Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #150

% % 9 ± 4 # ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΥ / ΑΡΘΡΟ 52 ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ Κοινωνικό αγαθό ή εμπόρευμα; Ο πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής Κώστας Λουράντος μοιράζεται με το Γιώργο Κουτέπα, σε ένα κοινό κείμενο, τον προβλη- ματισμό τους για το κοινωνικό αγαθό του φαρμάκου, που όλο και περισσότερο αντιμετωπίζεται ως εμπόρευμα. των: Γιώργου Κουτέπα & Κωνσταντίνου Λουράντου Η γενιά μας άσκησε το λειτούργημά της θεωρώντας αυτονόητη την παραδοχή πως η πρόσβαση της κοινωνίας στην υγεία γενικά και στο φάρμακο ειδικότερα αποτελεί κοινωνικό αγαθό. Η πλήρης καθιέρωση του κράτους πρόνοιας στα κράτη της Δυτικής Ευρώπης έθεσε το πλαίσιο μέσα στο οποίο αυτό κατέστη δυνατό. Ακόμα και στις Η.Π.Α., όπου η υγεία αντιμετωπιζόνταν περισσότερο ως ιδιωτικό αγαθό, οι προεδρίες Κλίντον και Ομπάμα κατευθύνθηκαν ώστε να θέσουν ένα ελάχιστο υποχρεωτικό πλαίσιο πρόσβασης σε αυτή (στην πρώτη περίπτωση, η ρύθμιση δεν πέρασε το 1992, ενώ στη δεύτερη, η εφαρμογή της βρίσκεται σε εξέλιξη). Η παραδοχή πως το φάρμακο είναι κοινωνικό αγαθό έφτασε να γίνει επιχείρημα στα χείλη του κλάδου, πολλές φορές χωρίς να κατανοούμε τη σημασία της, ούτε το διακύβευμα που αυτή συνεπάγεται. Πιστέψαμε ότι ένα κοινωνικό αγαθό θα μπορούσε να παρέχεται συνεχώς, ανεξαρτήτως του κόστους που αυτό συνεπάγεται. Όταν η κρίση του 2009 επέφερε τρομακτικές περικοπές στους προϋπολογισμούς της υγείας, όταν τα άδεια κρατικά ταμεία έφτασαν σε αδυναμία να στηρίξουν το κόστος, κληθήκαμε για πρώτη φορά να διαχειριστούμε μια νέα πραγματικότητα. Να αντιμετωπίσουμε de fac- to το φάρμακο με όρους εμπορεύματος! Και μάλιστα εμπορεύματος περιορισμένων πόρων, για τους οποίους θα έπρεπε να υπάρξει μια συγκεκριμένη επιλογή κατανομής. Πριν συνεχίσουμε, είναι απαραίτητο να θυμηθούμε τους ορισμούς του κοινωνικού αγαθού, αν θέλουμε η υγεία να συνεχίσει να παρέχεται ως τέτοιο. Γιατί το κοινωνικό αγαθό έφτασε να αντιμετωπίζεται ως δωρεάν αγαθό, γεγονός που οδήγησε σε θεωρήσεις εκτός πραγματικότητας (όπως για παράδειγμα ότι όταν το κράτος δεν μπορεί να το πληρώσει, είναι εφικτό οι φαρμακοποιοί να χορηγούν τα φάρμακα με πίστωση από την τσέπη τους!). Ως κοινωνικό αγαθό ορίζεται αυτό στο οποίο η πρόσβαση γίνεται εφικτή σε όλους τους πολίτες, ανεξάρτητα από το εισόδημά τους. Αυτό σημαίνει πως, αν και δεν παρέχεται δωρεάν, η πολιτεία διευκολύνει την πρόσβαση σε αυτό θεσπίζοντας τις χρηματοδοτικές δομές που απαιτούνται και αναλαμβάνοντας μέρος του κόστους, όποτε απαιτείται. Για να καταστεί αυτό δυνατό, θεσπίστηκε η κοινωνική υποχρεωτική καθολική ασφάλιση, ώστε να επιτευχθούν οι συγκεντρώσεις πόρων που απαιτούνται, ώστε αυτό το κόστος να μπορεί να καλυφθεί. Μέσω των ασφαλιστικών εισφορών συγκεντρώνονται τα κεφάλαια που τα ασφαλιστικά μαθηματικά προϋποθέτουν ως αναγκαία και ικανά για το σκοπό αυτό. Στην περίπτωσή μας, τα κεφάλαια αυτά το πιθανότερο είναι πως θα επαρκούσαν, με δύο όμως προϋποθέσεις. Η πρώτη είναι πως θα γινόταν συνετή διαχείριση και θα αποφεύγονταν οι σπατάλες. Η δεύτερη είναι πως οι επενδυτικές επιλογές των ταμείων όλα αυτά τα χρόνια δεν θα οδηγούσαν στην εξαΰλωσή τους. Η τοποθέτησή τους στο χρηματιστήριο, στα δομημένα ομόλογα και, περισσότερο από όλα, στα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου που «κουρεύτηκαν» με το PSI, επέφεραν τεράστιες