Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #189

| Μάιος - Ιούνιος 2022 | 51 έναντι των ουσιών που βρίσκονται στις εκκρίσεις των αρθρόπο- δων, αντίδραση ξένου σώματος, δευτερογενείς λοιμώξεις. Ο κνησμός αποτελεί σταθερό εύρημα σε όλες τις βλάβες και ο επακόλουθος ξεσμός μπορεί να οδηγήσει σε κακοποιημένες, «αποκεφαλισμένες» βλατίδες, δρυφάδες, εκζεματοποίηση και δευτεροπαθώς επιμολυνθείσες βλάβες. Η διάγνωση τίθεται κλινικά και στηρίζεται στο ατομικό ιστορικό του ασθενούς και στην κλινική εξέταση. Επιπλέον, θα πρέπει να αναζητηθούν οι προδιαθεσικοί παράγοντες που σχετίζονται με αυξημένη πιθα- νότητα παρασιτικής κνήφης, όπως επαφή με κατοικίδια ή άλλα ζώα, αποδράσεις στην ύπαιθρο, διαμονή σε ξενώνες και ταξίδια, ιδιαίτερα σε εξωτικούς προορισμούς. Η κλινική εξέταση πρέπει να περιλαμβάνει όλο το δέρμα (εκτε- θειμένες και μη περιοχές του σώματος) και θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή τόσο στη μορφολογία των βλαβών όσο και στη διάταξη και εντόπισή τους. Τέλος, οι περιπτώσεις νεκρωτικών βλαβών από αραχνοειδή χρή- ζουν υπερηχογραφήματος αγγείων (triplex) προς αποκλεισμό θρόμβωσης. Διαφορική διάγνωση: αναφυλαξία, χολινεργική κνί- δωση, δερματίτιδα, ομαλός λειχήνας, λειχηνοειδή εξανθήματα, θυλακίτιδα, αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής (πχ. από δηλητη- ριώδη κισσό), αγγειίτιδα, αγγειακή ανεπάρκεια ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ Στα προληπτικά μέτρα περιλαμβάνονται: η αποφυγή χώρων όπου αφθονούν τα αρθρόποδα ή ζώα ξενιστές τους και η χρήση ανοιχτόχρωμων ενδυμάτων που καλύπτουν το σώμα, η εφαρμο- γή εντομοαπωθητικών σκευασμάτων όπως το διαιφυλοτολου- αμίδιο (DEET) 20% για ενήλικες, ικαριδίνη/πικαριδίνη, IR3535, Citriodiol ή Eucalyptus citriodora oil στο δέρμα, η εφαρμογή προστατευτικών δικτυωτών πλεγμάτων (κουνουπιέρες) εμποτι- σμένων με εντομοκτόνο κατά τον ύπνο. Τα μέτρα πρόληψης στο σπίτι είναι: χρήση εντομοκτόνων - εντο- μοαπωθητικών χώρου, ψεκασμός με εντομοκτόνα, σήτες σε πόρτες, παράθυρα, φεγγίτες και αεραγωγούς τζακιού, απομά- κρυνση των εστιών των στάσιμων νερών και θεραπεία των αποι- κισμένων από ψύλλους σκύλων και γατών. ΘΕΡΑΠΕΙΑ Η παρασιτική κνήφη σπανίως χρήζει ιατρικής περίθαλψης και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά από τον ίδιο τον ασθενή. Στόχος της θεραπείας είναι αφενός η υποχώρηση του εξανθήματος και του συνοδού κνησμού και αφετέρου η πρόληψη και θεραπεία των επιμολύν- σεων. • Γενικά μέτρα: καθαρισμός της πάσχουσας περιοχής με χρή- ση αντισηπτικού. Σε δηλητηριώδη δήγματα, η εφαρμογή πά- γου και η ακινητοποίηση του μέλους μπορεί να περιορίσει την τοπική αντίδραση. • Κορτικοστεροειδή: τα μέτριας ισχύος τοπικά στεροειδή χορηγούμενα 2 φορές ημερησίως για σύντομο χρονικό δι- άστημα έχουν καλά αποτελέσματα σε κνησμώδεις βλάβες. Λόγω της συχνής συνύπαρξης βακτηριακής και μυκητιασι- κής επιμόλυνσης, ιδιαίτερα αποτελεσματική είναι η εφαρ- μογή τριπλού συνδυαστικού τοπικού κορτικοστεροειδούς, αντιβιοτικού και αντιμυκητιασικού παράγοντα, όπως ακε- τονίδιο της τριαμσινολόνης, θεϊκή νεομυκίνη και νυστατίνη. Με αυτά τα σκευάσματα αντιμετωπίζεται η φλεγμονή και ο κνησμός, ενώ παράλληλα εκριζώνεται ο εμπλεκόμενος μικροβιακός παράγοντας. Σε ορισμένες περιπτώσεις με εκτεταμένες και εμμένουσες δερματι- κές αντιδράσεις μπορεί να δοθεί ένα βραχύχρονο σχήμα από του στόματος κορτικοστεροειδών. • Καλαμίνη: η τοπική εφαρμογή κρέμας ή λοσιόν καλαμίνης έχει κατευναστική δράση και βοηθά στην υποχώρηση του κνησμού. • Συστηματικά αντιισταμινικά α’ ή β’ γενεάς: είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για την αντιμετώπιση του νυχτερινού κνησμού και χορη- γούνται έως την υποχώρησή του. Συχνά συνδυάζονται με τοπικά κορτικοστεροειδή. • Αντιβιοτικά: χορηγούνται σε περιπτώσεις επιμόλυνσης έως την υποχώρηση της λοίμωξης. Μπορεί να εφαρμοστούν τοπικά (πχ. αλοιφή μουπιροσίνης) ή να χορηγηθούν από του στόματος, σε πε- ρίπτωση συστηματικής λοίμωξης. ● Βιβλιογραφία 1 . Wolff K, Johnson R, Saavedra A, Roh E. “Arthropod Bites, Stings, and Cutaneous Infections” in Fitzpatrick’s Color Atlas And Synopsis Of Clinical Dermatology; 2017. 2. Rook A, Barker J, Bleiker T, Chalmers R, Creamer D, Griffiths C. “Stings and Bites” in Rook’s Textbook Of Dermatology.; 2016. 3. Haddad V, Cardoso JL, Lupi O, Tyring SK. Tropical dermatology: Venomous arthropods and human skin: Part II. Diplopoda, Chilopoda, and Arachnida. J Am Acad Dermatol. 2012. 4. Singh S, Mann B. Insect bite reactions. Indian Journal of Dermatology, Venereology, and Leprology. 2013. 5. Krishna MT, Ewan PW, Diwakar L, Durham SR, Frew AJ, Leech SC. Diagnosis and management of hymenoptera venom allergy: British Society for Allergy and Clinical Immunology (BSACI) guidelines. Clin Exp Allergy. 2011 Sep. 6. Centers for Disease Control and Prevention. Insects and Scorpions. Accessed: May 15, 2021.