Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #172

Το φυτικό είδος Plantago lanceolata L. της οικογένειας Plantaginaceae είναι γνωστό με την κοινή ονομασία πεντάνευρο το λογχοειδές, λόγω των πέντε νεύρων που υπάρχουν στα φύλλα του. Το φυτό είναι διαδεδομένο σε όλη την Ελλάδα και απαντάται ακόμα και στις παρυφές των δρόμων στα αστικά κέντρα. Γνωστό από την αρχαιότητα Οι θεραπευτικές του ιδιότητες είναι ήδη γνωστές από την αρχαιότητα και αναφέρονται στα έργα του Διοσκουρίδη και του Γαληνού. Στην παραδοσιακή θεραπευτική αναφέρεται η κατανάλωση και η χρήση υδατικών ή υδατοαλκοολικών εκχυλισμάτων των φύλλων του πεντάνευρου καθώς και του χυμού του, ο οποίος παραλαμβάνεται έπειτα από σύνθλιψη των φύλλων του. Από εκχυλίσματα του φυτού έχουν απομονωθεί δευτερογενείς μεταβολίτες με σημαντικές βιολογικές ιδιότητες, όπως είναι οι γλυκοσίδες ιριδοειδών, το ποσοστό των οποίων εξαρτάται από την ωρίμανση των φύλλων, οι γλυκοσίδες φλαβονοειδών και πιο συγκεκρι­ μένα λουτεολίνης και απιγενίνης, οι πολυσακχαρίτες (πολυ­ μερή σακχάρων) καθώς και άλλες ουσίες, όπως ταννίνες, φαινολικά οξέα, κουμαρίνες και σαπωνίνες. Ευεργετική δράση στο αναπνευστικό Μέχρι σήμερα χρησιμοποιείται κατά των φλεγμονών της ουροδόχου κύστης και του γαστρεντερικού συστήματος, αλλά και τοπικά σε πληγές ως επουλωτικός παράγοντας. Κυρίως όμως έχουν καταγραφεί οι ευεργετικές του ιδιό­ τητες σε παθήσεις του αναπνευστικού ως αποχρεμπτικό, λόγω της μηχανικής δράσης των πολυσακχαριτών να μειώνουν το ιξώδες της παραγόμενης βλέννης, με επα­ κόλουθο την αποτελεσματική απομάκρυνσή της. Παράλληλα, χρησιμοποιείται και ως μαλακτικό στη συ­ μπτωματική αντιμετώπιση των ερεθισμών της στομα­ τοφαρυγγικής κοιλότητας που προκαλούνται από τον ξηρό βήχα. Η εν λόγω χρήση των φύλλων του φυτού για πάνω από 30 χρόνια συντέλεσε στην ένταξη της μονογραφίας του, ανάμεσα σε άλλες 38 φυτικές δρόγες που έχει εγκρίνει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκου (ΕΜΑ), με ισχυρισμό υγείας για το «βήχα και το κρυολόγημα». / Η Δρ. Αντιγόνη Χείλαρη είναι φαρμακοποιός, μεταδιδακτορική ερευνήτρια Τομέα Φαρμακογνωσίας και Χημείας Φυσικών Προϊόντων, Τμήμα Φαρμακευτικής, ΕΚΠΑ Το φυτό κατά του βήχα και του κρυολογήματος Plantago lanceolata Πεντάνευρο το λογχοειδές της Δρ. Αντιγόνης Χείλαρη 46 ΥΓΙΩΣ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ / ΑΡΘΡΟ