Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #154

69 από το δέρμα μπορεί να καθυστερήσουν και δύο ή και περισσότερα χρόνια. Αντιμετώπιση Σήμερα υπάρχουν πολλές ασφαλείς και αποτελεσματικές θεραπείες για τη νεανική ιδιοπαθή αρθρίτιδα. Η θερα- πευτική αντιμετώπισή της περιλαμβάνει την έγχυση κορτιζόνης τοπικά στην άρθρωση, ιδιαίτερα στην ολιγο- αρθρική μορφή, αλλά και τη συστηματική χορήγηση «τροποποιητικών φαρμάκων», φαρμάκων δηλαδή που παρεμβαίνουν τροποποιώντας την πορεία της ίδιας της νόσου. Κύριο εκπρόσωπο αποτελεί η μεθοτρεξάτη που χορηγείται σε χάπι ή σε ενέσιμη μορφή υποδόρια. Νεότερα επίσης φάρμακα που περιλαμβάνονται στη θε- ραπευτική μας φαρέτρα είναι οι «βιολογικοί παράγοντες». Πρόκειται για ουσίες που ανταγωνίζονται παράγοντες της φλεγμονής, όπως ο παράγοντας νέκρωσης του όγκου, TNF, και οι ιντερλευκίνες. Οι βιολογικοί παράγοντες, όταν κρίνονται απαραίτητοι, συμβάλλουν σημαντικά στην αντιμετώπιση της νόσου και προλαμβάνουν σοβαρές για τα παιδιά επιπλοκές, άμεσες αλλά και απώτερες. Συνοψίζοντας, αξίζει να επισημάνουμε ότι η δυσκολία στη διάγνωση της νεανικής ιδιοπαθούς αρθρίτιδας αλλά και η σημασία της έγκαιρης θεραπείας καθιστούν απαραίτητη την εκτίμηση από ειδικό σε κάθε παιδί που εμφανίζει προβλήματα από τις αρθρώσεις. Η συνεργασία δε παιδιά- τρου και παιδορευματολόγου μόνο ωφέλιμη μπορεί να είναι για το μικρό ασθενή. Η νεανική ιδιοπαθής αρθρίτιδα περιλαμβάνει ένα φάσμα νοσημάτων με επτά τύπους αρθρικής νόσου. Η ταξινό- μηση των ασθενών σε κάποιον από τους τύπους αυτούς γίνεται με βάση το οικογενειακό ιστορικό, την παρουσία συστηματικών εκδηλώσεων (δηλαδή την εμφάνιση πυρετού, εξανθήματος, διόγκωση ήπατος και σπληνός), τον αριθμό και το είδος των προσβεβλημένων αρθρώσεων καθώς και ορισμένα εργαστηριακά ευρήματα, όπως η παρουσία στον ορό του αίματος ρευματοειδών παραγόντων. Αν και η αιτιολογία της νόσου παραμένει άγνωστη, γενετικοί, περιβαλλοντικοί και ορμονικοί παράγοντες φαίνεται να παίζουν σημαντικό ρόλο. Ο πόνος στα παιδιά δεν αποτελεί σταθερό εύρημα στην εκδήλωση της νόσου. Συχνά όμως παρατηρείται «πρωινή δυσκαμψία», δυσχέρεια δηλαδή στην κίνηση των αρθρώσεων κατά το πρωινό ξύπνημα που βελτιώνε- ται στη διάρκεια της ημέρας. Με βάση τον αριθμό των προσβεβλημένων αρθρώσεων διακρίνουμε: ● τη μοναρθρίτιδα, όταν προσβάλλεται μία άρθρωση, ● την ολιγαρθρίτιδα, όταν προσβάλλονται μέχρι και τέσσερις αρθρώσεις και ● την πολυαρθρίτιδα όταν συμμετέχουν πέντε ή περισσότερες αρθρώσεις. Η ολιγαρθρική αποτελεί τη συχνότερη μορφή της νόσου, μια και αφορά το 50% των περιπτώσεων νεανικής ιδιοπαθούς αρθρίτιδας. Εμφανίζεται κυρίως σε κορίτσια ηλικίας 1-3 ετών και προσβάλλει συνήθως τα γόνατα και τις ποδοκνημικές αρθρώσεις. Οι ασθενείς παρουσιάζουν σχετικά ανώδυνη διόγκωση της άρθρωσης, αρκετά συχνά όμως μπορεί να εμφανίσουν και προσβολή των ματιών. Πρόκειται για φλεγμονή του πρόσθιου τμήματος του ματιού που ονομάζεται ιριδοκυκλίτιδα. Είναι συνήθως ασυμπτωματική και απαιτεί θεραπεία και τακτικό έλεγχο από οφθαλμίατρο. Άλλη μορφή της νόσου είναι η πολυαρθρική. Είναι συχνότερη στα κορίτσια και παρατηρείται στις ηλικίες 2-5 και 10-14 ετών. Η προσβολή των αρθρώσεων είναι συνήθως συμμετρική. Αρκετές από αυτές τις περιπτώσεις της δεύτερης ηλικιακής ομάδας μπορεί να παρουσιάζουν ρευματοειδείς παράγοντες στον ορό του αίματος. Στο 70% των ασθενών αυτών εμφανίζονται διαβρώσεις, αν η νόσος δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και σωστά. Τέλος, μια μορφή νεανικής ιδιοπαθούς αρθρίτιδας είναι και η ψωριασική αρθρίτιδα που πρόκειται για συνύπαρξη αρθρίτιδας και ψωρίασης. Οι δερματικές εκδηλώσεις παρουσιάζονται συνήθως στους αγκώνες και τα γόνατα. Εντούτοις δεν είναι πάντα τόσο εμφανείς και χρειάζεται να αναζητηθούν στο τριχωτό της κεφαλής, στον ομφαλό, στην περιγεννητική περιοχή και στα νύχια. Στις μισές των περιπτώσεων ψωριασικής αρθρίτιδας, οι εκδηλώσεις Η Ρουμπίνη Γ. Σμέρλα είναι παιδίατρος – παιδορευματολόγος, επιστημονική συνεργάτης α’ Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία» και μέλος της Ευρωπαϊκής Παιδιατρικής Ρευματολογικής Εταιρείας, smerlar@gmail.com