Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #157

79 Σε υδατόλουτρο λιώνουμε τη βάση στη θερμοκρασία που υποδεικνύει η βιβλιογραφία για το συγκεκριμένο τύπο βάσης που χρησιμοποιούμε. (Προσοχή: υπέρβαση της θερμοκρασίας στην οποία τήκουμε τη βάση μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στη σταθερότητα του υποθέτου, για αυτό πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στο συγκεκριμένο θέμα.) Γεμίζουμε τις μήτρες και αφήνουμε να στερεοποιηθούν με βάση τις προδιαγραφές που ο προμηθευτής δίνει για τη συγκεκριμένη υποθετομάζα (χρόνος, θερμοκρασία). Απο- μακρύνουμε από τα καλούπια τα υπόθετα, ζυγίσουμε και υπολογίζουμε το πραγματικό βάρος κατά μέσο όρο που χρειάζεται για να γεμίσουμε τα συγκεκριμένα καλούπια με τη συγκεκριμένη βάση. Το βάρος αυτό, λοιπόν, το ονομάζουμε Β ΥΠΟΘΕΤΟΜΑΖΑΣ. Υπολογισμός βάρους υποκατάστασης δραστικής ουσίας Ζυγίζουμε τη δραστική ουσία. Ας υποθέσουμε ότι θέλουμε να παρασκευάσουμε υπόθετα «κόκκινου τάλκη» (αδρανές έγχρωμο συστατικό σε μορφή κόνεως) 500 mg. Επόμενα, για 10 υπόθετα θα ζυγίσουμε 5g της δραστικής ουσίας. Ζυγίζουμε περίπου τη μισή ποσότητα του θεωρητικού βάρους της υποθετομάζας που χρειαζόμαστε για να γεμίσουμε τα καλούπια. Αν λοιπόν έχουμε υπολογίσει Β ΥΠΟΘΕΤΟ- ΜΑΖΑΣ 2g και θέλουμε να παρασκευάσουμε 10 υπόθετα, το σύνολο της υποθετομάζας που θα χρησιμοποιούσαμε θα ήταν θεωρητικά 20g, άρα θα ζυγίσουμε τα 10g. Τήκουμε την υποθετομάζα σε υδατόλουτρο. Όταν ολοκληρωθεί η τήξη της υποθετομάζας, την απομακρύνουμε από το υδατόλου- τρο και προσθέτουμε τη δραστική ουσία, δημιουργώντας ομοιογενές μίγμα υπό ανάδευση. Γεμίζουμε τα καλούπια όσο πιο ομοιόμορφα γίνεται κατά το 70% τους. Περιμένουμε να στερεοποιηθεί το μίγμα βάσης και δραστι- κής ουσίας. Τήκουμε την υπόλοιπη υποθετομάζα και την προ- σθέτουμε στα καλούπια που περιέχουν το στερεοποιημένο πλέον μίγμα υποθετομάζας/δραστικής ουσίας, φροντίζο- ντας να τα γεμίσουμε ώσπου να ξεχειλίσουν. Περιμένουμε να στερεοποιηθεί η υποθετομάζα και με μια ζεστή σπάτουλα αφαιρούμε με προσοχή την περίσσεια υποθετομάζας από την κορυφή του καλουπιού. Αφαιρούμε με προσοχή τα υπόθετα από τα καλούπια και ζυγίζουμε. Υπολογίζουμε το μέσο όρο του βάρους του υποθέτου. Ας υποθέσουμε ότι το Β ΥΠΟΘΕΤΟΥ είναι 2,3g. Άρα τι βάρος της υποθετομάζας υποκατέστησε η δραστική ουσία; Το βάρος της δραστικής ουσίας ανά υπόθετο είναι 0,5g. Άρα στα 2,3g του υποθέτου αντιστοιχούν 1,8g υποθετομάζας. Αν το βάρος υποθετομάζας που χρειαζόμασταν για κάθε υπόθετο ήταν 2g, τότε διαπιστώνουμε ότι το