Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #167

72 ΥΓΙΩΣ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ / Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ Αποπτώσεις επιθηλίου κερατοειδούς: Πρόκειται για επιφανειακές εκδορές της εξωτερικής στιβάδας που περιβάλλει τον οφθαλμό. Ο ασθενής αισθάνεται έντονη ενόχληση ή πόνο, το μάτι δακρύζει και μπορεί να είναι κόκκινο. Μπορεί να διαγνωσθεί μόνο ύστερα από οφθαλμολογική εξέταση. Τραυματισμοί από ξένα σώματα: Πρόκειται για παραμονή ξένων σωμάτων εντός του κερατοειδούς. Ο ασθενής διαμαρτύρεται για ανάλογα συμπτώματα με αυτά της απόπτωσης επιθηλίου, αλλά η δακρύρροια μπορεί να είναι περισσότερο έντονη και ο πόνος μεγαλύτερος. Τα ξένα σώματα είναι δύσκολο να εντοπισθούν με γυμνό οφθαλμό, οπότε απαιτείται οφθαλμολογική εξέταση. Εάν το ξένο σώμα βρίσκεται επιφανειακά του οφθαλμού, αφαιρείται με τη βοήθεια ειδικού εργαλείου από τον οφθαλμίατρο. Στην περίπτωση που το ξένο σώμα έχει εισέλθει στον οφθαλμό, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση. Χημικά τραύματα: Πρόκειται για επαφή των οφθαλμών με υγρά (π.χ. καθαρισμού), τα οποία περιέχουν επιβλαβείς ουσίες. Από αυτές, πιο επικίνδυνες είναι οι βάσεις, διότι μπορούν να προκαλέσουν μόνιμες βλάβες. Στις περιπτώσεις αυτές πρέπει να πλυθεί άμεσα ο πάσχων οφθαλμός με άφθονο νερό για αρκετή ώρα και στη συνέχεια να εξεταστεί το μάτι από οφθαλμίατρο. Θλαστικά τραύματα βλεφάρων: Πρόκειται για εξω- τερικές κακώσεις με λύση της συνέχειας του δέρματος. Συνοδεύονται από αιμορραγία και, ανάλογα με το βάθος τους, μπορεί να χρειαστούν συρραφή. Εκχυμώσεις ή μώλωπες: Πρόκειται για εξωτερικές κακώσεις, χωρίς λύση της συνέχειας του δέρματος. Πραγματοποιείται συγκέντρωση αίματος κάτω από το δέρμα των βλεφάρων με αποτέλεσμα τη σκούρα απόχρωση (μπλε μάτι). Στις περιπτώσεις αυτές, πρέπει να τοποθετηθούν κρύα επιθέματα στην περιοχή, ώστε να υποχωρήσει το οίδημα. Υποσφάγματα: Πρόκειται για αιμορραγία ενός ή περισ- σότερων αγγείων στον επιπεφυκότα του οφθαλμού. Διακρί- νονται ως έντονα κόκκινα σημάδια στην περιοχή του σκληρού (άσπρο του ματιού). Είναι τις περισσότερες φορές ακίνδυνα, αλλά πρέπει να ελεγχθούν από οφθαλμίατρο. Υφαίματα: Πρόκειται για συγκέντρωση αίματος στον πρόσθιο θάλαμο του οφθαλμού. Μπορεί να διαγνωσθεί μόνο ύστερα από οφθαλμολογική εξέταση. Ο ρόλος του φαρμακοποιού Ο ρόλος του φαρμακοποιού, στην περίπτωση που ασθενής με τραύμα στον οφθαλμό αναζητήσει τη βοήθειά του, είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Ο φαρμακοποιός θα πρέπει να ζητήσει στον ασθενή να καθίσει και στη συνέχεια να τον ρωτήσει λεπτομέρειες για τον τρόπο, με τον οποίο τραυματίστηκε. Είναι πολύ σημαντικό να μπορέσει ο φαρμακοποιός να ηρεμήσει τον ασθενή, ο οποίος ενδέχεται να είναι τρομαγμένος. Στην περίπτωση που το τραύμα δεν φαίνεται με γυμνό οφθαλμό, ο φαρμακοποιός πρέπει να παραπέμψει άμεσα τον ασθενή σε οφθαλμίατρο. Σε περίπτωση που το τραύμα είναι εμφανές, όπως είναι ένα θλαστικό τραύμα στο βλέφαρο, ο φαρμακοποιός πρέπει να σταματήσει την αιμορραγία, πιέζοντας με γάζα την πληγή. Στη συνέχεια πρέπει να την απολυμάνει με αντισηπτικά, προσέχοντας αυτά να μην έρθουν σε επαφή με τον οφθαλμό. Θα πρέπει να ρωτήσει τον ασθενή εάν έχει εμβολιαστεί για αντιτετανική προστασία και αν όχι, να του προτείνει τον εμβολιασμό. Εάν το τραύμα είναι σχετικά μεγάλο και βαθύ, θα πρέπει ο φαρμακοποιός να προτείνει συρραφή που θα πραγματοποιηθεί από χειρουργό οφθαλμίατρο. Σε περίπτωση εκχύμωσης, θα πρέπει να τοποθετηθούν από τον φαρμακοποιό κρύα επιθέματα επάνω στην τραυματισμέ- νη περιοχή, τα οποία θα βοηθήσουν στην υποχώρηση του πρηξίματος. Σε περίπτωση χημικών τραυμάτων, θα πρέπει να πλυθεί ο οφθαλμός με άφθονο ορό από τον φαρμακοποιό. Στη συνέχεια ο ασθενής πρέπει να παραπεμφθεί σε οφθαλμίατρο που θα αναλάβει την περιποίηση του τραύματος και τη θεραπεία. Από πλευράς φαρμακευτικών σκευασμάτων θα πρέπει να δοθούν από τον φαρμακοποιό μόνο τεχνητά δάκρυα χωρίς συντηρητικά, που θα απαλύνουν τον πόνο του ασθενούς, ειδικά στις αποπτώσεις επιθηλίου και στην ύπαρξη ξένων σωμάτων. Οι τραυματισμοί του οφθαλμού, ακόμα και αν θεωρούνται ακίνδυνοι, κρύβουν πάντοτε τον κίνδυνο απώλειας της όρα- σης. Επίσης, σε κάθε χτύπημα στην περιοχή του οφθαλμού ενδέχεται να υπάρχει κάταγμα στην περιοχή του κόγχου, που πρέπει να αποκλειστεί ή να επιβεβαιωθεί με ακτινογραφία. Ο φαρμακοποιός μπορεί να προσφέρει ένα μέρος πρώτων βοηθειών, αλλά δεν θα πρέπει να αμελεί την παραπομπή σε οφθαλμίατρο, ο οποίος θα διερευνήσει το τραύμα και θα προσφέρει τη θεραπεία που απαιτείται. Ο Σπύρος Νίκας είναι χειρουργός οφθαλμίατρος MD FEBO, www.medifeye-institute.gr, τηλ.: 2108013793-794