Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #171

Αναλγητικά και αντιφλεγμονώδη φάρμακα χορηγούνται για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της νόσου, καθώς και εξειδικευμένα φάρμακα αναστολής της εξέλιξης της πάθησης, πάντα με ιατρική συνταγή κι εφόσον έχει επιβεβαιωθεί η διάγνωση. Οσφυαλγία Χαρακτηρίζεται από άλγος στην περιοχή της μέσης που ποικίλλει σε ένταση και διάρκεια, με αιφνίδια συνήθως έναρξη μετά από άρση βάρους ή απότομη κίνηση ή ακόμα και χωρίς ιστορικό τραυματισμού. Ο πόνος μπορεί να περιορίζεται τοπικά ή να αντανακλά στα κάτω άκρα, όταν υπάρχει δισκοκήλη που προκαλεί πίεση σε μια νευρική ρίζα, ενώ μπορεί να περιοριστεί η κινητικότητα της σπονδυλικής στήλης. Τα αίτια της οσφυαλγίας είναι ποικίλα και συνήθως οφείλονται σε καλοήθη μυοσκελετικά προβλήματα, όπως σπονδυλαρθρίτιδα, οστεοπόρωση, κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου κ.ά. Άλλες αιτίες ενδέχεται να είναι τραυματικές με διάταση ή ρήξη μυϊκών ινών και συνδέσμων, σπονδυλολίσθηση, σπονδυλόλυση, κατασκευαστικές ιδιαιτερότητες, ενώ για την οσφυαλγία μπορεί ακόμα να ευθύνονται φλεγμονώδεις παθήσεις, πρωτοπαθείς νεοπλασίες (μυέλωμα ή νευρίνωμα), δευτεροπαθείς μεταστατικές εντοπίσεις στη σπονδυλική στήλη ή μετεγχειρητικά σύνδρομα πόνου. Σε κάθε περίπτωση η ορθή αντιμετώπιση της οσφυαλγίας προϋποθέτει την αποκάλυψη της αιτιολογίας της. Σε αρχικά στάδια όμως, με ήπια ενοχλήματα και χωρίς νευρολογική σημειολογία (έκπτωση μυϊκής ισχύος και αισθητικότητας), μπορεί να χορηγηθούν απλά αναλγητικά, ΜΣΑΦ, τοπικά σκευάσματα και ασθενή οπιοειδή. Σε περίπτωση που τα ενοχλήματα επιμένουν ή επιδεινώνονται, είναι απαραίτητη η παραπομπή σε ειδικό γιατρό. Οστεοπόρωση Νόσος που χαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική μάζα και μεταβολές στη μικροαρχιτεκτονική του οστού, με αποτέλεσμα την αύξηση της ευθραυστότητας και επομένως του κινδύνου για κάταγμα. Η οστεοπόρωση ταξινομείται σε πρωτοπαθή και σε δευτε­ ροπαθή. Στην πρωτοπαθή οστεοπόρωση ανήκουν: α) η μετεμ­ μηνοπαυσιακή οστεοπόρωση που εμφανίζεται στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, λόγω του χαμηλού επιπέδου οιστρογόνων και β) η γεροντική οστεοπόρωση, που εμφανίζεται σε γυναίκες και άντρες μετά την ηλικία των 70 περίπου ετών. Η δευτεροπαθής οστεοπόρωση προκαλείται σε έδαφος άλλων παθήσεων, όπως ο διαβήτης, ο υπερπαραθυ­ ρεοειδισμός, η δρεπανοκυτταρική αναιμία, η παρατε­ ταμένη ακινητοποίηση, το σύνδρομο δυσαπορρόφησης κ.ά. Επίσης δευτεροπαθής οστεοπόρωση μπορεί να εμφανιστεί εξαιτίας μακροχρόνιας λήψης φαρμάκων, όπως είναι η κορτιζόνη, η θυρεοειδική ορμόνη σε δόση μεγαλύτερη από ό,τι χρειάζεται για την αντιμετώπιση του υποθυρεοειδισμού, τα αντιεπιληπτικά φάρμακα, η ηπαρίνη κ.ά. Η οστεοπόρωση εξελίσσεται προοδευτικά για μακρό χρονικό διάστημα χωρίς κλινικές εκδηλώσεις (το 75% αυτών που πάσχουν από οστεοπόρωση δεν το γνωρίζουν). Αυτό σημαίνει ότι περνούν αρκετά χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων η οστεοπόρωση συνεχώς χειροτερεύει, μέχρι να εμφανιστεί το πρώτο της σύμπτωμα, που είναι το κάταγμα. Είναι απαραίτητη λοιπόν η ευαισθητοποίηση του πληθυσμού για την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση, διαδικασία που μπορεί να προωθηθεί και μέσα από τα φαρμακεία. Βλαισός μέγας δάκτυλος (κότσι) Πρόκειται για την πιο συχνή παραμόρφωση του άκρου πόδα, κατά την οποία το μεγάλο δάκτυλο αποκλίνει προς τα έξω και στρίβει γύρω από τον άξονά του, ενώ η κεφαλή του πρώτου μετατάρσιου προβάλει προς τα έσω (κότσι) με αποτέλεσμα την προστριβή του στο υπόδημα. Συχνά οι πάσχουσες γυναίκες αναζητούν νάρθηκες διόρθωσης της παραμόρφωσης, οι οποίοι όμως πέρα από τη μικρή βελτίωση του αισθητικού μέρους, δεν αποτελούν λύση και δεν αναστέλλουν την επιδείνωση του προβλήματος, η οποία οδηγεί και σε δυσκολότερη ριζική λύση. Κλείνοντας τη σύντομη αυτή αναφορά στα συχνότερα μυοσκελετικά προβλήματα που αντιμετωπίζει καθημερινά ο φαρμακοποιός, θεωρώ χρήσιμο να τονισθεί ότι είναι απαραίτητη η αγαστή συνεργασία μεταξύ όλων των επαγγελματιών υγείας, με σεβασμό στους διακριτούς τους ρόλους και με μοναδικό στόχο την ανακούφιση των ασθενών. / Ο Στέφανος Αναστασόπουλος είναι διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής Ευρωκλινικής Αθηνών 51