Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #190

Την τελευταία δεκαετία, η πρόοδος στην έρευνα του μικροβιώματος έχει συνεισφέρει σημαντικές γνώσεις σχετικά με τη λειτουργικότητα και την επίδραση των στελεχών που συμβιώνουν μέσα στο ανθρώπινο σώμα, έχοντας καταδείξει την αλληλεπίδραση τόσο μεταξύ τους όσο και με τον άνθρωπο (ξενιστή). Πώς τα προβιοτικά προστατεύουν το αναπνευστικό σύστημα Dr. Σταύρος Ε. Μπαριάμης Φαρμακοχημικός (PharmD, MSc, PhD) Πανεπιστημιακός Υπότροφος Τμ. Διαιτολογίας & Διατροφής, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου stbariamis@gmail.com επιπτώσεις στον ξενιστή και τέλος τη σύνδεση των προβιοτικών με φυσιολογικές επιδράσεις και δυνητικά χρήσιμες ιατρικές ενδείξεις. Τα προβιοτικά αποικίζουν και πολλαπλασιάζονται στο έντερο, προ- σκολλώνται στο εντερικό επιθήλιο και ενισχύουν την ακεραιότητα, αυξάνουν την προσκόλληση στον εντερικό βλεννογόνο, ανταγωνίζο- νται για τον αποκλεισμό επιβλαβών μικροοργανισμών και διατηρούν την ισορροπία του μικροβιώματος του εντέρου. Οι μηχανισμοί δράσεις τους περιλαμβάνουν: α) την ενεργοποίηση ή την αναστολή των βοηθητικά Τ-κυττάρων τύπου1 (ΤΗ1) β) τη διέγερση της ιντερ- λευκίνης 10 (IL-10), η οποία καταστέλλει φλεγμονώδεις αποκρίσεις και γ) τη μείωση των επιπέδων IgE στον ορό του αίματος. Από τα πιο μελετημένα προβιοτικά στελέχη είναι τα Bifidobacterium spp, Lactobacillus rhamnosus GG, Streptococcus thermophilus, Lactobacillus plantarum MB452 και Escherichia coli Nissle 1917 . Εί- ναι σημαντικό τα προβιοτικά στελέχη να είναι ασφαλή και αποτελε- σματικά για τον άνθρωπο, να διατηρούν τη δραστικότητά τους στη διάρκεια ζωής του προϊόντος και να μην είναι παθογόνα. ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΕΡΟ: ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΟΕΠΗΡΕΑΖΟΝΤΑΙ Οι πνεύμονες έχει αποδειχθεί ότι φιλοξενούν μια μοναδική μικρο- χλωρίδα και επιπλέον ότι επηρεάζονται από μικροβιακά σήματα από απομακρυσμένες θέσεις του σώματος, όπως το έντερο. Η φυσιο- λογία και η παθολογία του αναπνευστικού και του γαστρεντερικού συστήματος είναι στενά συνδεδεμένες, αφού έχει παρατηρηθεί η δυσλειτουργία σε ένα όργανο μπορεί να προκαλέσει ασθένεια στο άλλο (σύνδεση καπνίσματος με τη νόσο Crohn’s, χρόνια αναπνευ- στική πνευμονοπάθεια και χρόνιες φλεγμονές του εντέρου). Παρότι το έντερο και οι πνεύμονες είναι ανατομικά διακριτά, επικοινωνούν μεταξύ τους μέσων πολύπλοκων μονοπατιών που ανήκουν στον πνευμονο-εντερικό άξονα (gut-lung axis / GLA). Οι αλληλεπιδράσεις (ή πιο εκλαϊκευμένα «συνομιλίες») αυτές διακρίνονται μεταξύ ξενι- στή-μικροβιώματος και μικροβιώματος πνευμόνων-μικροβιώματος εντέρου και επάγουν ανοσολογικές αποκρίσεις (τοπικά ή απομακρυ- σμένα), επηρεάζοντας την πορεία αναπνευστικών ασθενειών. Οι πιο μελετημένες οικογένειες προβιοτικών με επίδραση σε πνευ- μονολογικές νόσους –μέσω του άξονα πνεύμονας-έντερο– είναι Ω ς μικροχλωρίδα (ή διαφορετικά μικροβίωμα ) εννοούμε το σύνολο των μικροοργανισμών που φυ- σιολογικά εποικούν στο ανθρώπινο σώμα και εντοπί- ζονται στην επιδερμίδα και στα βαθύτερα στρώματα του δέρματος, στο γαστρεντερικό, στο γυναικείο αναπαραγωγικό και στο αναπνευστικό σύστημα. Η μεγαλύτερη από αυτές τις κοινότητες είναι το μικροβίωμα του εντέρου. Ο εντερικός επιθηλιακός φραγμός, ο οποίος εκτίθεται σε πληθώρα χημικών ουσιών και μικροοργανι- σμών (παθογόνων ή μη) που προσκολλώνται σε αυτόν, διαδραμα- τίζει σημαντικό ρόλο σε ανοσολογικές αποκρίσεις. Παράλληλα, το συγγενές μικροβίωμα διαδραματίζει βασικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας και της λειτουργικότητας του εντερικού επιθηλιακού φραγ- μού, ανταγωνιζόμενο την παρουσία παθογόνων μικροοργανισμών, μεταβολίζοντας διατροφικά θρεπτικά συστατικά και διεγείροντας την απελευθέρωση συστατικών του ανοσοποιητικού μας συστήματος (προστατευτικά πεπτίδια, κυτοκίνες, λευκά αιμοσφαίρια κ.ά.). Τα προβιοτικά χαρακτηρίζονται ως «ζωντανοί μικροοργανισμοί» που έχουν θετική επίδραση στην υγεία του ξενιστή, αφού αλληλο- επιδρούν με το συγγενές μικροβίωμα, προάγοντας τη μικροβιακή ισορροπία του εντέρου, υποστηρίζοντας την εύρυθμη λειτουργία της πέψης και ενισχύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα, όταν χορη- γούνται στις κατάλληλες ποσότητες. Η χρήση και η κατανάλωση προβιοτικών (ως OTC προϊόντα) έχει αυξηθεί από το ευρύ κοινό πα- γκοσμίως, με στόχο την προαγωγή της υγείας και της ευεξίας του, παρά τα αντικρουόμενα κλινικά αποτελέσματα για πολλά προβιοτικά στελέχη και σκευάσματα. Η προκύπτουσα γνώση από την έρευνα του μικροβιώματος επιτρέπει την αξιολόγηση του αποικισμού του εντέρου από προβιοτικά, τη δραστικότητα σε επίπεδο στελέχους, τις αλληλεπιδράσεις με το συγγενές μικροβίωμα, την ασφάλεια και τις Σ Υ Μ Π Λ Η Ρ Ω Μ Α Τ Α Δ Ι Α Τ Ρ Ο Φ Η Σ 42 | Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2022 | Διαχείριση παθήσεων στο φαρμακείο