Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #170

αστράγαλος. Ειδικά στην πρώιμη εφηβική ηλικία, ο αναπτυξιακός χόνδρος εκεί μπορεί να πάθει πολύ χαρα- κτηριστικά «ύπουλα» κατάγματα (τα λεγόμενα τύπου Tillaux και τριών επιπέδων). Οφείλει λοιπόν κανείς να είναι υπο- ψιασμένος και να μη «βαφτίσει» την κάκωση διάστρεμμα, πριν ελεγχθεί το πόδι από ορθοπαιδικό. ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΜΑΛΑΚΩΝ ΜΟΡΙΩΝ Φυσικά όχι μόνο τα οστά αλλά όλα τα τμήματα του σκελετού, όπως οι σύνδεσμοι που συγκρατούν τα κόκκαλα ή οι μύες, μπορούν επίσης να τραυματιστούν στο πλαίσιο μιας κακώσεως. Σε όλες τις κακώσεις των μαλακών μορίων (όπως ονο- μάζονται τα στοιχεία του σκελετού που δεν είναι οστά), ουσιαστικά ή κάτι τεντώνεται παραπάνω από ό,τι αντέχει, το λεγόμενο «τράβηγμα», ή σκίζονται οι ίνες από τις οποίες αποτελείται, μιλάμε δηλαδή για «ρήξη». Σε αυτές τις καταστάσεις, πρέπει να διακρίνουμε μεταξύ μερικής και πλήρους ρήξης, γιατί αυτό συνήθως καθορίζει τη βαρύτητα του περιστατικού. Στην πλήρη ρήξη δεν μπορεί να εκτελεστεί η αντίστοιχη κίνηση, για την οποία είναι υπεύθυνος ο συγκεκριμένος μυς. Μία ρήξη αυτονοήτως επιφέρει μια μικρή εσωτερική αιμορραγία (το ίδιο και όταν σπάει ένα κόκκαλο) και αυτό δεν είναι καθόλου κακό, γιατί το αιμάτωμα που προκύπτει είναι το βιολογικό υπόστρωμα όπου ξεκινάει και η επούλωση της βλάβης. Λίγες ώρες ή και μέρες μετά, αυτό το αιμάτωμα μπορεί να απλωθεί και να φανεί κάτω από το δέρμα. Πρέπει να επισημανθεί τέλος ότι οι κακώσεις μπορεί να προκύψουν και από άμεση πλήξη, π.χ. αν δεχτεί κανείς κόντρα, κτύπημα, τάκλιν κλπ. από αντίπαλο. Αυτός ο μηχανισμός αφορά κυρίως τα αθλήματα επαφής, όπως το ποδόσφαιρο, η καλαθοσφαίριση, η χειροσφαίριση (στον αγγλόφωνο χώρο, το αμερικανικό ποδόσφαιρο και το ράγκμπι). Ο ΠΟΝΟΣ Όπως σε όλους τους ανθρώπους, έτσι και στους εφή- βους, η ένταση του πόνου, του πρηξίματος και το πόσο περιορίζεται η κίνηση του τραυματισμένου τμήματος του σώματος εν γένει προδίδει και τη σοβαρότητά του. Αυτό όμως είναι μόνο προσανατολιστικό. Αν το κτύπημα ήταν πολύ βίαιο (π.χ. ο έφηβος αναφέρει ότι έτρεχε γρήγορα και ο αντίπαλος «του πήρε τα πόδια» και τον έριξε κάτω) ή αν επιμένει ο πόνος, έστω και αν είναι μέτριος, χρειάζεται σαφώς ιατρική εξέταση. Η «λαϊκή σοφία»: «αφού το κουνάς δεν το έσπασες» και άλλες συναφείς συχνά διαψεύδονται από την πραγματικότητα. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Όσον αφορά την αντιμετώπιση, οι κακώσεις χρειάζονται ως πρώτο μέτρο κρύο και ακινητοποίηση (π.χ. κρέμασμα του άνω άκρου σε τρίγωνη ανάρτηση ή επίδεση του καρπού, του γόνατος ή της ποδοκνημικής με ένα ελαστικό επίδεσμο, όχι πολύ σφιχτά, αλλιώς πιέζονται τα αγγεία). Σε αυτό λοιπόν, η συμβολή του φαρμακοποιού –τόσο με το κατάλληλο υλικό όσο και με τη συμβουλή του– μπορεί να είναι πολύτιμη, τόσο για να μη χαθεί χρόνος όσο και για να αποφευχθούν λανθασμένες «θεραπευτικές» κινήσεις. Φάρμακα χρειάζονται πολύ σπανιότερα, γιατί με τη σωστή ακινητοποίηση, ο πόνος μετριάζεται αισθητά. Αν πάλι είναι αναγκαίο, συνήθως αρκούν απλά παυσίπονα, όπως η παρακεταμόλη. Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη είναι μεν δημοφιλή, υποτιμάται όμως ο κίνδυνος ανεπιθύμητων ενεργειών που εγκυμονούν, ενώ μπλοκάρουν και τη φλεγμονή που, ως αντίδραση του οργανισμού στο συμβάν, είναι και αυτή μέρος της επουλωτικής διαδικασίας. Ο Ιάσων Πετρούτσας είναι Ορθοπαιδικός χειρουργός, Foot & Ankle specialist, Δρ. Πανεπιστημίου Βιέννης, ιατρός Ομίλου «ΥΓΕΙΑ», Foot & Ankle Fellow στο Orthopädisches Krankenhaus Gesthof, Vienna, Austria, πρώην επιμελητής στο Landeskrankenhaus Stolzalpe, Steiermark, Austria, info@hellenicfoot.gr 43