Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #171

επιπτώσεων του τοκετού και της εμμηνόπαυσης, γι’ αυτό και αποτελεί για πολλούς «γυναικείο πρόβλημα». Όταν όμως έρχεται με την πάροδο της ηλικίας, δεν υπάρχει σημαντικά στατιστική διαφορά στο φύλο (για παράδειγμα, η φυσιολογική διόγκωση του προστάτη στους άντρες είναι μια αιτία ακράτειας). Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΥ Πότε θα γίνει η προσέγγιση Ο φαρμακοποιός μπορεί από μόνος του να ξεκινήσει μια συζήτηση σχετικά με την ακράτεια στους πελάτες προχωρημένης ηλικίας, δεδομένου ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά σύνηθες σύμπτωμα της τρίτης ηλικίας. Σε ποιες περιπτώσεις; ● Όταν ένα άτομο αγοράζει σχετικά προϊόντα (πάνες ακράτειας, σερβιέτες κτλ.). ● Όταν δει στη συνταγή φάρμακα που έχουν ως ανεπιθύμητη ενέργεια την ακράτεια. Αυτά είναι τα διουρητικά, τα αντιυπερτασικά, τα μυοχαλαρωτικά, τα αντικαταθλιπτικά και ηρεμιστικά, τα οπιοειδή, τα φάρμακα ορμονικής υποκατάστασης κ.ά. ● Όταν πρόκειται για ασθενείς με παθήσεις που προκαλούν συχνά ακράτεια (π.χ. πολλαπλή σκλήρυνση, βλάβη νωτιαίου μυελού, νόσος του Parkinson ή έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο). ● Σε παχύσαρκους, σε άνδρες με καλοήθη υπερπλασία του προστάτη (BPH) και σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση. ● Εάν κάποιος παραπονιέται ότι δεν κοιμάται καλά. Πώς θα γίνει η προσέγγιση Οι φαρμακοποιοί πρέπει να έχουν κατά νου ότι αν και η ακράτεια έχει σημαντικό αντίκτυπο στη ζωή τους, οι περισσότεροι πάσχοντες είτε θα αποφύγουν να μιλήσουν γι’ αυτό είτε θα δυσκολεύονται πάρα πολύ. Η προσέγγιση πρέπει να γίνεται με ευαισθησία και στο πιο ήσυχο σημείο του φαρμακείου. Αν υπάρχει ιδιαίτερος χώρος για συμβουλευτική, αυτός είναι ιδανικός για τέτοιου είδους περιστατικά. Ρωτήστε ευγενικά τον πελάτη αν προτιμάει να συζητήσετε εκεί. Να θυμάστε να μη τους λέτε ποτέ πώς πρέπει να αισθάνονται. Αντιθέτως, δείξτε κατανόηση και αναγνωρίστε το πόσο δύσκολο είναι αυτό που βιώνουν. Επιλέξτε ανοιχτές ερωτήσεις, ώστε να αποκομίσετε όσες περισσότερες πληροφορίες για το τι ακριβώς τους συμβαίνει, πώς αισθάνονται και τι έχουν κάνει για να διαχειριστούν την ακράτεια: ● Πόσο συχνά αισθάνεστε επείγουσα την ανάγκη να χρη­ σιμοποιήσετε την τουαλέτα; ● Πόσο συχνά ξυπνάτε τη νύχτα για να χρησιμοποιήσετε την τουαλέτα; ● Τι κάνει τα συμπτώματά σας χειρότερα; ● Πώς η ακράτεια επηρεάζει τις καθημερινές σας δρα­ στηριότητες; Τι αντίκτυπο έχει στις καθημερινές δραστηριότητες; ● Ποια συμπτώματα σας ανησυχούν περισσότερο; ● Τι έχετε κάνει μέχρι τώρα για να διαχειριστείτε τα συμπτώματα; Στη συνέχεια, καλό είναι να τους ρωτήσετε αν επιθυμούν να πάρουν συμβουλές από εσάς. Μην βιαστείτε να τους καθοδηγήσετε, εξηγήστε όμως ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι να αντιμετωπιστεί η ακράτεια ή να βελτιωθούν τα συμπτώματα. ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΑΚΡΑΤΕΙΑΣ Στην ακράτεια επιτακτικού τύπου, μπορεί να χορηγηθούν αντιμουσκαρινικά φάρμακα (ντουλοξετίνη, τολτεροδίνη, οξυβουτινίνη, δαριφενασίνη κ.ά.) που δρουν αυξάνοντας τη χωρητικότητα της κύστης και μειώνοντας τις μη- ελεγχόμενες συσπάσεις του μυός. Αν δείτε συνταγή με φάρμακα για την αντιμετώπιση της ακράτειας, εξηγήστε αναλυτικά τη δοσολογία και τον τρόπο λήψης τους και ιδανικά καταγράψτε αυτές τις πληροφορίες πάνω στο κουτί (ή όπου επιθυμεί ο ασθενής), γιατί πολλοί ηλικιωμένοι ξεχνούν ή μπερδεύονται. Επίσης, καλό είναι να ρωτήσετε ποια άλλα φάρμακα λαμβάνουν για την υγεία τους και οργανώστε ένα πρόγραμμα λήψης αυτών, ώστε να αποφεύγονται τυχόν αλληλεπιδράσεις ή ανεπιθύμητες ενέργειες. Πέρα από τις συμβουλές για τη φαρμακευτική αγωγή όμως, ο φαρμακοποιός μπορεί να συμβάλλει στη βελτίωση των συμπτωμάτων προτείνοντας: ● τη μείωση της πρόσληψης καφεΐνης και του αλκοόλ ● την απώλεια βάρους (εάν ο ασθενής είναι υπέρβαρος ή παχύσαρκος) ● τον περιορισμό του καπνίσματος, για τον περιορισμό του χρόνιου βήχα των καπνιστών που αποτελεί αφορμή ακούσιας ούρησης ● ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών του πυελικού εδάφους (γνωστές και ως ασκήσεις Kegel’s), για τις οποίες πρέπει να αναζητήσουν εκπαίδευση από φυσικοθεραπευτή ή ουρολόγο ● απορροφητικά προϊόντα, όπως είναι οι πάνες ακράτειας. Πότε πρέπει ο φαρμακοποιός να παραπέμψει σε γιατρό: ● Όταν ο ασθενής αναφέρει ότι τα ούρα έχουν έντονο κόκκινο χρώμα ή σκούρο καφέ. ● Όταν ο ασθενής αναφέρει συχνοουρία ή αισθάνεται συνεχώς επείγουσα ανάγκη για ούρηση. ● Όταν ο ασθενής αναφέρει πόνο κατά την ούρηση. ● Όταν αναφέρει θρόμβο ή οίδημα στην κοιλιακή χώρα. ● Όταν υποφέρει από σοβαρή νυκτερινή εφίδρωση. ● Όταν υποψιάζεστε ψυχολογικά προβλήματα που συνδέονται με την ακράτεια. 19 / Η Αναστασία Σαράφη είναι μέλος της συντακτικής ομάδας του «Φαρμακευτικού Κόσμου», a.sarafh@f-kosmos.gr