Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #187

θερμοκρασία, ήπιο οίδημα και επιδερμιδική σκλήρυνση, ειδικότερα σε άτομα με σκουρόχρωμο φωτότυπο. 2ου σταδίου: Επιπολής ή μερικού πάχους νέκρωση με υποκύ- ανο χρώμα, που αφορά την επιδερμίδα ή/και το χόριο. Παρουσία φυσαλίδων ή πομφόλυγων, που όταν ρήγνυνται αποκαλύπτονται επιφανειακά, αβαθή έλκη. 3ου σταδίου: Εν τω βάθει νέκρωση, σαφώς αφοριζόμενες κρατηροειδείς ελκώσεις και ολικού πάχους απώλεια δέρματος. Η βλάβη ή η νέκρωση μπορεί να επεκταθεί μέχρι, αλλά όχι διαμέ- σου της περιτονίας. 4ου σταδίου: Ολικού πάχους έλκωση με εκτεταμένη καταστρο- φή/νέκρωση δέρματος, μυών, οστών ή/και υποστηρικτικών δο- μών, σχηματισμός σπηλαίου. Τα έλκη διαθέτουν ευρύτερη βάση και στενότερο άκρο, έχοντας τελικά κωνοειδή μορφή, ενώ τα χεί- λη τους μπορεί να είναι υποσκαμμένα. Λοιπές κλινικές εκδηλώσεις: Πυώδες εξίδρωμα και έντονο ερύθημα πέριξ του έλκους υποδηλώνουν δευτερογενή λοίμωξη, ενώ η συνύπαρξη δυσάρεστης οσμής είναι ενδεικτική επιμόλυν- σης από αναερόβια βακτήρια. Τα έλκη με νεκρωμένο ιστό (πα- ρουσία εσχάρας) στη βάση τους έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης δευτερογενούς λοίμωξης. Πυρετός, φρίκια ή έντονο άλγος στο έλκος εγείρουν υποψίες υπέρ κυτταρίτιδας ή οστεο- μυελίτιδας. ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΝΩΣΗ Mε την άρση της πίεσης και την κατάλληλη φροντίδα, τα έλκη 1ου και 2ου σταδίου μπορούν να επουλωθούν πλήρως εντός 1-2 εβδομάδων, ενώ αυτά του 3ου και 4ου σταδίου σε 6-12 εβδομά- δες. Σε έλκη που δεν επουλώνονται, μπορούν να παρουσιαστούν οι εξής επιπλοκές: οστεομυελίτιδα, πυώδης αρθρίτιδα, σήψη/ση- ψαιμία, συρίγγια και κακοήθης εξαλλαγή (έλκη Marjolin). ΠΡΟΛΗΨΗ Κρίνεται απαραίτητη η εφαρμογή προφυλακτικού πρωτοκόλλου σε όλους τους ευπαθείς ασθενείς με βάση τους εξής βασικούς άξονες: 1. την αναγνώριση ατόμων που βρίσκονται σε κίνδυνο 2. τη διατήρηση και βελτίωση της ανοχής των ιστών στην πίεση 3. την προστασία του σώματος από τα ανεπιθύμητα αποτελέ- σματα των εξωτερικών μηχανικών δυνάμεων 4. τη διατροφική υποστήριξη των ασθενών 5. τον έλεγχο και την αποφυγή της υπερβολικής υγρασίας. Σύμφωνα με τα ανωτέρω, τα μέτρα πρόληψης των ελκών κατα- κλίσεων είναι: Έλεγχος της ασκούμενης πίεσης. Έλεγχος των δυνάμεων τριβής. Αύξηση κινητικότητας. Χρήση συστημάτων υποστήριξης, με σκοπό τη μείωση της πίε- σης στο δέρμα. Σωστή φροντίδα του δέρματος. Καλή υγιεινή: καθαρά και στεγνά σεντόνια χωρίς πτυχώσεις, ελαχιστοποίηση της έκθεσης του δέρματος στην υπέρμετρη υγρασία από την εφίδρωση, την ακράτεια ούρων ή κοπράνων και από τις εκκρίσεις των ελκών. Διόρθωση υποθρεψίας: επαρκής ενυδάτωση, διατήρηση κα- λού επιπέδου θρέψης, χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Η θεραπεία μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική, ανάλογα με το στάδιο του έλκους. Οι βλάβες εντοπίζονται κυρίως πάνω από οστέινες προεξοχές, όπως το ιερό οστό και οι πτέρνες, μπορούν όμως να εκδηλωθούν σε οποιαδήποτε περιοχή του σώματος πιέζεται παρατεταμένα πάνω σε μια άκαμπτη επιφάνεια Σε έλκη 1ου ή 2ου σταδίου συνιστάται η εφαρμογή τοπικών αντιβιοτικών σκευασμάτων κάτω από υγρή, αποστειρωμένη γάζα. Ιδιαίτερα αποτελεσματική είναι η εφαρμογή κρέμας τριπλού συνδυασμού για την άμεση ανακούφιση του δέρματος από τη φλεγμονή και ταυτόχρονα την καταπολέμηση πιθανής συνυπάρχουσας δερματικής λοίμωξης ή πρόληψη εμφάνισής της. Ένας τέτοιος συνδυασμός περιλαμβάνει: 1) ακετονί- διο της τριαμσινολόνης, ένα δραστικό τοπικό κορτι- κοστεροειδές, με ισχυρή αντιφλεγμονώδη και αντι- κνησμώδη δράση, 2) νυστατίνη, ένα αντιμυκητιασικό με εκλεκτική δράση έναντι των μυκήτων του γένους Candida, 3) νεομυκίνη, ένα αντιβιοτικό ευρέος φά- σματος, κατά των περισσοτέρων Gram θετικών και αρνητικών βακτηρίων που προκαλούν δερματικές λοιμώξεις. Σε έλκη 1ου ή 2ου σταδίου χορηγούνται επίσης επιθέματα κα- τακλίσεων. Εάν το έλκος δεν επουλωθεί κατά 30% εντός δύο εβδομάδων, μπορεί να χρησιμοποιηθούν επιθέματα υδροκολλοειδή / αφρώ- δη / αλγηνικά / φιλμ, τα οποία διατηρούν υγρό το περιβάλλον του έλκους, ώστε να διεγείρεται η επούλωση με τη δημιουργία κοκκιώδους και επιδερμικού ιστού. Σε έλκη 3ου ή 4ου σταδίου απαιτούνται επιθέματα κατακλίσεων υδροκολλοειδή / αλγηνικά / υδροϊνώδη, χειρουργικός καθαρι- σμός και φωτοδυναμική θεραπεία. Σε λοιμώδεις επιπλοκές χορηγείται μακροχρόνια αντιβιοτική αγωγή, μερικές φορές σε συνδυασμό με χειρουργικό καθαρισμό των νεκρωμένων ιστών. ● Διαχείριση παθήσεων στο φαρμακείο 52 | Δεκέμβριος 2021 - Ιανουάριος 2022 |