομένων. Ο FDA αποφάσισε αυτές τις ημέρες (17/07/2022) να δοθούν ενισχυ- τικές δόσεις εμβολίων της Moderna και της BioNTech/Pfizer. Οι ενι- σχυτικές δόσεις μπορούν να ξεκινήσουν στις αρχές Οκτωβρίου, λέει ο Πήτερ Μαρκς, διευθυντής του Κέντρου Αξιολόγησης και Έρευνας Βιολογικών Προϊόντων του αμερικανικού FDA. «Κατά τη γνώμη μας, όσο καλύτερα ταιριάζουν τα εμβόλια με το κυκλοφορούν στέλεχος τόσο υψηλότερη είναι η αποτελεσματικότητα του εμβολίου και τόσο πιο ανθεκτική είναι η προστασία» τονίζει ο Μαρκς. Η τεχνολογία mRNA θα εξελιχθεί περαιτέρω; Και για να γενικεύσω την ερώτηση, θα υπάρξει δια- θεσιμότητα περισσότερων γονιδιακών θεραπειών που θα ανοίξουν το δρόμο για την ίαση σπάνιων γενετικών ασθενειών; Και πόσο αθώες θα είναι; Όσον αφορά την εφαρμογή των RNA και γενικότερα του γενετικού υλικού ως θεραπευτικών μέσων, ναι θα μπορούσα να αναφέρω ότι υπάρχει μεγάλη αισιοδοξία. Η χρήση νανοσωματιδίων και οι εφαρ- μογές της νανοτεχνολογίας στον τομέα της υγείας και της ασφαλούς μεταφοράς θεραπευτικών μορίων δημιούργησε ένα εντελώς διαφο- ρετικό και πολλά υποσχόμενο θεραπευτικό περιβάλλον. Μαζί με τη βιοτεχνολογία, την εφαρμογή της Τεχνητής Νοημοσύνης, της μηχα- νικής μάθησης και άλλων εργαλείων, δημιουργείται μια διαφορετική κουλτούρα στη θεραπευτική σοβαρών και ανίατων νόσων. Σήμερα η προσπάθεια για την καταπολέμηση διαφόρων καρκίνων συνεχίζε- ται. Βρίσκονται σε εξέλιξη κλινικές μελέτες φάσης Ι και ΙΙ για εμβόλια κατά διαφόρων μορφών επιθετικών καρκίνων και αναμένουμε σύντο- μα την κυκλοφορία θεραπευτικών εμβολίων. Παράλληλα έχουμε την προοπτική ανάπτυξης θεραπειών και για νευροεκφυλιστικές νόσους, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας. Τα βλαστοκύτταρα επίσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην αναγεννητική ιατρική και σε εξατομικευμένη ιατρική. Τα προβλήματα τα οποία αναδύονται, όπως προβλήματα βιο- ηθικής, μπορούν να ξεπερασθούν με τη χρήση της νανοτεχνολογίας. Η ανάπτυξη τεχνητών νανοσωματιδιακού τύπου φορέων για μεταφο- ρά βιοδεικτών θα συμβάλει στην αναγέννηση ιστών βελτιώνοντας το προσδόκιμο της ζωής των ασθενών. Επίσης οι έρευνες στρέφονται και σε θεραπείες για αυτοάνοσα νοσήματα, όπως ψωρίαση, λύκος, ατοπική δερματίτιδα, και όλα αυτά υπό το πρίσμα της μελέτης των νέων θεραπειών με νανοτεχνολογία και RNA. Σήμερα γίνεται μια επανάσταση στη θεραπευτική σοβαρών και ανίατων νόσων σε συνδυασμό με την τριδιάστατη εκτύπωση (3D printing). Μπορούν να αναπτυχθούν ακόμα και όργανα με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης και της βιοπληροφορικής. Καταλήγοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι ο φαρμακοποιός λόγω των διεπιστημονικών του σπουδών και του κοινωνικού του συμβουλευ- τικού και όχι μόνο ρόλου, πρέπει να είναι ενημερωμένος, να παρα- κολουθεί τις εξελίξεις και έτσι θα μπορέσει όχι μόνο να επιβιώσει επαγγελματικά αλλά κυρίως να υλοποιεί αυτό που το λειτούργημά του απαιτεί: την προσφορά του στον άνθρωπο και στην υγεία του. ● Το νέο σύγγραμμα του καθηγητή Κ. Δεμέτζου από τις Επιστημονικές Εκδόσεις Παρισιάνου 48 | Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022 | Συνέντευξη