βάρος υπο- θετομάζας που υποκαταστάθηκε από τη δραστική ουσία είναι 2-1,8=0,2 g. Αν λοιπόν μας ζητηθεί να παρασκευάσουμε 20 υπόθετα «κόκκινου τάλκη» 500mg, γνωρίζουμε ότι για κάθε υπόθετο υποκαθίσταται από τη δραστική ουσία υποθε- τομάζα βάρους 200mg. Άρα 1,8g x 20 =36g υποθετομάζας και 0,5 x 20 =10g δραστικής ουσίας. Αυτή η διαδικασία καταγράφεται αναλυτικά, και εφόσον χρησιμοποιούμε πάντα την ίδια υποθετομάζα, δραστική ουσία και καλούπια μπορεί να αποτελεί σημείο αναφοράς για την παρασκευή των συγκεκριμένων υποθέτων. (Προσοχή! Αν κάποια στιγμή αλλάξουμε παρτίδα υποθετομάζας, θα πρέπει να ξανά-καλιμπράρουμε τις μήτρες με τη νέα παρτίδα, διότι πολύ μικρές αλλαγές από παρτίδα σε παρτίδα μπορεί να μας δημιουργήσουν πρόβλημα, ειδικά στην παρασκευή υποθέτων φαρμάκων με στενό θεραπευτικό δείκτη.) Σε περίπτωση που δεν υπάρχει περίσσεια δραστικής ουσίας ή η φύση της δραστικής ουσίας δεν μας επιτρέπει να απορρίψουμε τα υπόθετα που παρασκευάσαμε κατά την πειραματική φάση (ελεγχόμενες ουσίες όπως οπιοειδή και αντιβιοτικά που απαιτούν ειδική συνταγή), μπορούμε −αφού υπολογίσουμε το συντελεστή υποκατάστασης− να ξαναλειώσουμε τα υπόθετα και μετά την ομογενοποίησή τους να πληρώσουμε τις μήτρες. Αυτό θα πρέπει να είναι κάτι που πρέπει να έχουμε κατά νου από την αρχή της παρασκευής μας, διότι θα πρέπει να έχουμε υπολογίσει μια θεωρητική ποσότητα για 2 υπόθετα παραπάνω προκειμένου να αντισταθμίσουμε τις απώλειες που θα έχουμε από τη μεταφορά του μίγματος από το δοχείο ζέσεως σε μήτρες αρκετές φορές προκειμένου να φτάσουμε στο τελικό προϊόν. Επίσης, οι χειρισμοί μας πρέπει να είναι πο- λύ προσεκτικοί προκειμένου να αποφύγουμε την επιμόλυνση του μίγματός μας σε κάθε βήμα της παρασκευής μας. ● Υπολογίζουμε πάντα ποσότητα για 1-2 υπόθετα παρα- πάνω προκειμένου να αντισταθμίσουμε τις απώλειες με- ταφοράς. ● Η πλήρωση της μήτρας με το μίγμα δραστικής ουσίας / υποθετομάζας με το ποτήρι ζέσεως είναι λίγο δύσκολη, αφενός γιατί το μίγμα χρειάζεται συνεχή ανάδευση και αφετέρου γιατί λόγω των ρεολογικών ιδιοτήτων του μίγματος υπάρχει μεγαλύτερη τάση προσκόλλησης στα γυάλινα σκεύη. Υπάρχουν ειδικά ανοξείδωτα σκεύη για τη δουλειά αυτή αλλά αν κάποιος δεν έχει θα μπορούσε να μεταφέρει το μίγμα σε μια σύριγγα τροφής και να γεμίζει τις μήτρες ανακινώντας και περιστρέφοντας συνεχώς, εξασφαλίζοντας έτσι ομοιομορφία στο μίγμα και το τελικό φαρμακοτεχνικό σκεύασμα. Χρήσιμες συμβουλές για την παρασκευή υποθέτων / Ο Ηλίας Κατσόγιαννης είναι φαρμακοποιός, μέλος του Φ.Σ. Αττικής, ilias.kat1@gmail.com