Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #180

54 | Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2020 | Διαχείριση παθήσεων στο φαρμακείο Η σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού έχει ζωτική σημασία για την αποφυγή σοβαρών επιπλοκών αναπνευστικών λοιμώξεων που αναμένεται να απασχολήσουν την κοινωνία κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και του χειμώνα. Οι συχνές λοιμώξεις και η σοβαρή εξέλιξη κοινών ή ειδικών λοιμώξεων είναι τα πιο κοινά συμπτώματα καταστολής του ανοσοποιητικού συστήματος. Η ανοσία ενόψει του χειμώνα ιστούς, με ικανότητα φαγοκυττάρωσης. Κάτω από ειδικές συνθήκες (π.χ. φλεγμονή), είναι δυνατή η μετανάστευσή τους. Ιδιαίτερα πλούσι- ος σε ιστικά μακροφάγα είναι ο λεμφικός ιστός (δικτυοκύτταρα λεμ- φικού ιστού), που εδράζεται στους λεμφαδένες, το σπλήνα, τον θύμο, τις αμυγδαλές, σε σχηματισμούς του εντέρου και άλλων περιοχών. Ιδιαίτερα πλούσιο σε ιστικά μακροφάγα είναι και το ήπαρ (μακροφάγα κύτταρα φλεβωδών κόλπων του ήπατος), με αποτέλεσμα μια πληθώ- ρα μικροβίων που περνούν με τις τροφές στην πυλαία κυκλοφορία του ήπατος, να καταστρέφονται πριν περάσουν στη συστηματική κυ- κλοφορία. Η ικανότητα του οργανισμού να αναπτύσσει ειδική αναμνηστική ανοσία έναντι ορισμένων παθογόνων αιτίων έχει σημαντικό ρόλο στην ανοσολογική μνήμη, στην οποία οφείλεται η ανοσία που ανα- πτύσσει ο οργανισμός έναντι παθογόνων μικροοργανισμών μετά τη λοίμωξη. Βασικό ρόλο στην ειδική ανοσία έχουν τα λεμφοκύτταρα του αίματος που παράγουν ειδικά αντισώματα τα οποία κατευθύνονται έναντι του επιτιθέμενου παθογόνου αιτίου καθώς και ειδικά αναμνη- στικά λεμφοκύτταρα. Το συμπλήρωμα είναι ένα σύστημα ανενεργών ενζύμων του αίματος, το οποίο αποτελεί «γέφυρα εγγενούς-ειδικής ανοσίας». Ενεργοποιεί μηχανισμούς γενικής και ειδικής ανοσίας και ενεργοποιείται από πα- ράγοντες που μετέχουν σε αυτές. Μία από τις βασικές οδούς ενεργο- ποίησης του καταρράκτη του συμπληρώματος είναι η σύνδεση αντι- σώματος-βλαπτικού παράγοντα. Η ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Οποιοσδήποτε παράγοντας μειώνει την επάρκεια των γενικών ή ειδι- κών μηχανισμών άμυνας του ανθρώπου προκαλεί αδύναμο ανοσοποι- ητικό σύστημα. Βασικό σύμπτωμα της μειωμένης ικανότητας του ανο- σοποιητικού συστήματος είναι η μειωμένη αντίσταση σε βλαπτικούς παράγοντες, το stress, τις τοξικές ουσίες και τις λοιμώξεις. Ανάλογα με το είδος της διαταραχής, προκαλούνται διαφορετικά συμπτώματα σε κάθε περίπτωση. Τα πιο κοινά συμπτώματα είναι η εύκολη κόπωση και η επιρρέπεια σε λοιμώξεις. Οι παράγοντες που προκαλούν καταστολή του ανοσοποιητικού διακρίνονται σε: α) φυσιολογικούς, β) καθημερινές συνήθειες και γ) παθολογικούς παράγοντες. Τ ο αμυντικό σύστημα του ανθρώπου περιλαμβάνει πολλούς μηχανισμούς άμυνας και προστασίας έναντι τοξικών πα- ραγόντων. Η φλεγμονή είναι ένα σύμπλεγμα διαδοχικών αλλοιώσεων των ιστών, ως αντίδραση στη βλάβη που επιφέρει ο βλαπτικός παράγοντας. Χημικές ουσίες, που απελευθερώ- νονται λόγω της φλεγμονής, έχουν σημαντικές δράσεις στην άμυνα. Επί παραδείγματι, η ισταμίνη και η βραδυκινίνη περιχαρακώνουν την περιοχή της φλεγμονής. Τα πυρετογόνα έχουν ως άμεσο αποτέλεσμα τη ρύθμιση της κεντρικής θερμοκρασίας σε υψηλότερα επίπεδα από τον υποθάλαμο και την εμφάνιση πυρετού στα λοιμώδη νοσήματα. Οι κυτοκίνες (π.χ. οι ιντερλευκίνες, η ιντερφερόνη α, παράγοντας νέκρω- σης όγκων-TNF), συντελούν στη ρύθμιση ανοσιακών, αποτοξινωτικών και αιμοποιητικών διεργασιών. Ορισμένες ουσίες, που παράγονται σε κυτταρικό επίπεδο, εξουδετερώνουν άχρηστες ουσίες του μεταβολι- σμού και τοξίνες. Η ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ Η ΕΙΔΙΚΗ ΑΝΟΣΙΑ Η ικανότητα του οργανισμού να αντιστέκεται σε εξωτερικούς εισβο- λείς περιλαμβάνει την ειδική και τη γενική ανοσία. Η γενική εγγενής ανοσία αφορά τη γενική ικανότητα του ανοσοποι- ητικού συστήματος να εξουδετερώνει τους παθογόνους παράγοντες. Βασικό ρόλο στην εγγενή ανοσία έχουν τα ουδετερόφιλα και τα μο- νοπύρηνα λευκά αιμοσφαίρια του αίματος, καθώς και τα μακροφάγα των ιστών. Τα ουδετερόφιλα και μονοπύρηνα έχουν την ικανότητα, εάν χρειαστεί, να διαπηδήσουν τους πόρους του αιμοφόρου αγγείου και να μετανα- στεύσουν στην περιοχή της βλάβης, όπου με το μηχανισμό της φαγο- κυττάρωσης καταστρέφουν τα βλαπτικά κύτταρα. Τα ιστικά μακροφάγα είναι μόνιμα καθηλωμένα κύτταρα στους Αναστασία Μοσχοβάκη Ειδική παθολόγος